Devlet okullarında öğretmenlerin işyeri saldırganlığı davranışları ve örgütsel adalet ile ilişkisi
Public school teachers' workplace aggression behaviors and their relationship with organisational justice
- Tez No: 547848
- Danışmanlar: PROF. DR. ALİ BALCI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi ve Politikası Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi ve Denetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 237
Özet
Bu araştırmada devlet okullarında görev yapmakta olan öğretmenlerin işyeri saldırganlığına ilişkin görüşlerini, öğretmenlerin sergilediği işyeri saldırganlığı davranışlarının düzeyini, nedenlerini, örgütsel adalet ile ilişkisini ve nasıl önlenebileceğini belirlemek amaçlanmıştır. Karma araştırma modeli, keşfedici sıralı desenle yürütülen araştırmanın nicel araştırma boyutu için genel evren, Türkiye'de devlet okullarında görev yapan tüm öğretmenler, hedef evren Kayseri ilinde ilkokul, ortaokul ve lise düzeyinde görev yapmakta olan 15.688 öğretmendir. Örneklemi ise oranlı tabakalı yöntemle seçkisiz olarak belirlenen 408 öğretmen oluşturmuştur. Nitel araştıma boyutunda çalışma grubunu ise merkez ilçeler ve taşra ilçelerden maksimum çeşitlilik ilkesiyle belirlenen 20 öğretmen oluşturmuştur. Araştırma nitel aşama ile başlamış ve çalışma grubundaki öğretmenlere görüşme formunda belirtilen sorular yöneltilmiş, görüşmeler kaydedilmiş ve betimsel analiz yöntemiyle çözümlenmiştir. Nitel analizler sonucu öğretmenlerin işyeri saldırganlığı tanımı oluşturulmuştur. Nitel aşamada edinilen görüşler ve alanyazın doğrultusunda“Öğretmenlerin İşyeri Saldırganlığı Ölçeği”geliştirilmiştir. Bu ölçek örnekleme uygulandıktan sonra elde edilen veriler öncelikle aritmetik ortalama ve standart sapma değerleriyle betimlenmiş, sonrasında farklılıkları belirlemek için Mann-Whitney U ve Kruskal Wallis H analizleri yapılmıştır. Üçüncü aşamada öğretmenlerin işyeri saldırganlığının nedenlerine dair görüşleri betimsel analizle çözümlenmiştir. Dördüncü aşamada öğretmenlerin“Örgütsel Adalet Türleri Ölçeği”puanları ortalama ve standart sapma gibi değerlerle analiz edilmiştir, fark testleri olarak ise t-testi ve tek yönlü ANOVA uygulanmıştır. Örgütsel adaletin işyeri saldırganlığını hangi düzeyde yordadığı basit doğrusal regresyon analizi, alt boyutların her birinin ne düzeyde yordadığı çoklu regresyon analiziyle belirlenmiştir. Sonrasında çalışma grubundaki öğretmenlerin işyeri saldırganlığına getirdikleri çözüm önerilerine betimsel analizle yer verilmiştir. Öğretmenlerin işyeri saldırganlığını“genel saldırganlıktan farklı olarak iş ortamında çalışanlardan diğer çalışanlara yönelik olarak öfke duygularıyla sergilenen, mağdurun rahatsızlık duyduğu tüm eylemlerdir”şeklinde tanımladığı görülmüştür. İşyeri saldırganlığının açık ve gizli işyeri saldırganlığı olarak iki faktörlü bir yapı sergilediği gözlenmiştir. Öğretmenlerin işyeri saldırganlığını oldukça düşük düzeyde gözledikleri bulgusuna ulaşılmıştır. Erkek öğretmenlerin kadın öğretmenlere nazaran, yaşlı öğretmenlerin daha genç öğretmenlere nazaran açık işyeri saldırganlığını daha yüksek düzeyde gözledikleri bulgusuna ulaşılmıştır. Kalabalık okullarda ise işyeri saldırganlığı ve gizli işyeri saldırganlığı puanlarının daha yüksek olduğu gözlenmiştir. Ortaokulda çalışan öğretmenlerin işyeri saldırganlığı, açık ve gizli işyeri saldırganlığı puanları anlamlı düzeyde düşükken, mesleki eğitim veren okullarda çalışan öğretmenlerin genel eğitim veren okullardakilere göre işyeri saldırganlığını daha yüksek düzeyde yaşadıkları bulgusuna ulaşılmıştır. Öğretmenler işyeri saldırganlığının bireysel, örgütsel, sistemsel ve toplumsal sebepleri olduğu görüşündedirler. Öğretmenlerin örgütsel adalet algısı yüksek düzeydedir. Kalabalık çalışma kadrosu olan okullarda adalet algısının daha düşük olduğu gözlenmiştir. Öğretmenlerin, örgütsel adalet puanı, işyeri saldırganlığını anlamlı düzeyde yordamaktadır. Alt boyutlarından süreç adaletinin işyeri saldırganlığını anlamlı düzeyde yordadığı ancak dağıtım adaletinin anlamlı düzeyde yordamadığı saptanmıştır. Öğretmenlerden işyeri saldırganlığını önleme konusunda en çok sistem düzeyinde yapılabilecek öneriler gelmiştir. Araştırmacı çalışmanın bulguları doğrultusunda, uygulayıcılara ve araştırmacılara yönelik öneriler getirmiştir.
