Mevcut yapı denetim sisteminin eleştirisi vesertifika esaslı - başarım tabanlı bir bütünleşik değerlendirme ve denetim modeli önerisi
Critisizm of currently applied building inspection system & proposal of an assessment and inspection model based on performance & certification
- Tez No: 553118
- Danışmanlar: PROF. DR. ALAATTİN KANOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Proje ve Yapım Yönetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 209
Özet
Üretim kavramı ürün ve süreç olmak üzere iki temel alt başlıktan oluşmaktadır; ürün ve süreç. Üretim yönetimi kavramı da benzer şekilde ürün yönetimi ve süreç yönetimi olmak üzere iki ana başlık altında incelenebilir. Mesleki eğitim ve öğretimde mühendislik ve mimarlık fakülteleri ürünün yönetimine (tasarım/dizayn) yönelik bir müfredata sahipken, sürecin yönetimini üstlenmesi beklenen Endüstri Mühendisliği profesyonellerinin proje tipi üretim yapılan yapı üretim sürecine beklenen katkıyı yaptıkları söylenemez. Bu nedenle, genel olarak“ürün yönetimi/tasarım”eğitimi almış olan mimar ve mühendislerin üretim sürecine yönelik yaklaşım ve çözümleri yeterli derinliği içermemekte; sektörde özellikle yönetimin temel konularından biri durumunda olan“denetim”süreçlerinin ise el yordamıyla ve başarısız biçimde, bir sistem bütünlüğü olmaksızın yürütüldüğü izlenmektedir. Yapı üretiminin ürün (product) boyutundaki kararlar ve çözümler ne kadar başarılı olursa olsun, süreç (process) boyutundaki kararlardaki hatalar ve özellikle yapı üretim sürecinin denetimine yönelik yöntem ve yaklaşımlarıdaki eksiklikler ve sorunlar yakın geçmişte de yaşadığımız büyük acıların kaynağında yer alan ve yapma çevreyi oluşturan ürünler olan binaların niteliksiz şekilde son kullanıcıya ulaşmasına neden olmaktadır. Kanoğlu, Yazıcıoğlu ve Özçevik (2018) tarafından yürütülen çok bileşenli“SIMURG: A Performance-Based and Sustainability-Oriented Integration Model Using Relational Database Architecture to Increase Global Competitiveness of Turkish Construction Industry in Industry 4.0 Era”başlıklı master proje, yapma çevrenin tasarımdan yıkıma kadarki tüm evrelerinde karar verici konumunda olması gereken kamusal otoriteler ve yurttaşların sürdürülebilirlik, şeffaflık, hesap verebilirlik, meşruiyet vb. anahtar kelimeler ile tanımlanabilen bir temel yaklaşımı esas alarak bu sorunu çözebileceklerinden hareket etmektedir. Söz konusu master proje, yapma çevre (product-related/physical/ built environment), üretim süreci (process-related/professional/economic environment) ve sosyal (human-related/ social/cultural environment) olmak üzere üç tamamlayıcı boyuttaki başarım değerlerinin aralarındaki etkileşimleri dikkate alarak, her hiyerarşik seviyede yapma çevre başarımı ölçme ve değerlendirmeye dayalı açık uçlu yaklaşımla yapılandırılmış ve kurgulanmış bir modeli geliştirmeyi amaçlamaktadır. Bu boyutların hiyerarşik seviyeleri yapma çevre boyutunda a. yapı bileşenleri, b. yapı elemanları, c. bina bağımsız bölümleri, d. binalar, e. projeler, f. arsalar, g. mahalleler, h. semtler, i. ilçeler ve j. kentler; üretim süreci boyutunda a. işlemler, b. projeler, c. firma birimleri, d. firmalar, e. firma grupları, f. sektörler, g. ulusal ekonomiler ve h. küresel ekonomi olarak sıralanmaktadır. Sosyal boyutta yer alan entite ve olgular arasında ise diğer iki boyutta yer alanların aksine, hiyerarşik bir ilişki mevcut değildir. Başarım tabanlı değerlendirme, yapma çevrenin bu hiyerarşik yapıda yer alan her bir seviyesi için, belirli konseptler altında yer alan Anahtar Başarım Göstergesi (KPI) setleri ve bunların ağırlıklarının tanımlanmış olmasını gerektirir. Bu model kapsamında, yapma çevreyi oluşturan yapı bileşeninden kente kadar her bir hiyerarşik düzeydeki entitelerin tasarımdan yıkıma tüm üretim sürecinde sertifikalandırmaya dayalı bir çözüm modeli önerilmektedir. Daha açık ifade etmek gerekirse, bu modelde gerek ürün, gerek süreç boyutlarında yer alan varlıkların (entities) ve gerekse sosyal boyutta yer alan tüm olguların (facts) akredite