İbnü'r-Râvendi'nin dinî ve mezhebî görüşleri
The religious and sectarian approach of ibn al-Rawandi
- Tez No: 552749
- Danışmanlar: PROF. DR. SIDDIK KORKMAZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Tarih, Religion, History
- Anahtar Kelimeler: İbnü'r-Râvendî, Bağdat, Mezhep, Şia, Mu'tezile, Ibn al-Rawandi, Baghdad, Sect, Shi'ah, Mu'tazila
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Necmettin Erbakan Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mezhepler Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 107
Özet
Hicri üçüncü yüzyılda, çalkantılı olayların yaşandığı ve fikri açıdan gelişmeler kaydedilen bir dönemde Bağdat'ta yaşayan İbnü'r-Râvendî'nin Bağdat'ta bulunduğu dönemde, Abbasi Devleti'nde Me'mûn, Mu'tasım, Vâsık ve Mütevekkil olmak üzere dört halife değişmiştir. Orta Çağ biyografi kitapları İbnü'r-Râvendî'nin Bağdat'ta yaşadığı ve hayatının en önemli dönemini Bağdat'ta geçirdiği konusunda hemfikir olsalar da onun hayatı, entelektüel serüveni ve gerçek fikirleri hakkında çok az bilgi bulunmaktadır. Me'mûn ve sonrasındaki dönemde ihtişamının doruk noktasına ulaşan Mu'tezile, Mütevekkilin halife olup Sünnilerin yanında yer almasıyla büyük bir tehlikeyle karşı karşıya kalmıştır. Mu'tezilîlerin refah içerisindeki hayatları yerini Sünnilerin hakimiyetine bırakınca Mu'tezile'ye bağlı olanların sayısında büyük bir azalma görülmüştür. Böyle bir dönemde İbnü'r-Râvendî'nin Mutezile'den ayrılarak mezhebe eleştirilerde bulunması Mu'tezile tarafından çok sert tepkiyle karşılanmıştır. Karşılaştığı tepkiler ve hakkındaki olumsuz yargılar nedeniyle eserleri yasaklanan ve yakılan İbnü'r-Râvendi'nin Mu'tezile'den ayrıldıktan sonraki yaşamı ve faaliyetlerinin net bir resmini veren herhangi bir kaynak günümüze ulaşmamıştır. Şiî ve Mu'tezilî fikirler arasında gidip gelen bir hayatı olduğu veya böyle lanse edildiği görülen İbnü'r-Râvendî'nin görüşlerini ana hatlarıyla Şiî gelenek şekillendirmiştir. Onun İslam dünyasında ilhadî olarak kabul edilen düşüncelere ilgisinin olduğu ve eserlerinde bu düşüncelere yer verdiği bilinse de İbnü'r-Râvendî'nin bunları kabul edip etmediği hakkında mutlak bir tespitte bulunmamız mümkün değildir. İslam dünyasında farklı ekollerden pek çok kaynak İbnü'r-Râvendî'nin ilhâdı noktasında ittifak etse de bu konsensüsün İbnü'r-Râvendî hakkında kesin bir bilgi olduğu düşüncesine kapılmamak gerekmektedir. İbnü'r-Râvendi hakkındaki iddialar bir yana bizim için önemli olan, kaynaklarda ona atfedilen fikirleri objektif bir şekilde çalışmamızda aktarmak ve geçirdiği fikri değişimleri ve mezhepsel serüvenini vuku buldukları şekliyle sübjektif unsurlar katmadan ortaya koymaktır.
Özet (Çeviri)
In the third century of Hegira, Me'mûn, Mu'tasım, Vâsık and Mütevekkil (four caliphs in the Abbasid State) have been changed at Baghdad, during the period of turbulent events and intellectual developments. Although medieval biography books agree that Ibn al-Rawandi lived in Baghdad and spent the most important period of his life in Baghdad. Notwithstanding, there is little information about Ibn al-Rawandi's life, intellectual adventure and real ideas. Mu'tazila that reached the culmination of the magnificence after the reign of Me'mûn and Mu'tazila faced great danger with the Mutawakkil being the caliph and being with the Sunnis. When the prosperous lives of the Mu'tezilities were replaced by the Sunnis, there was a great decrease in the number of those connected to Mutazila. In such a period, Ibn al-Rawandi's leaving from Mutazila and making sectarian criticisms was met with a strong reaction by Mu'tazila. After Ibn al-Rawandi left Mu'tazila, no source has been found that gives a clear picture of the life and activities of Ibn al-Rawandi, who was banned and burned because of the reactions and negative judgments he faced. The ideas of Ibn al-Rawandî, who appeared to have a life going on or advertised between the Shi'ites and Mu'tezilites ideas, were mainly shaped by the Shi'ite tradition. Although it is known that he is interested in Islamic thought and includes these ideas in his works, it is not possible to make absolute determination as to whether Ibn al-Rawandi accepted them or not. Although many sources from different schools in the Islamic world have allied to the impiety of Ibn al-Rawandi, this consensus would not be taken for granted as definite information about Ibn al-Rawandi. Aside from the allegations about Ibn al-Rawandi, it is important for us to convey the ideas attributed to him in the sources objectively in our work and to reveal the intellectual changes he undergoes and the sectarian adventure as they occur without adding subjective elements.
Benzer Tezler
- Ehl-i sünnetin nübüvvet anlayışı ve savunması (Mâtürîdî-Bâkıllânî örneği)
Prophethood concept and defense in ahl al-sunnah (An example of Maturidi-Bakillani)
CENGİZ ALKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinKırklareli ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MİKAİL İPEK
- İbnü'r-Râvendî'nin fikrî gelişimi ve hakkındaki tartışmalar
The intellectual development of Ibn al-Rawandi and the discussions about him
SADİ ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinKayseri ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET YALÇIN
- El-intisâr bağlamında Ebu'l Hüseyin El-Hayyât'ın kelâmî görüşleri
Al-Hayyat's theological wiews in the context of al-intisar
SADULLAH ÇAKAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
DinYüzüncü Yıl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET KUBAT
- Mu'tezile'nin nübüvvet savunması
The Mu'tezile's defendtion of the prophethood
MİKAİL İPEK
Doktora
Türkçe
2020
DinErzincan Binali Yıldırım ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ORHAN AKTEPE
- Kelâmın klasik çağında deizm problemi
Deism problem in the classical age of kalam
FURKAN TÜRKCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinHitit ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET EVKURAN