Evli bireylerde erken dönem uyum bozucu şemalar, algılanan ebeveynlik stilleri, şema sürdürücü başa çıkma davranışları ve evlilik uyumu arasındaki ilişkiler: Şema terapi modeli çerçevesinde bir inceleme
The relationship among early maladaptive schemas, schema-related coping behavior, perceived parental attitudes, and marital adjustment: An examination through the schema therapy model
- Tez No: 554177
- Danışmanlar: DOÇ. DR. EYLEM ÖZTEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Üsküdar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 103
Özet
Bu çalışma, evli bireyde erken dönem uyum bozucu şemalar, şema perspektifinden algılanan ebeveyn tutumları, şema sürdürücü başa çıkma davranışları ve evlilik uyumu arasındaki ilişkiyi incelemeyi amaçlamıştır. Çalışma 70 kadın ve 70 erkek olmak üzere 140 evli birey katılmıştır. Katılımcılara Young Şema Ölçeği Kısa Form 3 (YŞÖ-KF3), Young Ebeveynlik Ölçeği (YEBÖ), Young-Rygh Kaçınma (YR-KÖ) Ölçeği, Young Telafi Ölçeği (YTÖ) ve Evlilik Uyumu Ölçeği (EUÖ) uygulanmıştır. Araştırmada, şema boyutları, cinsiyet ve evlilik uyumunun karşılaştırılması ile şema boyutları ile evlilik uyumu arasındaki yordayıcı-ilişkisel analizi yapılmıştır. Araştırmada elde edilen sonuçlara göre; evlilik uyumu değişkeni bakımından erken dönem uyumsuz şemalar, şema kaçınma boyutları ve erken dönem uyumsuz şemalarla ilişkili ebeveyn tutumları anlamlı düzeyde farklılaşmaktadır. Cinsiyet değişkeni bakımından ise erken dönem uyumsuz şemalar ve şema telafi boyutları anlamlı düzeyde farklılaşmaktadır. Ayrıca; evlilik uyumu, şema boyutları, şema sürdürücü başa çıkma boyutları ve algılanan ebeveyn tutumları arasındaki ilişki incelendiğinde, evlilik uyumu ile duygusal yoksunluk, iç içe geçme / bağımlılık, terk edilme ve kusurluluk şemalarıyla negatif yönlü ve anlamlı ilişkili olduğu saptanmıştır. Şema telafi edici başa çıkma boyutlarıyla evlilik uyumu arasında ilişki saptanmamıştır. Şema kaçınmacı başa çıkma boyutlarından psikosomatizm alt boyutunun evlilik uyumu ile negatif yönlü ilişkili olduğu bulunmuştur. Ebeveyn tutumları incelendiğinde, annenin duygusal bakımdan yoksun bırakıcı, kötümser / endişeli ve cezalandırıcı tutumlarının negatif yönlü ilişkili olduğu saptanmıştır. Baba tutumları arasında duygusal bakımdan yoksun bırakıcı ve evlilik uyumu negatif; aşırı koruyucu ve evhamlı tutum ile evlilik uyumu pozitif ilişkili bulunmuştur. İlişkisi saptanan boyutların açıklayıcı regresyon bulgularına göre annenin duygusal bakımdan yoksun bırakıcı tutumu ve cezalandırıcı tutumlarının yüksek oluşunun evlilik uyumunun düşük puan olmasını anlamlı düzeyde açıklamaktadır. Korelasyon saptanan değişkenlerle yapılan aracı rol analizi bulgularına göre, psikosomatizm ve evlilik uyumu arasındaki ilişkide iç içe geçme / bağımlılık şemasının aracı rolü olduğu saptanmıştır. Duygusal yoksunluk, kusurluluk ve terk edilme şemalarının aracı rolü olmadığı saptanmıştır. Araştırmada elde edilen bulgular doğrultusunda, evlilik uyumunun şema terapi yaklaşımı ile ele alınmasında hem kişiye yönelik hem de ailesel faktörlerin evlilik uyumu ile ilişkili olduğu görülmüştür. İleri çalışmalarda hem araştırma hem de uygulama açısından, bu çalışmada elde edilen bulguların değerlendirilebileceği düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
This study aims to investigate the relationship between early maladaptation schemas in the married individual, perceived parental attitudes from schema perspective, schema maintainer coping behaviors and marital adjustment. The study included 70 female and 70 male totaly 140 married individuals. Young Schema Questionnaire-Short Form 3 (YSQ-SF3), Young Parenting Inventory (YPI), Young-Rygh Avoidance Inventory (YR-AI), Young Compensation Inventory (YCI), and Marital Adjustment Test (MAT) were applied to the participants. In the study, the predictive-relational analysis of the schema dimensions, gender and marital adjustment, and schema dimensions and marital adjustment were done. According to the results obtained from the study, significant differences were found in early maladaptive schemas, schema avoidance subscales and early