Geoteknik kıyı mühendisliğinde poroelastik deniz tabanı zemini-yapı sistemlerinin tekrarlı yükler altında sayısal modellenmesi
Numerical modeling of poroelastic seabed soil–structure systems under cyclic loading in geotechnical coastal engineering
- Tez No: 540266
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSAFFA AYŞEN LAV, DOÇ. DR. MEHMET BARIŞ CAN ÜLKER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İnşaat Mühendisliği, Civil Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Zemin Mekaniği ve Geoteknik Mühendisliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 206
Özet
Ülkemizde gün geçtikçe gelişmekte olan kıyı ve deniz yapılarının tasarımında, temel zemininin hesaplarda doğru bir şekilde ele alınması geoteknik mühendislerinin sorumluluğundadır. Geoteknik mühendisliği problemlerinde, doygun zeminlerin doğada dış yükler altında göstereceği davranışın hesaplanabilmesi gerekir. Doygun zeminlerin dinamiği, özellikle deprem ve dalga etkisi gibi tekrarlı yükler altında yıllardır çalışılmaktadır. Zeminin dinamik yükler altındaki davranışını belirleyebilmek için, günümüzde en geçerli ve gerçekte gözlenen davranışı ele alabilen teorilerden biri 'ikili akma ve deformasyon' teorisidir. Bu teori, dış yüklerin etkisi altında doygun, gözenekli ortamlarda meydana gelebilecek mekanik değişiklikleri, katı ve akışkan fazların birbirlerine göre bağıl hareketi cinsinden tanımlar. İlgili denklemlerle matematiksel olarak tanımlanan doygun zeminin dinamik davranışının analizi, zeminin karmaşık, çok fazlı ve doğrusal olmayan yapısı gereği genellikle analitik olarak elde edilememektedir. Dolayısıyla çözümü doğrudan mümkün olmayan böyle durumlarda“sonlu elemanlar”gibi sayısal yöntemlere başvurulur. Sonlu elemanlar yöntemi ile suya doygun durumda iki fazlı ortama ait ikili akma ve deformasyon denklemlerinin ayrıklaştırılmasıyla, dinamik davranışı tanımlayan hareket denkleminin sayısal formülasyonu türetilmiş olur. Hareket denklemi iki fazlı ortama ait atalet terimlerine bağlı olarak değişkenlik gösterir. Sistemdeki tüm atalet terimlerinin dikkate alınmasıyla 'tam dinamik formülasyon' (FD), sıvı faza ait atalet terimlerinin ihmal edilmesiyle 'yarı dinamik formülasyon' (PD), sistemdeki tüm atalet terimlerinin ihmal edilmesiyle ise 'yarı statik formülasyon' (QS) elde edilir. Bir zemin elemanı için, iki fazlı ortama ait rijitlik modüllerinin tanımlanmasından sonra, o elemanın davranışı hareket denkleminin zaman ve mekan tanım alanlarındaki integrasyonuyla elde edilir. Bu sırada zemine ait bünye ifadeleri, gerilme-şekil değiştirme ilişkisi cinsinden denklem takımına tanıtılır. Uygulamada basitleştirilmiş biçimde doğrusal elastik olarak tanımlanan zeminin bünye davranışı gerçekteki duruma ancak kısmi bir ilk yaklaşım getirir. Nihai durumda zeminlerde gerilme-şekil değiştirme davranışı, kalıcı şekil değiştirmeleri de içerecek şekilde geliştirilmiş bünye teorileri aracılığıyla dikkate alınmalıdır. Dolayısıyla zeminlerin tekrarlı yükler altında gerilme-şekil değiştirme davranışı bünye modelleri kullanılarak hesaplanabilir. Burada önemli olan, kullanılan bünye modelinin, zeminin tekrarlı davranışını, laboratuvar deneylerinde gözlenen şekliyle tanımlayabilmesidir. Kıyı yapısı-doygun gözenekli zemin sisteminin dinamik analizinin doğru bir şekilde yapılabilmesi için, zemin iskeletinin doğrusal olmayan davranışı tanımlanmalı ve tüm sistemin dinamik analizi, ikili akma ve deformasyon denklemleri kullanılarak elde edilmelidir. Bu tez çalışmasında öncelikle bir ve iki boyutlu analizler ile üzerinde yapı olmayan durumda doygun gözenekli deniz tabanı zemininin statik ve dinamik yükler altında davranışı sonlu elemanlar yöntemi ile çalışılmıştır. Daha sonra kıyı yapısı-deniz tabanı zemini sisteminin dalga ve deprem yükleri altında dinamik davranışını ve stabilitesini araştırmak üzere iki ayrı kıyı yapısı düzlem deformasyon gerilme şartında doğrusal elastik durum için hesaplanmıştır. Burada ilk olarak, denize oturan bir köprü ayağı keson temeli-deniz tabanı granüler zemini sisteminin deprem yükleri altında davranışı çalışılmıştır. Sonra bir diğer çalışmada, taş dolgu dalgakıran yapısının, oturduğu deniz tabanı kum zeminiyle birlikte duran dalga yükü altında dinamik tepki ve stabilite analizleri gerçekleştirilmiştir. Sistemin stabilitesi, 'ani sıvılaşma davranışının' hesaplanması şeklinde sonlu elemanlarla yapılmıştır. Kumlu zeminlerin gerçekte gözlenen davranışına ait gerilme-şekil değiştirme ilişkisini elde etmek amacıyla, UBCSAND bünye modeli kullanılarak statik ve dinamik durumda bir zemin elemanı ölçeğinde simülasyonlar yapılmıştır. Elde edilen tüm simülasyonlar deney sonuçları ile doğrulanmıştır. Dinamik durum için Genelleştirilmiş Plastisite Teorisi yardımıyla UBCSAND modeli tanımına kısmi bir eklenti yapılmış, modelin bu hali, son bölümde bir boyutlu zemin kolonuna ait doğrusal olmayan davranış özelliklerini tespit etmek amacıyla, harmonik yüzey yükü altında sonlu elemanlar analizlerinde kullanılmıştır. Her bir çalışmaya ait elde edilen önemli sonuçlar ve yorumları sonuçlar bölümünde sunulmuş, onu takiben devam eden çalışmalar ise ilgili bölümde özetlenmiştir.
