Aluminyum, suni deri ve hidrojen peroksit sektörlerinde olası endüstriyel kaza senaryolarının insan, çevre ve proses güvenliği açısından incelenmesi
Investigation of possible industrial accident scenarios in aluminum, artificial leather and hydrogen peroxide sectors for human, environment and process safety
- Tez No: 545209
- Danışmanlar: DOÇ. DR. UĞUR KURT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Çevre Mühendisliği, Environmental Engineering
- Anahtar Kelimeler: Büyük Endüstriyel Kaza, Proses Güvenliği, Risk Değerlendirmesi, Koruma Katmanları Analizi, Papyon Diyagramı, Industrial Major Accident, Process Safety, Risk Assesment, Layer of Protection Analysis, Bowtie Diagram
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Çevre Mühendisliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 279
Özet
Türkiyede büyük endüstriyel kaza potansiyeline sahip, Seveso kapsamında sisteme kayıtlı 1.000 kadar işletme varken, toplam endüstriyel tesis sayısı 60.000'in üzerindedir. Seveso kapsamına giren tesisler için özel olarak büyük endüstriyel kaza politikası hazırlanması istenilse de diğer endüstriyel tesisler için, bu mantıkta bütünleşik bir sistem kurgusu zorunluluğu bulunmamaktadır. Bu açıdan endüstriyel tesislerde insan – çevre – tesis/proses güvenliği açısından bütünleşik bir risk yönetimi sisteminin nasıl kurgulanması gerektiği sorusu akıllara gelmektedir. Buradaki asıl nirengi noktası, ciddi boyuttaki endüstriyel kazalara sebep olması muhtemel kritik etmenlerin nasıl tespit edileceği, teknik emniyet zafiyeti oluşturacak senaryoların tahmini ve sonuçları açısından insana- çevreye- tesise vereceği potansiyel zarar- etki düzeyinin nasıl belirleneceği, sonrasında ise ne gibi önlemler alınacağıdır. Genel olarak bakıldığında, prosesi gereği özellikle tehlikeli kimyasal kullanan tesislerin büyüklükleri ve makine parkurlarının karmaşıklığına bağlı olarak, proseste yanlış giden şeylerin zamanın da farkına varılması ve olası etkileşimlerin tahmin edilmesi pek mümkün değildir. Bu noktada sistemsel bir kurgu ve farklı yöntemlerle risk değerlendirme çalışmaları yapılması; yani proses- işletme, bakım- onarım, idari -yönetimsel, insan faktörü, makine – ekipman, yazılım -otomasyon vb. birçok sosyo- teknik hatanın gerçekleşmeden önce, zamanında fark edilebilmesi veya gerçekleşse dahi etkilerinin sınırlandırılması için risklerin tespiti ve mevcut ya da olması gereken kontrol mekanizmalarının belirlenmesi zorunludur. Bu çalışmada; kapsam dışı, orta ve küçük ölçekli alt seviyeli kuruluş ya da üst seviyeli kuruluş ayrımı olmaksızın potansiyel olarak ciddi endüstriyel kaza riski taşıyan tesislerde risk yönetimi açısından nasıl bir sistem izlenmesi gerektiği, uygulama örnekleri ile anlatılmaya çalışılacaktır. Esasen risk yönetimi açısından endüstriyel kaza senaryolarının belirlenmesi ve değerlendirilmesi çalışmalarında bilinen birçok farklı metodoloji, birlikte kullanılarak, hibrit bir sistem yürütülür. Bu açıdan yürütülen çalışmada, farklı metotlar ve uygulama örnekleri sunularak genel geçer rehber bir kaynak oluşturulması amaçlanmıştır. Çalışma en genel perspektifte sırasıyla; öngörülen ciddi endüstriyel kaza tehlikelerinin belirlenmesi, makine – kimyasal – çevresel – iş bazlı ve proses bazlı risk değerlendirme yöntemleri ile kritik – major risklerin belirlenmesi, mevcut ve olması gereken teknik emniyet ve güvenlik bariyerlerinin tanımlanması, referans kaza senaryoları üzerinden papyon diyagramlarının oluşturulması, senaryolara karşı bariyer performanslarının değerlendirilmesi, total risk yönetimi etkinliğinin değerlendirilmesi, tesis güvenlik açığının – etki alanlarının haritalandırması ve acil durum eylem planı oluşturma bölümlerinden oluşmaktadır. Çalışmanın alt kırılım ve uygulama kısımlarında ise alüminyum, suni deri ve hidrojen peroksit sektörlerinde faaliyet gösteren işletmelerde örnek çalışmalar yapılmıştır.
