Bakla Tepe buluntuları ışığında M.Ö. 3. binin ilk yarısında Batı Anadolu sahil kesimi mimarisi ve yerleşim modelleri
The architecture and settlement models in coastal Western Anatolia during the first half of the 3rd Millennium BC in light of evidence from Bakla Tepe
- Tez No: 550637
- Danışmanlar: PROF. DR. VASIF ŞAHOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Arkeoloji, Archeology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arkeoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Protohistorya ve Önasya Arkeolojisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 465
Özet
Coğrafi ve iklimsel farklılıklara sahip olan Batı Anadolu sahil kesimi ve İç Batı Anadolu, MÖ 3. Binyıl'ın ilk yarısında yerleşim modelleri ve yapı tipleri açısından da birbirinden farklı bir mimari gelişim süreci yansıtmaktadır. Batı Anadolu sahil kesimi, Doğu Ege Adaları ve İç Batı Anadolu'da MÖ 3. Binyıl'ın başlangıcıyla birlikte yerleşim yerleri savunma sistemleri ile çevrelenmiştir. Batı Anadolu sahil kesimi ve Doğu Ege Adaları'nda savunma sistemi içerisinde birbirine bitişik yan duvarları ortak kullanılan uzun evler, cadde veya sokaklarla birbirinden ayrılırken, İç Batı Anadolu'da arka kısımları savunma sistemine yaslanan sıralı yapılar, merkezi bir avluya açılmaktadır. Batı Anadolu sahil kesimi ve Doğu Ege Adaları'nın karakteristik yapı tiplerini uzun evler ve apsidal planlı yapılar, İç Batı Anadolu'nun karakteristik yapılarını ise sıralı yapılar oluşturur. MÖ 3. Binyıl'ın ilk yarısında stratejik bir konuma sahip olan Bakla Tepe, deniz aşırı ilişkileri bulunan önemli bir yerleşim yeridir. Bakla Tepe, MÖ 3. Binyıl'ın ilk yarısına tarihlendirilen erken (BT IV 2 A-B) ve geç tabakası (BT IV 1 A-B-C) olmak üzere toplam 5 evreden oluşmaktadır. Bakla Tepe yerleşim dokusunun en iyi anlaşıldığı geç tabakada, sura dik ya da paralel uzanan birbirine bitişik uzun evlerden oluşan bir yerleşim modeli görülür. Bu yapılar içerisinde plan olarak diğer evlerden ayrılan megaron planlı özel yapılar da mevcuttur. Bakla Tepe yapılarında, üretime dönük faaliyetler ile gündelik yaşamın bir arada gerçekleştirildiği anlaşılmaktadır. Erken tabakada metal, yontmataş ve tekstil üretimi höyük içerisinde gerçekleştirilirken, geç tabakada yontmataş üretimi höyük dışına çıkarılmış, metal ve tekstil üretimine dönük faaliyetler ise sur içerisinde üretilmeye devam etmiştir. Özellikle metal üretimi belli başlı hane halkları tarafından sürdürülmüştür. Bu durum MÖ 3. Binyıl'ın ilk yarısında sosyo-ekonomik açıdan uzmanlaşmaya doğru gidilen basamakların ilk adımı olarak yorumlanabilir. Bu dönemde Bakla Tepe'de tespit edilen Ev-4 numaralı“megaron”yapı, Batı Anadolu sahil kesiminde toplumsal yapıdaki tabakalaşmayı gösteren en erken emarelerden biri olarak karşımıza çıkmaktadır.
Özet (Çeviri)
Due to the different geographical and climatic conditions, west Anatolian coastal regions and inland zones reflect a dissimilar architectural development sequence in terms of settlement patterns and building types during the first half of the 3. Millennium BC. With the beginning of the Millennium the settlements in west Anatolian coastal regions and inland zones and on the east Aegean islands were surrounded by fortification walls. While in coastal region and on the islands the long houses with mutual walls are separated by streets and alleys, in inland zones sequentially placed structures leaning to the fortification wall open to a central courtyard. The characteristic building types of coastal region and east Aegean islands are composed of long houses and apsidal structures, whereas the inland zones are characterised by sequentially placed structures. Having a strategic location during the first half of the 3. Millennium BC Bakla Tepe was an important settlement with intensive overseas activities. The stratigraphical sequence dated to the first half of the 3. Millennium BC at Bakla Tepe consists of 5 subsequent levels, where BT IV 2 A-B and BT IV 1 A-B-C reflect the early and late phases, respectively. During the late phase, where the settlement pattern is best understood, the settlement plan is arranged by adjacent long houses lying perpendicular or parallel to the fortification wall. Among these structures some special buildings also exist, which differ from the rest of the buildings with their megaron plans. Archaeological evidence indicates that both industrial and daily household activities were performed together within these buildings. While during the earlier phase the production of metal, lithic and textile were performed within the settlement, during the later phase lithic production was taken out of the settlement, whereas metal and textile oriented activities still remained to be carried out within the fortification walls. This can be interpreted as a first step towards specialization during the first half of the 3. Millennium BC. The megaron-planned building House-4 at Bakla Tepe of this period appears as one of the earliest indications reflecting the social stratification in the west Anatolian coastal region.
Benzer Tezler
- Bakla Tepe Geç Kalkolitik Çağ ve Eski Tunç Çağı Yontmataş aletleri
Bakla Tepe Late Chalcolithic Period and Early Bronze age chipped stone tools
NEYİR KOLANKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
ArkeolojiHacettepe ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ARMAĞAN ERKANAL
- Bakla Tepe Geç Kalkolitik Çağ konut mimarisi rekonstrüksiyonu
Bakla Tepe Late Chalcolithic period architectural reconstruction
İRFAN TUĞCU
- Şehir devletinden başkente: Gelibolu Yarımadası'nda kurulmuş olan Kardia, Agora, Paktye şehir devletlerinin Lysimakheia başkentine dönüşmesi sürecinin yüzey buluntuları aracılığıyla irdelenmesi
From the city state to the capital city: Established on the Gallipoli Peninsula Kardia, Agora, Paktye of transformation process to the capital city Lysimakheia investigation by evaluation survey finds
GÖKNUR BEKTAŞ
Doktora
Türkçe
2021
Tarihİstanbul ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA HAMDİ SAYAR
PROF. DR. BİLLUR TEKKÖK KARAÖZ
- The genesis of early state formation in the aegean prehistoric cultures: Liman Tepe and Bakla tepe as a case study
Ege prehistorik kültürlerinde erken şeflik sistemi'nin doğuşu: Liman tepe ve Bakla tepe örnek çalışması
PINAR DURĞUN
Yüksek Lisans
İngilizce
2012
ArkeolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiYerleşim Arkeolojisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NUMAN TUNA
- İzmir bölgesi maden işçiliği: Başlangıcından M.Ö. III. binyıl sonuna kadar madeni eser üretimi ve ticareti
Metalworking in İzmir Region. Metal Production and Trade until the End of the III. Millennium B.C
LEVENT KESKİN