Özet (Çeviri)
Geotechnical engineers are in charge of evaluating the behavior of the foundation soil in designing coastal and offshore structures which are under constant development. In problems of geotechnical engineering, it is necessary to know how the response of saturated soils under external loads are evaluated. Dynamics of saturated soils under cyclic loadings have been studied for many years especially under earthquake and wave loadings. The theory of 'coupled flow and deformation' has long been one of the most fundamental and mathematically sound approaches in the analysis of saturated porous media. The theory describes the mechanical changes in saturated porous soils under external loads in terms of the relative motion of solid and fluid phases together. The analyses of the dynamic response of saturated soils are performed depending upon the mathematical formulations defined by the governing equations of coupled flow and deformation. In general, it is not quite possible to obtain analytical solutions to the problems involving complex soil behavior. In those cases, one seeks alternative methods to obtain approximate solutions to the problem. The 'finite element method', a very well known numerical method utilized in this study, has been such a powerful and robust way of dealing with the solutions to complex engineering problems. The finite element formulation of the equation of motion describing the dynamic behavior of geotechnical engineering systems is derived by discretizing the governing coupled flow and deformation equations of the two-phase saturated porous media. Equation of motion is written in terms of the presence of the inertial terms of the two-phases in porous media. If all the inertial terms are kept in the equations, this formulation is called the 'fully dynamic formulation' (FD). Neglecting the inertial terms associated with the pore fluid motion gives the 'partly dynamic formulation' (PD), and finally by neglecting all the inertial terms in the equations, we arrive at the 'quasi static formulation' (QS). For a single soil element, dynamic response can be evaluated by integrating the equation of motion in temporal and spatial domains once the stiffness modules of the two-phases are derived. Constitutive relations of the soil model are introduced into the equation set in terms of stress-strain relations. In practice, the soil behavior defined as a simple linearly elastic element does not reflect the actual situation in real life. Thus, the stress-strain behavior of soils must be defined by employing theoretical constitutive models which allow the calculation of plastic shear strains that the soil exhibits during the course of loading. Therefore, stress-strain behavior of soils under cyclic loads can be calculated using constitutive models. It is important that related constitutive model describes the response of the soil under cyclic loads as closely as possible the behavior observed in the laboratory experiments. In order to obtain dynamic behavior of the coastal structure-saturated porous seabed system as accurately as possible, firstly the nonlinear behavior of the soil skeleton should be defined. The latter is then incorporated into the governing equations in terms of theoretical models and the dynamic analysis of the entire system is made for each time step. In this dissertation, firstly the seabed soil is considered as a linear isotropic elastic porous medium. The static and dynamic response of the seabed soil are studied through one and two-dimensional analyses using the finite element method. The response of the system is analyzed by one of the appropriate simplified formulations of the coupled flow and deformation equations considering the physical structure and the loading situation. The validity of this numerical study is confirmed by the available analytical solutions. Subsequently, two coastal structures are examined for their cyclic loading-induced linear poroelastic response and instability conditions under the assumption of plane strain stress states. Firstly, the dynamic response of a bridge pier foundation-granular seabed system under earthquake loading is investigated. Caisson foundation sitting on a gravel layer is considered and the seabed-gravel-caisson foundation system is modeled using finite elements. The dynamic response of the porous seabed-caisson system is assumed to