İbn Sînâ sonrası İslam felsefesinde cisim teorisi: Hikmetü'l-'Ayn ve şerhleri çerçevesinde
The theory of body in Islamic philosophy after Ibn Sīnā: In the context of Hikmat al-'Ayn and its commentaries
- Tez No: 532898
- Danışmanlar: PROF. DR. ÖMER MAHİR ALPER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Felsefe, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 308
Özet
Cisim başlığı farklı açılardan çeşitli disiplinlerin konusu olabilir. Sözcüğün ifade ettiği anlamların oluşturduğu küme semantik bir incelemenin konusu iken cismin ilkelerinin tespiti ve ispatı metafizik bir incelemeyi gerektirir. Yine mümkün bir mahiyet olarak cismin nasıl varlık kazandığı ve bu süreci yönlendiren ilkelerin neler olduğu,“bir”likten (Zorunlu Varlık) çokluğun nasıl meydana geldiği sorusu etrafında metafizikten tabiat felsefesine uzanan bir dizi soruşturmayı gerektirir. Ayrıca cisim, harekete konu olması bakımından da tabiat felsefesinde incelenir. 13. yüzyılda telif edilen muhtasar bir felsefe klasiği olan Hikmetü'l-'ayn, üzerine yazılan şerh ve haşiyelerle felsefî bir gelenek oluşturmuştur. Eserin müellifi Necmeddin el-Kâtibî (ö. 675/1276), İbn Sînâcı felsefenin Fahreddin er-Râzî'nin (ö. 606/1210) süzgecinden geçmiş yeni bir merhalesini temsil eder. Onun bu eseri hem içerik hem de üslup bakımından Râzî'nin izlerini taşır. Kâtibî'nin talebeleri İbnü'l-Mutahhar el-Hillî (ö. 726/1325) ve Kutbüddin Şîrâzî'nin (ö. 710/1311) yanı sıra Muhammed b. Mübârekşâh el-Buhârî (ö. 784/1382'den sonra) eserin önemli şârihleri arasında sayılırken, Seyyid Şerif Cürcânî (ö. 816/1413) ise kuşkusuz en önemli muhaşşî olarak görülür. Bu çalışmada cismin sözcük anlamından başlayarak onun metafizik ilkeleri, varlığa gelişi ve ilişenleri Hikmetü'l-'ayn ve şerhleri çerçevesinde incelenmiştir. Bu incelemede cisimle ilgili hangi problemlerin devralındığı tespit edilerek bunların nasıl tartışıldığı, ne tür değişim ve dönüşümler geçirerek nereye doğru evrildiği takip edilmiştir.
Özet (Çeviri)
Body has been the subject of many philosophical inquiries from a variety of perspectives. While the set of meanings that define a body is usually studied in semantic analysis, identifying and demonstrating its principles require a philosophical-metaphysical investigation. Also, around the question of how the multiplicity is generated from unity (necessary being), as a contingent quiddity, how first body is emerged and what is the main principle provides this emergence require a series of philosophical investigations spanning over metaphysic and natural philosophy. In addition that, the examination of body in terms of being the subject of motion pertains to the natural philosophy. Ḥikmat al-'ayn, a handbook of classical philosophy written in the thirteenth century, has been a subject of numerous commentaries and glosses and thus, formed a tradition with that. The author of the work, Najm al-Dīn al-Kātibī (d. 675/1276), represents a new phase in Avicennian philosophy initiated by Fakhr al-Dīn al-Rāzī (d. 606/1210). Kātibī's work, in its style and content bears the traces of Rāzī's influence. His students Ibn al-Muṭahhar al-Ḥillī (d. 726/1325) and Quṭb al-Dīn al-Shirāzī (d. 710/1311), as well as Muhammad bin Mubārak Shāh al-Bukhārī (d. after 784/1382) are considered to be the most important commentators of the work, whereas Sayyid al-Sharīf al-Jurjānī (d. 816/1413) is deemed to be its most important supercommentator. In the context of Ḥikmat al-'ayn and its commentaries, this study explores a range of topics including the literal meaning of a body, its metaphysical principles, its coming into being, its essential and accidental properties. It also investigates the issues related to the concept of body that were received by the authors in the Ḥikmat al-'ayn tradition, and traces the direction towards which those issues were later evolved as a result of a subsequent commentarial tradition.
Benzer Tezler
- İbn Sînâ'da Ölümsüzlük Düşüncesi
The deathless tought according to Avicenna
ÖZCAN SARIDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
DinGazi ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. ŞABAN HAKLI
- Fahreddin er-Râzî'nin İbn Sînâ yorumu ve eleştirisi
Fakhr al-din al-Râzî?s comment on Ibn Sînâ and his critique
EŞREF ALTAŞ
- Muhammed Hüseyin Tabâtabâî'de varlık kavramı
The concept of being in the philosophy of Muhammad Hossein Tabatabai
YASİN APAYDIN
- Fârâbî ve İbn Sînâ'da irade, ihtiyar ve eylem ilişkisi
Will, freewill and act in Fârâbî and Ibn Sînâ
AYŞE ERASLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
FelsefeYalova ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULKADİR COŞKUN
- İbn Sina'nın gayeci anlayışı
The Finalist reckoning of avicenna
ADNAN GÜRSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
DinAnkara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAYRANİ ALTINTAŞ