kurum ve kuruluşlarca değerlendirilerek sertifikalandırılması ve bu enformasyonun güncel enformasyon teknolojisinin sağladığı olanaklar kullanılarak yapı üretim sürecinin her aşamasında gerek kamusal otorite gerekse bireyler/yurttaşlar tarafından erişilebilir olmasının sağlanması önerilmektedir. SIMURG master proje modeli, bu sertifikalandırma ve skorlama sistemini bütünleşik bir yapıda geliştirmeyi hedeflerken, sürdürülebilirliğin üç farklı boyutunun çeşitli düzeylerine ilişkin değerlendirmenin yapılabilmesi için gereken çalışmalar çeşitli master/doktora tezleri ve araştırma projeleri bağlamında ele alınan altprojeler kapsamında yürütülmektedir. Bu bağlamda, sürdürülebilir çevrenin üç temel boyutundan ürün boyutunun yapı bileşeni ve yapı elemanı düzeylerinde yer alan entitelerin sertifikasyonu için ihtiyaç duyulan örgütsel yapılanma önerisine ek olarak, her bir yapı bileşeni ve yapı elemanı için başarım tabanlı bir yaklaşım üzerinden yapılması önerilen nitelik analizi için gereken KPI setlerinin tanımlanması gibi konular bu altprojelerin asli konusu durumundadır. Bu noktada, üretici firmalarca fikri mülkiyet hakları belirli patentlerle koruma altına alınmış olarak şantiye-dışı (off-site) fabrika ve atölyelerde üretilen yapı elemanı ve bileşenleri ile şantiye koşullarında (on-site) gerçekleştirilmesi gereken imalatın kapsamında yer alan eleman ve bileşenler için aynı prosedürün uygulanmasının mümkün olamayacağı görülmektedir. İlk kategoride yer alan eleman ve bileşenler akredite laboratuvarlarda test edilip sertifikalandırılabilir ve fabrikadan çıkan her ürünün belirli KPI setleri bazında standart sonuçlar vermesi bu şekilde garanti altına alınabilirken, şantiyelerde gerçekleştirilen üretimlerde çevresel fiziksel koşullardan, üretimi gerçekleştiren ekibin deneyimine kadar bir dizi parametre sonucun tamamen farklı olmasına neden olabilmektedir. Bu bağlamda, bu tez çalışması kapsamında genel olarak şantiyede üretimin konusu olan, özelde ise taşıyıcı sistem elemanlarında kullanılan beton yapı bileşenleri üzerinden konu ele alınarak, SIMURG master proje kapsamında geliştirilen kavramsal ve nesnel model ile bütünleşik yapıda bir çözüm önerilmesi amaçlanmaktadır. Tez çalışması 5 ana bölümden oluşmakta olup, birinci bölümünde ele alınan problemin arka planı, konuyla ilgili mevcut çalışmalar, problem tanımı, çalışmanın kapsam ve sınırları açıklanmıştır. Tezin ikinci bölümünde ise Türkiye'de Dünya'da yapı denetim süreci tanımlanmış olup, çeşitli ülkelere ait örnekler verilmiştir. Üçüncü bölümde ise başarım tabanlı yapım yaklaşımı hem inşaat sektörü genelinde hem de yapı üretim sürecinde yapı denetimi özelinde incelenmiş olup, dünyada ve Türkiye özelinde tarihsel gelişimi ve bu alanda inşaat sektörü ile bağlantılı çalışmalar hakkında bilgi verilmiştir. Başarım tabanlı yaklaşıma ilişkin olarak, çalışmanın ana hedefinde bulunan yapı denetim firmasını kapsayan analiz ve başarım ölçümünü içeren çalışmalar yine bu bölümde ele alınmıştır. Ek olarak, önerilen modelin temel yapı taşlarından biri olan sertifika esaslı yaklaşım hem genel olarak hem de beton imalatı özelinde incelenmiştir. Bu çalışmanın dördüncü bölümünde, başarım tabanlı ölçme ve değerlendirme modelinin felsefi ve kavramsal arka planı irdelenmiştir. Ayrıca, tez çalışmasının Kanoğlu ve diğ. (2018) tarafından yürütülmekte olan“SIMURG: A Performance-Based and Sustainability-Oriented Integration Model Using Relational Database Architecture to Increase Global Competitiveness of Turkish Construction Industry in Industry 4.0 Era”başlıklı Master Proje kapsamındaki yeri tanımlanmış olup, master projeyi tamamlayan yönleri anlatılmıştır. Öne çıkan anahtar kelimeler ise sürdürülebilirlik (sustainability) enformasyon teknolojisi (IT), bütünleştirme (integration), birlikte çalışabilirlik (interoperability), yenilikçilik (innovativeness), tasarımla rekabet (competition by design) ve rekabetçilik (competitiveness), şeffaflık (transparency), hesap verebilirlik (accountability), meşruiyet (legitimacy) olarak sıralanmaktadır. Beşinci bölümde, gerçekleştirilen bu bilimsel çalışmanın ortaya çıkardığı kavramsal modelin, sektör için getireceği fırsatlardan bahsedilmiş olup, başarım tabanlı bu yaklaşımın yapma çevrenin sürdürülebilirlik yönünden değerlendirilmesine yönelik model ile olan ilişkisi anlatılmıştır.