be governed by poroelastic equations. A number of parametric analyses investigating the effect of hydraulic conductivity of seabed and amplitude of earthquake loading on the dynamic response are carried out. Secondly, the dynamic response and instantaneous liquefaction potential of granular seabed around a rubble mound breakwater is investigated under standing waves. Only the PD and QS formulations are considered in the analyses and a number of parametric studies are performed to draw a complete picture of the response of the system. Vertical displacement, shear stress and pore water pressure distributions are considered as the most representative variables defining the variations of response of the whole system. Standing wave-induced instantaneous liquefaction of the system is also investigated. While it is important to make use of the actual stress-strain relationship of the sandy seabed as observed in tests in the dynamic analyses, such simulations require a prior study of modeling the actual soil stress-strain behavior at the elemental level. Thus, a number of elemental level analyses are conducted in both static and dynamic states of granular soil material using the UBCSAND constitutive model for a single soil element. As a result, the constitutive behavior of sand is simulated and the results are verified with their experimental counterparts in drained, partially drained and undrained triaxial shear situations under both monotonic and cyclic loads. For the dynamic case, UBCSAND model is slightly modified with the contribution of the Generalized Plasticity Theory. Finally, the new formulation is tested on the nonlinear harmonic response of a soil column with the finite element method. A 1-D finite element code is developed in MATLAB to analyze a multi degree of freedom soil column under any dynamic loading. These nonlinear finite element analyses involve solution of the equation of motion using the 'Newton-Raphson Method' which essentially calculates the degree of freedoms in terms of displacement and pore water pressure at the nodal points iteratively for each time-step. Subsequently the stresses are updated at the integration points which are then used to get the internal force vector. Here, the strains obtained from the degrees of feedom are used to update stresses obtained from the elasto-plastic stress-strain relationship. In this study, UBCSAND constitutive model is used to calculate the stress increment. In order to increase the chances of convergence of the analyses, each spatial integration step is progressed by dividing the total strains into smaller substeps prior to updating elastoplastic stresses, which is termed in this study as one form of 'substepping method'. Early results of pore pressure build-up and resulting effective stress reduction prove that the numerical model developed using MATLAB along with the late UBCSAND model, in its slightly modified form, was capable of capturing saturated sand liquefaction under harmonic loading. Important results obtained from each chapter are deduced and presented at the end of the dissertation followed by a brief summary of currently ongoing works.
Benzer Tezler
- Kıyı ve liman yapılarının deprem kayıtları kullanarak performansa dayalı tasarımı
Performance-based design of coastal and port structures through earthquake records
BORA ARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
İnşaat Mühendisliğiİstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşaİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SADIK ÖZTOPRAK
- Kazıklı radye temellerde optimum tasarım kriterlerinin incelenmesi
The Study of the optimum design criteria in piled field raft foundations
FATİH SAVAŞ KADIOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERGÜN TOĞROL
- Effects of gradation, fines content and silt shape characteristics on static liquefaction of loose sands
Dane dağılımı, ince dane oranı ve silt dane şekil özelliklerinin kumdaki statik sıvılaşma davranışına etkisi
EHSAN ETMINAN
Doktora
İngilizce
2016
İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYKUT ŞENOL
DOÇ. DR. MEHMET MURAT MONKUL
- Liman yapımında kullanılan kazı dolgu ve yapım teknikleri, kullanılan iş makineleri ve hesap yöntemleri
Excavation, filling and construction techniques, the work machines and calculation techniques used in seaport construction
ABİDİN DEMİRKIRAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
İnşaat MühendisliğiPamukkale Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM ALYANAK
- Kıyı yapılarında deprem risk analizi
Seismic risk analysis of coastal structures
ALİ FURKAN ÇALIŞKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
İnşaat Mühendisliğiİstanbul Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. S. FEYZA ÇİNİCİOĞLU