Havacılık emniyet yönetim sistemlerinde risk kavramı ve risk değerlendirmede çerçeveleme etkisine yönelik bir araştırma
Risk concept in aviation safety management systems and an investigation of the framing effect on risk assessment
- Tez No: 538445
- Danışmanlar: PROF. DR. MAHMUT PAKSOY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sivil Havacılık, Ulaşım, İşletme, Civil Aviation, Transportation, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Kültür Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 193
Özet
Bu çalışmanın konusu Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO) Emniyet Yönetim Sistemi'nde (SMS) risk kavramının ele alınışı ve bu sistemin havacılık işletmelerine önerdiği risk değerlendirme yöntemidir. Amaç sistemin risk yaklaşımının özelliklerini ve varsa eksiklerini tespit etmek, önerdiği risk değerlendirme yönteminin çerçevelenmesi halinde riskten/kayıptan kaçınma olgusuna yol açıp açmadığını ve dolayısıyla yöntemin rasyonel olup olmadığını araştırmaktır. Bu amaçla öncelikle ICAO SMS'in literatürdeki risk ve rasyonellik yaklaşımları açısından bir çözümlemesi gerçekleştirilmiştir. Bu çözümlemeyle ICAO SMS'in riski ontolojik bir perspektifte ele aldığı, riskleri asla sıfırlanamaz olgular olarak gördüğü, sosyolojik anlamda örgüt teorisini benimsediği, bürokrat kültürünü teşvik ettiği, olasılıksal risk analizine dayalı ancak aktüeryal bakış açısına da sahip bir mühendislik yaklaşımını kabul ettiği tespit edilmiştir. Risk ve belirsizlik durumlarını birbirine eşit kabul ettiği, hatta belirsizlik konusunda herhangi bir yaklaşımı olmadığı, operasyonel personeli sınırlı rasyonel kabul ederek insan faktörlerini önemsediği ancak hitaben yazıldığı risk yöneticilerini sınırsız rasyonel kabul ettiği gibi özellikleri de sistemin eksiklikleri olarak tespit edilmiştir. Risk değerlendirme sürecinin de sınırlı rasyonel olup olmadığının testi, risk değerlemenin bir parçası olan“olasılık değerleme”formu ile gerçekleştirilmiştir. Üçü ön araştırma olmak üzere toplamda dört araştırmada ICAO SMS'te kullanılması önerilen risk olasılığı değerlendirme formu olay ifadelerinin“olumlu”olarak çerçevelenmesiyle yeniden düzenlenmiştir. Kontrol grubu olarak çerçevelenmemiş standart form kullanılmıştır. İstenmeyen olay ifadelerinin istenen olay olarak çerçevelenmesinin düşük olasılıklı olaylarda algılanan riski artırdığı, yüksek olasılıklı olaylardaysa algılanan riski düşürdüğü tespit edilmiştir. Bu değişimin nedeninin riskten ve kayıptan kaçınma olduğu, sonuçların kümülatif beklenti teorisiyle ve bu teoriye ait dörtlü modelle uyumlu olduğu gösterilmiştir.
Özet (Çeviri)
This thesis study is about the risk approach of the International Civil Aviation Organization (ICAO) Safety Management System (SMS) and the application of recommended risk assessment methods within this system. Our purpose was to evaluate the properties and vulnerabilities of the system in the frame of rationality approaches, and to test the risk assessment methods within the prospect theory. We found that ICAO SMS takes risks as inevitable entities into account in an ontological setting, it adopts the organizational theory and the engineering risk approach partially associated with the actuarial approach. The risk approach of the ICAO Safety Management System is solely based on the 'risk' concept without considering that some events can be described as uncertainty rather than risk. The awareness about the bounded rationality of the decision makers belongs to only operational personnel, neglects the fact that risk assessors are also prone to errors and assumes safety personnel to be fully rational. We tested the rationality of the risk assessment process by framing the risky event statements on a probability assessment form. We designed four experiments (three of them were pilot experiments) with framed risk probability assessment forms and used control groups with standard forms. We found that framing the risky event statements in a loss/gain setting changes the perceived probability. The perceived risks of low probability events increased with framing (due to risk aversion), while the perceived risks of the high probability ones decreased (due to loss aversion). We also found that this change is compatible with the cumulative prospect theory and matches with the fourfold pattern.
Benzer Tezler
- Yorgunluğun modellenmesi ve sağlık sistemlerinde yorgunluk risk yönetim sisteminin kullanılması
Modelling fatigue and use of fatigue risk management system in health care systems
SEDA ÖZLÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ELMKHAN MAHMUDOV
- ComCoS: An enhanced cache partitioning technique for integrated modular avionics
ComCoS: Entegre modüler aviyonikler için gelişmiş bir önbellek bölümleme tekniği
YAKUP HÜNER
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik ÜniversitesiSavunma Teknolojileri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ RAMAZAN YENİÇERİ
- Emniyet yönetim sisteminin uçuş emniyet kültürü uygulamalarında etkisinin belirlemesine yönelik çalışma: Türkiye'deki uçuş ekipleri açısından incelenmesi
A study on determining the effect of safety management system on flight safety culture practices: Examination from the perspective of flight crews in Turkey
SERPİL AYDINOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Sivil HavacılıkİSTANBUL NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİİşletme Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET ÇİÇEK
- Havacılıkta emniyet açısından risk yönetimi ve havacılık örgütlerinden uygulama örnekleri
Risk management for the aviation safety and example of applications to the aviation organizations
AYŞE KÜÇÜK YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Sivil HavacılıkAnadolu ÜniversitesiSivil Havacılık Yönetimi Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. ERGÜN KAYA
- Uçuş emniyeti açısından ekip kaynak yönetimi uygulamalarının kabin ekibi üzerindeki etkisine ilişkin bir araştırma
Terms of flight safety crew resource management applications research on the efect of cabin crew
NEŞE BİRGÖREN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Sivil Havacılıkİstanbul Gelişim Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MİNE MUKADDES AFACAN FINDIKLI