Özet (Çeviri)
Production concept has two basic dimensions as product and process. Production management concept can be analysed in these two dimensions as product management and process management. While enginering and architecture faculties have product management (design) oriented curriculum industrial engineers, who are supposed to undertake process side of production management function are not interested in construction area so much. That's why, solutions and approaches of the engineers ad architects, who learn about product management in general can not have sufficient depth in process side of the production. As for the control or inspection functions throughout the production process a general failure can be observed in total of production. No matter how succesfull the product management dimension is the lack of the tools and methods in the control/inspection process during the production of buildings causes the failure of the total quality of the products of whole construction industry. This study is currently being conducted as one of the sub-projects of the master project entitled“SIMURG: A Performance-Based and Sustainability-Oriented Integration Model Using Relational Database Architecture to Increase Global Competitiveness of Turkish Construction Industry in Industry 4.0 era”. The master project was designed to include research and development of related models at all hierarchical levels of“performance-based design and construction”of built environment approach with open-ended approach in various sub-projects in three complementary areas, i.e., product-related, process-related and social dimensions. The hierarchical levels of these dimensions are a. building components, b. building elements, c. building premises, d. buildings, e. projects, f. lands, g. quarters, h. settlements, i. counties and j. cities levels on product side and a. operations, b. projects, c. departments, d. firms, e. groups of firms, f. sectors, g. national economies, and h. global economy levels on process side. Unlike the other two dimensions, the entities and facts on social dimension do not have a hierarchical relationship. Each levels need their own level-specific Key Performance Indicators (KPIs) and associated weights to be determined in addition to organisational, computational and computer models to be designed. In this study, the conceptual model of performance-based assessment system at“building components”level of built environment has been developed to solve above stated problem in“project management and construction process control”context. Apart, a certificate-based and performance-based assessment and control approach and model in the production process of all entities at all hierarchical levels of built environment is proposed in the study. Moreover, in this model it is proposed that all the entities at product, process and social dimensions of cartesian system of sustainable buit environment must be ceritificated by accredited institiutions and all of the information must be accessible by public authorities and private firms and individuals in the society using the capabilities of current information technology. The frmework model developed in SIMURG Master Project aims to develop this certificate-based model in an integrated structure while required sub-models are handled in various master theses/dissertations and research project studies as subprojects of this master project. In this context, some of these subprojects deals with the certification processes of the building components and composite elements which take place in off-site production including determination of Key Performance Indicators for the assessment of performance of