Kentsel dönüşüm sürecinde konut kalitesi değerlendirme modeli önerisi
Housing quality assessment model in urban transformation process
- Tez No: 544329
- Danışmanlar: DOÇ. DR. CANDAN ÇINAR ÇITAK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yapı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 186
Özet
Kentsel Dönüşüm Kanunu'nun amacı sadece tüm yapıları depreme dayanıklı kılmak değil,“fen ve sanat norm ve standartlarına uygun, sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek”tir. Bununla birlikte, ilgili kanuna bağlı olarak konut ve çevresinin sahip olması gereken nitelikler henüz tanımlanmamıştır. Kanunun 2012 yılında yürürlüğe girişinden 2017 yılı sonuna kadar iskan ruhsatı alan toplam konut sayısı 6 milyona yaklaşmıştır [1](TÜİK, 2018). Ancak, sunulan konutların tümünün kullanıcıyı tatmin eden niteliklere sahip oluğunu söyleyemeyiz. Onlarca yıldır esası değişmeyen imar mevzuatıyla şimdiye kadar gerçekleşenden farklı sonuçlar beklemek de doğru olmayacaktır. Bu bağlamda, insanın kendini yeniden ürettiği konut ve çevresine yönelik güncel kriterleri tanımlamaya ve nitelikli konutu sunmaya yönelik yeni ve bütüncül yaklaşımlar geliştirmeye ihtiyacımız bulunmaktadır. Bu çalışmanın amacı, kentsel dönüşüm sürecinde yenilenen konutun kalite kriterlerini tanımlayarak; bu kriterlerin önem ağırlıklarının ölçebilen ve en nitelikli konutu analitik olarak seçebilen bir“Konut Kalite Değerlendirme Modeli”geliştirmektir. Bu modelin, Türkiye'ye özgü bir“Konut Kalite Değerlendirme Sistemi”kurulmasına da katkı sağlaması hedeflenmektedir. Çalışma kapsamında konutun kalite kriterlerinin tanımlanmasında uluslararası DQI, AEDET Evolution, DEEP, BQA, LEED, BREEAM ve özellikle konutlar için geçerli olan HQM, HQS, HQI (Housing Quality Indicator) gibi kalite değerlendirme sistemleri/standartları rehber olmuştur. Ayrıca Türkiye'de son dönemde yapılan konut ve çevresinin kalite standartlarını belirlemeye yönelik MATPUM (2010) gibi çalışmalar da ölçülecek kalite kriterlerinin belirlenmesinde referans alınmıştır. Belirlenen konut kalite kriterlerinin değerlendirilmesi ve öncelik değerlerinin hesaplanmasında Saaty [2] (1996) tarafından geliştirilen“Analitik Ağ Süreci”(AAS) yaklaşımı uygulanmıştır. AAS, nitel ve nicel tüm kriterlerin öncelik değerini, aralarındaki ağ yapısını gözeterek, katılımcıların ortak kararı üzerinden hesaplayabilen bir yöntemdir. Konut kalite kriterlerinin değerlendirilmesi için raslantısal olarak seçilen kullanıcı karar grubu üzerinden AAS yönteminin uygulanması bu araştırmanın özgünlüğünü oluşturmaktadır. Araştırma, Kadıköy İlçesi'ndeki parsel ölçeğinde gerçekleşen kentsel dönüşüm projelerindeki kat maliklerinin değerlendirmeleri ile sınırlı tutulmuştur. Giriş bölümünde tezin; literatür özeti, amacı ve hipotezi aktarılmıştır. İkinci bölümde ise konutun nitelik sorunuyla ilişkili olması bakımından Türkiye'deki konut politikaları, konut sunum biçimleri ve“Kentsel Dönüşüm”mevzuatına bağlı olarak yürüyen süreç incelenmiştir. İkinci bölümün sonunda araştırma alanı olarak seçilen Kadıköy ilçesinde bu sürecin kentsel dokuda ve konut yapılarında yarattığı değişim; harita, proje ve resimlerle betimlenmiştir. Konut kalite kriterlerinin belirlenmesinde referans alınan standartlar ve araştırmalar üçüncü bölümde ayrıntılı bir şekilde irdelenmiş ve sentezlenmiştir. Araştırma yöntemi olan Analitik Ağ Süreci yaklaşımının kuramsal yapısı, uygulama prosedürü ve araştırma modeli dördüncü bölümde sunulmuştur. AAS esaslı olarak geliştirilen“Konut Kalite Değelendirme Modeli”ne göre anket soruları oluşturulmuştur. Kadıköy'de kentsel dönüşümü yaşayan konut sahiplerine uygulanan anketin bulguları dördüncü bölüm sonunda değerlendirilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, kat malikleri;“Malzeme Kalitesi”,“Depreme Dayanıklılık”ve“Yapım Maliyeti”kriterlerine konutun kaliteli bulunması bakımından üst sıralarda önem vermiştir. Bunda kullanıcıların görünen üzerinden görünmeyeni değerlendirme yaklaşımının ve parsel ile imar koşulları arasına sıkışmış konut tasarımının etkili olduğu düşünülmektedir. Bu çalışma sonucunda kentsel dönüşüm sürecinin yeniden yapılandırılması önerilmektedir. Sunulan“Kalite Değerlendirme Esaslı Kentsel Dönüşüm Süreci”önerisiyle, konut ve çevresinin kalitesini sağlamaya yönelik olarak, her projenin/her konutun; kendi kullanıcıları, proje mülellifleri ve denetim sorumlularından bir karar grubu oluşturulması mümkün olacaktır. Karar grubu; ön proje, ruhsat projesi ve konut teslimi aşamalarında konutu KKDM ile tanımlanan kriterler ve yöntemle değerlendirebilecek ve yönlendirebilecektir.
