Otizm spektrum bozukluğuna sahip olan çocukların ebeveynlerine yönelik hanen more than words eğitim programının ebeveyn ve çocuk davranışları üzerindeki etkisinin incelenmesi
Investigation of the effect of more than words, the hanen program for parents of children with autism spectrum disorder on parental and child behaviors
- Tez No: 544283
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ESRA ÖZCEBE
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Kulak Burun ve Boğaz, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları, Otorhinolaryngology (Ear-Nose-Throat), Child Health and Diseases
- Anahtar Kelimeler: otizm spektrum bozukluğu, hanen-more than words, dil gelişimi, ebeveyn odaklı müdahaleler, autism spectrum disorder, hanen's more than words, language development, parent implemented intervention
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Dil ve Konuşma Terapisi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 135
Özet
Bu çalışmada, otizm spektrum bozukluğunun (OSB) müdahalesinde kullanılan Hanen-More Than Words programının birincil olarak katılımcı ebeveynlerin duygu durumları, özyeterliği, etkileşimsel davranışları ve aldıkları sosyal destek üzerindeki; ikincil olarak ise çocuk etkileşimsel davranışları ile çocukların dil gelişimleri üzerindeki etkisinin araştırılması amaçlanmıştır. Araştırma, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dil ve Konuşma Terapisi Bölümü uygulama alanı olan Hacettepe Üniversitesi Hastaneleri Dil ve Konuşma Terapisi Ünitesinde yürütülmüştür. Çalışmaya, toplam 14 OSB'li çocuk ve ebeveyni katılmıştır. Ebeveyn değerlendirmelerinde 'Durumluk- Sürekli Kaygı Ölçeği, Beck Depresyon Envanteri, Anne Baba Stres Ölçeği, Anne-Babalık Becerilerinde Özyeterlik Ölçeği, Ebeveyn Davranışını Değerlendirme Ölçeği-Türkçe Versiyonu ve Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği' kullanılmıştır. Çocukların etkileşimsel davranışlarını ölçmek için 'Çocuk Davranışını Değerlendirme Ölçeği-Türkçe Versiyonu' kullanılmış, dil gelişimleri ise 'Dil Gelişimi Tarama Envanteri' ve 'Türkçe Erken Dil Gelişim Testi' aracılığıyla değerlendirilmiştir. Araştırma kapsamında kullanılan değerlendirme araçlarından farklı zaman aralıklarında veri toplama aşaması tamamlandıktan sonra verilerin analizinde müdahale öncesi ve müdahale sonrası ön-test son-test arası farklar hesaplanmıştır. Müdahale etkinliğini değerlendirmek için non-parametrik düzende Wilcoxon testi değerlendirmeleri kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, ebeveynlerin More Than Words programı sonrasında gerçekleşen özyeterlik düzeylerindeki, durumluk kaygı ve stres düzeylerindeki ve birçok etkileşimsel davranışlarındaki değişim oranının More Than Words programı öncesinde gerçekleşen değişim oranından istatistiksel olarak farklı olduğu (p < 0.05) görülmüştür. Araştırmada yer alan OSB'li çocukların birçok etkileşimsel davranışı ve sözel dil performanslarındaki değişim oranının More Than Words programı öncesi ve sonrası dönem arasında istatistiksel olarak farklılık göstermesi (p < 0.05), More Than Words programının OSB'li çocuklar ve ebeveynleri üzerinde olumlu bir etkisinin olduğunu göstermiştir.
Özet (Çeviri)
In this research study, Hanen's More Than Words program has been given to a group of parents of children who have been diagnosed with autism spectrum disorder (ASD). Its primary effect on parents' emotional states, self-efficacy, interactional behaviors and perceived social support and its secondary effect on children's interactional behavior and language development were investigated. 14 parents and their children were enrolled in the study. Study was conducted in Language and Speech Therapy Unit in Hacettepe University Hospital. For the assessment of parents' 'State Trait Anxiety Inventory, Beck Depression Inventory, Parent Stress Index, The Self Efficacy for Parenting Tasks Index- Toddler Scale, Maternal Behaviour Rating Scale-Turkish Version and lastly Multidimensional Scale of Perceived Social Support' was used. To assess children's interactional behaviours 'Child Behaviour Rating Scale' and to assess the language development of children 'Turkish Version of Test of Early Language Development-Third Edition' and Turkish Version of Language Development Survey' was used. After the data collection phase was completed at different time intervals, differences of pre-test and post-test results in preintervention period and differences of pre-test and post-test results in post-intervention period were analysed. To assess the effect of intervention, Wilcoxon signed-rank tests was used. The results of this research study indicated that the rate of change in the levels of parents' self efficacy, state anxiety, parental stress and many parental interactional behaviors were statistically different in post-intervention period from the pre-intervention period (p < 0.05). Furthermore, due to the fact that the rate of change in the interactional behaviors and verbal language performances of children with ASD were statistically different between the pre and post-intervention periods (p < 0.05), it was seen that More Than Words program had a positive effect on children with ASD, as well as on their parents.
Benzer Tezler
- Okul öncesi yaşta beslenme sorunu olan çocuklar, annelerinin tutumları ve psikolojik iyilik halleri
Nutritional problems in preschool age of children, mothers' attitudes and psychological wellness
MERVE ÖZEN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıSağlık Bilimleri ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
UZMAN ÖZLEM ERDEDE
UZMAN PINAR ZENGİN AKKUŞ
- Doğal öğretim yaklaşımı temelli psikoeğitim programının Otizm Spektrum Bozukluğu tanısı alan okul öncesi dönem çocukların ebeveynlerinde ebeveyn öz yeterlik düzeyine etkisi
The effect of natural teaching approach-based psychoeducation program on parental self-efficacy level in parents of preschool children diagnosed with Autism Spectrum Disorder
TÜRKER ORKUN ARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimKocaeli ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OSMAN NEJAT AKFIRAT
- Otizm spektrum bozukluğuna sahip çocuğu olan ve olmayan ailelerin evliliklerinde problem çözme becerilerinin ve evlilik yaşam doyumlarının karşılaştırılması
The comparison of marital satisfaction and problem solving abilities in families who has got children with and without autism spectrum disorders
ENES ÖZŞENEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. OĞUZ TAN
- Otizm spektrum bozukluğuna sahip çocukların ebeveynlerinin dijital ebeveynlik farkındalık ve tutumlarının incelenmesi
Examining the digital parenting awareness and attitudes of parents of children with autism spectrum disorder
ESRA ERGİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GAMZE ÜLKER TÜMLÜ
- Parent and child characteristics in developmental psychopathology
Gelişimsel psikopatolojide ebeveyn ve çocuk özellikleri
HATİCE MELİS YAVUZ MÜREN