Özet (Çeviri)
The purpose of this research is to determine puclic school teachers' opinions about workplace aggression, the level of teachers' workplace aggression, the antecedents of teachers' workplace aggression, its relationship with organisational justice and prevention methods. For this purpose, the research was based on mixed research method, exploratory sequential design. While all the public school teachers in Turkey constituted the research universe of the quantitative episode, 15.688 public school teachers working in primary, secondary and high school in the province of Kayseri was the target population. Strafied random sampling technique was used to determine the sampling of 408 teachers. The study group for the qualitative episode of the research included 20 teachers, who were selected according to purposive maximum variation technique. The data collection was started by the qualitative episode, in which the interviews with the teachers in the study group were carried and recorded. Descriptive analysis technique was used to analyze this qualitative data. After this analysis, a definition of workplace aggression according to the teachers' opinions and the literature was composed and“Teachers' Workplace Aggression Scale”was developed. After the implementation of this scale, the data were described by mean and standart deviation values and then Mann-Whitney U and Kruskal Wallis H tests were conducted to calculate the differences between the groups. As the third step of the analysis procedure, teachers' opinions about the antecedents of workplace aggression were described. At the next step, mean and standard deviation values for the data gathered by“Organizational Justice Types Scale”were calculated, and t-test and one way ANOVA were conducted to compare groups. In order to estimate the effect of organisational justice on workplace aggression, simple linear regression and the effect of distributive justice and procedural justice, multi-linear regression analysis were used. As the final step, teachers' opinions on the preventive measures for the teachers' workplace aggression were described. The results of these analyses show that teachers describe workplace aggression as“different from general human aggression, workplace aggression is all the acts of the perpetuators, which are exposed with anger and which create discomfort for the targets”. Workplace aggression has a two-factor structure. While the teachers experience workplace aggression at a minimum level, male and old teachers experience overt workplace aggression more than female and young teachers. Workplace aggression and covert workplace aggression are more frequent in crowded schools. Teachers working at secondary schools experience workplace aggression less, and its overt and covert forms. Teachers working at vocational schools have higher workplace aggression scores than the ones working at general education schools. Although, the teachers' perception of organizational justice is high in general, it is comparatively low in crowded schools. In the simple linear regression model, organizational justice significantly predicts workplace aggression. In the multi-linear regression model while procedural justice significantly predicts workplace aggression, distributive justice doesn't. Teachers argue that teachers' workplace aggression can be prevented best by some measures at the system level. The researcher discusses practical and theoretical implications in the end.
Benzer Tezler
- İlköğretim okullarında örgütsel sinisizm ve örgütsel maneviyatın örgütsel bağlılık üzerindeki rolü
The role of organizational cynicism and organizational spirituality on organizational commitment in primary education
HALİL İBRAHİM AKSAKAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimRecep Tayyip Erdoğan ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÖKHAN KAHVECİ
- Öğretmenlerin işyeri ruhsallığı ile pozitif psikolojik sermaye algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi
The investigation of the relationship between teachers' workplace spiruality and positive psychological capital perception
ASIM BARUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Eğitim ve ÖğretimGaziantep ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HABİB ÖZĞAN
- Öğretmenlerin çalışma hayatı kalitesi: Sakarya ilinde devlet okullarına yönelik bir alan araştırması
Quality of public school teachers' working life: Case of Sakarya
HANZADE TUFAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileriSakarya ÜniversitesiÇalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EKREM ERDOĞAN
- Öğretmenlerin gözünden Kazakistan'da okullarda din dersleri ve ders kitaplarına dair bir inceleme
An analysis of religious courses and textbooks in schools in Kazakhstan from the eyes of teachers
AİGERİM BAKYTOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinMarmara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BANU GÜRER
- Türkiye'de öğretmenlerin işsizliği ve ataması yapılmayan öğretmenler hareketinin çözümlemesi
Unemployment of teachers in Turkey and analysis of unassigned teachers' act
ZAFER KİRAZ
Doktora
Türkçe
2014
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiEğitim Yönetimi ve Politikası Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEJLA KURUL