Özet (Çeviri)
The aim of the Urban Regeneration Law is not only to make all the structures resistant to earthquakes, but also to establish healthy and safe living environments in accordance with the norms and standards of science and art. Even though, depending on the relevant law, the qualifications that the housing and its environment must have not yet been defined. The number of houses with the certificate of occupancy until the end of 2017 from the entry into force of the law in 2012 has approached 6 million [1] (TUİK, 2018). Nevertheless we cannot say that all of the houses have the qualities that satisfy the user. For decades, with rules are modality that are unchanged, it will not be right to expect different results than what has so far been done. In this context, we need to develop new and holistic approaches to define the current criteria for housing and its environment and to supply qualified housing. The aim of this study is to define the quality criteria of the renewed housing in the process of urban regeneration; is to develop a“Housing Quality Assessment Model”that can measure the importance of these criteria and can select the most qualified housing analytically. This study seek to the establishment of Turkey-specific“Housing Quality Assessment System”In defining the quality criteria of the housing, international quality evaluation systems/standards such as; DQI, AEDET Evolution, DEEP, BQA, LEED, BREEAM and especially about dwellings; HQM, HQS, HQI (Housing Quality Indicator) have been guided. In addition, studies such as MATPUM (2010) in Turkey which are proposed to suggest the quality standards of the house and its surroundings, have been taken as reference in determining the quality criteria. The Analytical Network Process (ANP) approach developed by Saaty [2] (1996) has been applied to evaluate quality criteria and to assess priority ranking. ANP is a method which can calculate the importance value of all the qualitative and quantitative criteria by considering the network structure among them and by the joint decision of the participants. The application of the ANP method through the user decision group randomly selected for the evaluation of housing quality criteria constitutes the originality of this research. The research is limited to the evaluation of the consumer/landlords in the urban regeneration projects at the plot size in Kadıköy District. In the introduction of the thesis; literature summary, purpose and hypothesis are explained. In the second cahpter, due to its relationship with the problem of housing quality, housing policies in Turkey and“Urban Regeneration”process has been analyzed depending on the legislation. At the end of the second chapter, the change in urban texture and residential buildings in Kadıköy, which is chosen as the study area, is observed. It is described with maps, projects and pictures. The standards and researches which have been referenced in the determination of the housing quality criteria have been analyzed and synthesized in detail in the third chapter. The theoretical structure and application procedure of the research method Analytic Network Process approach and the research model are presented in the fourth chapter. Questionnaire questions were created according to“Housing Quality Assessment Model”(HQAM) which is developed based on ANP. The findings of the questionnaire applied to landlords participating in regeneration in Kadikoy are evaluated at the end of the fourth chapter. According to the results of the research;“quality of materials”,“earthquake resistance”and“construction cost”criteria are given high importance by the user landlors. It is thought that user opinion of understand invisible from appearing and pressed design between the plot size and building regulations are effective on this result. As a result of this study, it is recommended to restructure the urban regeneration process. With the proposal of“Quality Assessment Based Urban Transformation Process”, it is aimed to create a decision group for each housing project; users, designers and supervisors to ensure the quality of the housing. Decision group; will be able to evaluate the housing with method and the criteria are defined by HQAM in the pre-project, license project and housing delivery stages. And they could conduct this process.
Benzer Tezler
- Kent planlamada sosyal sürdürülebilirliğin ölçülmesi ve değerlendirilmesi için bir model önerisi: Ankara Dikmen Vadisi örneği
A proposal model for measuring and assessing social sustainability in urban planning: Ankara Dikmen Valley case study
HİLAY ATALAY
Doktora
Türkçe
2023
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURAN ZEREN GÜLERSOY
- Urban ecotherapy: A comparative evaluation on the therapy potentials of park features in Istanbul
Kentsel ekoterapi: İstanbul'daki park özelliklerinin terapi potansiyelleri üzerine karşılaştırmalı bir değerlendirme
DİDEM KARA
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLDEN DEMET ORUÇ
- Kentli deneyimleri üzerinden merkezden çepere Antalya'da kentsel dönüşüm
Urban transformation in Antalya from center to periphery through urban experiences
AHMET ÖZASLAN
Doktora
Türkçe
2021
Kamu YönetimiSüleyman Demirel ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN GÜL
- İstanbul Fikirtepe ve Çırçır kentsel dönüşüm bölgelerinde yeni şehircilik ilkeleri bağlamında karşılaştırmalı bir değerlendirme
A comparative evaluation in the context of new urbanization principles in Fikirtepe and Çırçır urban transformation regions
EKREM KAZAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Mimarlıkİstanbul Aydın ÜniversitesiMimarlık Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALİL İBRAHİM ŞANLI
- Kentsel bileşenleri ve kıyı kenti bağlamında İstanbul'un öznel ve nesnel değerlendirmesi
Objective and subjective evaluation of İstanbul in the context of its coastal and urban components
FATMA ERKÖK