maladaptive schemas related parental attitudes in terms of the level of marital adjustment. And, significant differences were found in early maladaptive schemes and schema compensation subscales in terms of gender. It was found that marital adjustment, schema dimensions, schema maintaining coping dimensions and perceived parental attitudes were found as negatively and significantly correlated including marital adjustment and emotional deprivation, dependence / incompetence, defectiveness, abandonment schemes. Significant correlation was not found between schema compensatory coping dimensions and marital adjustment. It was found that the sub-dimension of avoidance which is psychosomatism was correlated negatively with the marital adjustment. When parental attitudes were examined, it was found that the mother's attitudes related to emotional deprivation, pessimistic / anxious and punitive attitudes were negatively related. Among perceived father attitudes were emotionally deprived and marital adjustment was found as negatively; The relationship between overprotection was found to be positively correlated to marital adjustment. According to explanatory regression findings of the dimensions determined, emotional deprivation perceived from mothers of her and of punitive attitudes significantly explain the lower score of marital adjustment. Based on the findings related to mediation, dependence / incompetence schema was found as the mediator in the relationship between marital adjustment and psychosomatism schema avoidance subscale. Emotional deprivation, defectiveness, abandonment were not found as mediator in the relationship between marital adjustment and schema avoidance. In line with the findings obtained in the study, it was seen that marital adjustment is related to both the individual and the familial factors in terms of schema perspective. It is thought that the findings obtained in this study can be evaluated in terms of both research and application in advanced studies.
Benzer Tezler
- Evli bireylerde kendi ebeveynlerini algılama biçimleri, erken dönem uyum bozucu şemalar ve eşe yönelik değerlendirmeler arasındaki ilişkiler: Şema terapi modeli çerçevesinde bir inceleme
The relationships between early maladaptive schemas, perceived parenting styles, and partner evaluations in married individuals: An investigation through the schema therapy model, master?s thesis
MELİS CANER
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
PsikolojiHacettepe ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GONCA SOYGÜT
- Evli kadınlarda anneden algılanan narsisizm ile erken dönem uyum bozucu şemaları ve bilişsel esneklik arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between perceived maternal narcissism, early maladaptive schemas, and cognitive flexibility in married women
ŞEYMA EĞRİBOYUN EKŞİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiDoğuş ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KAHRAMAN GÜLER
- Evlilikte çift uyumunun erken dönem uyum bozucu şemalar ve aile işlevleri bağlamında incelenmesi: Bir yapısal model çalışması
The analysis of dyadic marital adjustment within the context of early maladaptive schemas and family functions: A study of structural modelling
SERDAR KÖRÜK
Doktora
Türkçe
2020
PsikolojiEskişehir Osmangazi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİLÜFER ÖZABACI
- Evli bireylerde erken dönem uyum bozucu şemalar ve cinsel mit inanışlarının cinsel doyum ile ilişkisinin incelenmesi
Exploring the relationship between early maladaptive schemas, beliefs in sexual myths, and sexual satisfaction in married individuals
HAFSA SUEDA ERÇAVUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiAltınbaş ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYŞEGÜL GÜNER ALGAN
- Erken dönem uyum bozucu şemaların ilişki bağımlılığı ve aldatma eğilimi ile ilişkisi
The relationship of early maladaptive schemes with relationship addiction and the tendency to infidelity
ESRA MUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Psikolojiİstanbul Arel ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUZAFFER ŞAHİN