these entities. At this point it is clearly understood that the entities produced by off-site production process and on-site process can not use the same procedures for the assessment. The entities in the first category can be tested and scored by accredited labs; yet, the same approach is not valid for the entities in the second category since these entities can not be guaranteed to provide standard performance values due to the physical or- labor-related conditions can not be controlled during the production process. Comprehensive models providing this sort of analyses can not still be located in the literature. In this thesis, all the entities that must be produced at construction site in general and reinforced concrete production for structural system of buildings in particular are handled and a certificate-based assessment model for concrete components, which is integrated with SIMURG master project model is proposed for the solution of problem stated above. The thesis consists of 5 main sections; and in the first part of the thesis, the importance of the research and the background of the subject are examined, the problem within the framework is indicated and the existing examples in the literature are given. Additionally, it is explained why this study is needed and where the existing models are insufficient. In the second part of the thesis, currently applied inspection/controlling process of construction is analyzed. In the third section, Performance-Based Building and Assessment studies that include support, analysis and performance measurement covering the components level of the study are discussed. Additionally, certification systems in general and concrete certification systems in particular are investigated in this part. In the fourth part of this study, the philosophical and conceptual model of the performance-based measurement and assessment model for built environment and its components level is examined. Furthermore, the role of this study within the currently developed master project entitled“SIMURG: A performance-based and sustainability-oriented integration model using relational database architecture to increase global competitiveness of the Turkish construction in the industry 4.0 era”by Kanoğlu et al. (2018) is explained. Keywords highlighted in this context of study are sustainability, information technology, key performance indicators, integration, interoperability, innovation, competition by design, competitiveness, transparency, consistency, accountability and legitimacy. In the fifth chapter, having the performance-based approach in mind the opportunities, contributions and values that this scientific study will provide for the Turkish construction industry has been mentioned.
Benzer Tezler
- Educational reforms in Ethiopia: From the imperial era to the present
Etiyopya'da eğitim reformları: Emperyal dönemden günümüze
SALİH AHMED MAHAMMODA
Doktora
İngilizce
2022
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSA KORKMAZ
- Sigorta işletmelerinde mali yeterlilik analizi ve Türk sigorta sektöründe bir uygulama örneği (Bayındır Hayat Sigorta A.Ş.)
Solvency analysis in the insurence corporations and a research study in the Turkish insurance industry
SERHAT YANIK
- 4708 sayılı yapı denetimi hakkında kanun kapsamındaki yapı denetimi sistemi ve sorunları üzerine bir saha çalışması, Osmaniye ili örneği
A field study on the construction inspection system and problems within the scope of the law no 4708 on construction inspection, the case of Osmaniye
VEYSEL BURAK BOYSAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
İnşaat MühendisliğiOsmaniye Korkut Ata Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞAHİN TOLGA GÜVEL
- Yapı denetim sisteminde belediyenin karşılaştığı sorunlar ve çözüm yolları için sistem önerisi
Problems encountered by municipalities during construction control process and new system suggestions as solution
BEKİR KOCA
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜRKAN EMRE GÜRCANLI