Özet (Çeviri)
The number of total industrial facilities in Turkey is above 60.000 while there are about 1000 facilities registered in the system within Seveso which have major industrial accident risk. Although the major industrial accident policy is wanted to be prepared especially for the facilities within Seveso, there isn't an obligation for a system construction that is integrated with this logic to other industrial facilities. This brings the question of how a risk management system integrated in terms of human-environment-process safety in industrial facilities should be constructed to the mind. The real trick here is that how the critical elements which might cause great industrial accidents will be detected, the level of the potential damage to human-environment-facility in terms of the guessing and consequences of the scenarios that will cause technical safety infirmity will be determined and what kind of preventions will be taken afterwards. Considering in general, it's not possible to notice things that go wrong in the process on time and predict the possible interactions depending the complication of machinery and the size of the facilities using dangerous chemical by force of their process. At this point, it's mandatory to work on a systematic construction and risk assessment with different methods to determine the current or required mechanisms and risks for being able to notice process- business, maintenance- repair, managerial, -human factor, machine- equipment, software, automation etc. mistakes before happening and limit their impacts even if they happen. It's going to be tried to be explained with application examples of what kind of system should be followed in terms of risk management in facilities without making discrimination of being out of scope industrial plant which have serious industrial accident risk in this study. A hybrid system is conducted in the studies of determining and evaluating industrial accident scenarios in terms of risk management by using a number of different methodologies together. In this respect, the study is meant to be an universal guide source by presenting different methods and application examples. The study consists of determining the predicted industrial accidents, critical risks with methods of risk evaluation based on machinery, chemistry, environment, work and process, defining the current or required technical safety and control barriers, forming bow-tie diagrams through reference accident scenarios, evaluating the total risk management activity, mapping the orbit of industry safety hole and emergency action planning. Example studies are exercised in aluminum, artificial leather and hydrogen peroxide industrial sector in breakdown and application parts of the study.
Benzer Tezler
- Special resin additives for polyurethane
Poliüretan için özel reçine katkı maddeleri
GÖRKEM ÜLKÜ
Doktora
İngilizce
2023
Polimer Bilim ve Teknolojisiİstanbul Teknik ÜniversitesiPolimer Bilim ve Teknolojisi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NESRİN KÖKEN
- Kaplama ve polimerlerde kullanılan alüminyum ve antimon içerikli alev geciktricilerin tayini
Determination of aluminum and antimony containing flame retardants used in coatings and polymers
MURAT TURAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
KimyaSakarya ÜniversitesiYangın ve Yangın Güvenliği Anabilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ŞAHİN DÜNDAR
- Assessment of hard tıssue densıty around dental ımplants usıng conventıonal radıographs
Dental implantlar çevresindeki sert doku densitesinin konvensiyonel radyograflar ile incelenmesi
WAEL ALSHAIBANI
Doktora
İngilizce
2010
Diş HekimliğiGazi ÜniversitesiAğız, Diş, Çene Hastalıkları ve Cerrahisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NUR MOLLAOĞLU
- Alüminyum alaşımlarında çökelme sertleşmesinin mekanik özelliklere etkisi
Precipitation hardening effects on mechanical properties of aluminium alloys
YUNUS EMRE DELİKANLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Makine MühendisliğiSüleyman Demirel ÜniversitesiMakine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ŞEVKİ YILMAZ GÜVEN
- Suni yaşlandırma işlem parametrelerinin AA6082 ve AA6056 alaşımlarının mikroyapı ve mekanik özelliklere etkisinin incelenmesi
Investigation of the effect of artificial aging process parameters on the microstructure and mechanical properties of AA6082 and AA6056 alloys
DİLEK DENİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Metalurji MühendisliğiSakarya ÜniversitesiMetalurji ve Malzeme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİL TOPLAN