Şecere-i Harezmşâhî [101a-200b] (giriş, transkripsiyonlu metin, inceleme, dizin-sözlük, tıpkıbasım)
Şecere-i Harezmşâhî [101a-200b] (introduction, transcriptional text, analysing, i̇ndex-dictionary, facsimile)
- Tez No: 545922
- Danışmanlar: PROF. DR. MÜNEVVER TEKCAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Şecere-i Harezmşâhî, Çağatayca, Hive Hanlığı, dil bilgisi, Şecere-i Harezmşâhî, Chagatai, Hive Khanate, literature
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kocaeli Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 798
Özet
Bu tez, Hive Hanlığı'nın son döneminde yazılan Muhammed Yusuf Beyânî'nin Şecere-i Hˇārezm-şāhî adlı eserinin 101a-200b varakları arasını kapsamaktadır. Beyânî kendinden önceki ünlü tarih yazıcıları olan Mûnis ve Âgehî'den devraldığı tarih yazma geleneğini devam ettirmiştir. Müellif, hanlığın son döneminde Ruslarla olan mücadeleye bizzat tanıklık edip tarafsız tarih anlayışıyla tecrübelerini bu eserde dile getirmiştir. Beyânî'nin, Şecere-i Ĥˇārezm-şāhí [101a-200b] (Giriş-Transkripsiyonlu Metin-İnceleme-Dizin-Sözlük) başlığıyla incelenen eserinin incelenme sebeplerini aşağıdaki şekilde sıralamak mümkündür: Yazma eserin çeviri yazısını ortaya çıkarmak, metnin dil özelliklerini inceleyip dil malzemesini ortaya çıkarmak, söz varlığını belirlemek. Böylelikle bu eserin Türk dili, edebiyatı ve tarihi açısından önemini ortaya koymak. Ayrıca, Çağataycanın son dönemine ait bu eserin günümüz şivelerine geçişte oynadığı rolü gözler önüne sermek amaçlanmıştır. Çalışmanın ana başlıkları: Eserin birinci bölümünde, Çağatay edebiyatı, dili ve Hive Hanlığı tarih yazıcılığının kısa özetiyle birlikte eserin müellifi ve eser hakkında tanıtıcı bilgiler yer almaktadır. İkinci bölümde, metnin çeviriyazısı yapılmıştır. Üçüncü bölümde ise Şecere-i Hˇārezm-şâhî'nin yazım, ses ve şekil özellikleri üzerinde durulduktan sonra dördüncü bölümde metnin gramatik dizini ve kelimelerin bağlam içerisinde kazandıkları anlamlar verilmiştir. Dizinde, Reşit Rahmeti Arat'ın Kutadgu Bilig adlı eserindeki dizin sıralaması esas alınmıştır. Dizin bölümünde ayrıca, Arapça ve Farsça ibare, metin ve ayetlerin Türkçe çevirileri ve şiir vezinleri verilmiştir. Çalışmanın son bölümü ise tıpkıbasımdan örnekleri içerir.
Özet (Çeviri)
This thesis covers between 101a-200b folios of Muhammad Yusuf Beyânî's Şecere-i Hˇārezm-şāhî, written in the last period of the Hive Khanate. Beyanî continued the tradition of writing history that he had taken over from Mûnis and Âgehî, the famous history writers before him. The author witnessed the struggle against the Russians in the last period of the khanate and expressed his experiences with a neutral understanding of history in this work. If we order the reason we prefer the work we examined with the title "Beyânî -Şecere-i Ĥˇārezm-şāhí [100a-200b] (Introduction-Translated text-Analysing-Index-Dictionary): To translate the work of writing, to examine the language features of the text to reveal the language material, determine vocabulary. Thus, the importance of this work in terms of Turkish language, literature, and history. One important point was to demonstrate the role played by the last period of Chagatay in the transition to modern dialects. The main topics of our study are; In the introductory section, a short summary of Chagatai literature, language and Hive Khanate historiography is given. In the second part, the translation of the text was made. In the third chapter, after the emphasis on writing, sound and shape features of Şecere-i Ĥˇārezm-şāhí in the fourth chapter, the grammatical index of the text and the meanings gained in the context of the words are given. In the index, the index order of Reşit Rahmeti Arat's Kutadgu Bilig is taken as the basis. In the last section, Arabic and Persian phrases, Turkish translations of texts and verses and poem verses are given. In addition, the people, places and ethnic names in the text are collected in a separate title. At the end of the study, samples were added.
Benzer Tezler
- Şecere-i Harezmşâhî [200a-300b] (Giriş, transkripsiyonlu metin, inceleme, dizin-sözlük, tıpkıbasım)
Şecere-i Harezmşâhî [200a-300b] (Introduction, transcriptional text, analysing, index-dictionary, facsimile)
GÖKHAN ÇEVİK
Doktora
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıKocaeli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MÜNEVVER TEKCAN
- Şecere-i Harezmşâhî [300a-400b] (Giriş, transkripsiyonlu metin, inceleme, dizin-sözlük, tıpkıbasım)
Şecere-i Harezmşâhî [300a-400b] (Introduction, transcriptional text, analysing, index-dictionary, facsimile)
SEDA KAVALLI
Doktora
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıKocaeli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MÜNEVVER TEKCAN
- Beyânî - Şecere-i Harezmşâhî [1b-102a] (Dil incelemesi-metin-dizin-tıpkıbasım)
Beyânî - Şecere-i Harezmşâhî [1b-102a] (Language analysis-text-index-facsimile)
EMRE BERKAN YENİ
Doktora
Türkçe
2018
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Kültür ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. VAHİT TÜRK
- Muhammed Yûsuf Beyânî'nin Şecere-i Hˇârezm-şâhî'si[400a – 509b](Giriş, transkripsiyonlu metin, inceleme, dizin-sözlük, tıpkıbasım)
Muhammad Yusuf Beyani's Turkish Genealogy–i Harezmshahi [400a - 509b] (Introduction, transcriptional text, analysing, index - dictionary, facsimile)
AHMET KARATAŞ
Doktora
Türkçe
2022
DilbilimKocaeli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MÜNEVVER TEKCAN
- Sultan 1. Alaeddin Keykubat Devri Selçuklu tarihi (1220-1237)
Başlık çevirisi yok
EMİNE UYUMAZ
Doktora
Türkçe
1997
TarihMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF.DR. RAMAZAN ŞEŞEN