Osmanlı ceza hukukunda yaptırım türü olarak teşhir
Parading(tashhir) as a kind of penalty in Ottomancriminal law
- Tez No: 555031
- Danışmanlar: PROF. DR. SEVGİ GÜL AKYILMAZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Hukuk, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2013
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 559
Özet
KILINÇ, Ahmet, Osmanlı Ceza Hukukunda Yaptırım Türü Olarak Teşhir, Doktora Tezi, Ankara 2013. Tezin amacı, Osmanlı Ceza Hukukunda uzun yıllar uygulanmış olan teşhir yaptırımının nasıl ortaya çıktığı, ne gibi usullerle uygulandığı, nasıl değişikliğe uğradığı ve nasıl yürürlükten kalktığını tespit etmektir. Kanaatimizce teşhir,“bir suçun karşılığı olarak, toplumun bilgilendirilmesi amacıyla/kastıyla, işlenmiş olan bir suçun ve suçu sabit görülmüş olan failin ve/veya bu faile verilmiş olan cezanın ve/veya bu faile verilmiş olan herhangi bir cezanın infazının topluma duyurulması amacıyla gerçekleştirilen ve mahkeme tarafından verilmiş olan bir yaptırım”dır. Teşhir yaptırımı bizce iki kategoriye ayrılmalıdır: Doğrudan teşhir, Dolaylı Teşhir. Toplumun bilgilenmesi, ceza olarak uygulanıyorsa doğrudan teşhir; yapılan işlem ve/veya verilen hüküm, toplumun bilgilenmesi sonucunu doğruyorsa dolaylı teşhir söz konusudur. Mahkumu bizzat dolaştırma, fotoğraf ve veya ismin basın organında yayınlanması, ser-i maktuunun veya cesedin teşhiri ve hükmün ilanı doğrundan teşhir iken; damgalama, hükmün alenen infazı, sakal kesme dolaylı teşhir çeşitleridir. Gerek klasik dönemde gerekse Tanzimat sonrası dönemde teşhirin hukuki niteliğinin ceza olduğu konusunda çok fazla vesika mevcuttur. İslam Hukukçuları teşhirin şiddeti konusunda fikir aykırılıklarına düşmüşler. Bizce bu tartışma doğrudan teşhir dolaylı teşhir ayırımı yapılmamasından kaynaklanmaktadır. Teşhir, kural olarak tazir cezasıdır. Ancak had cezası olarak uygulandığını da ifade etmek gerekir. Ayrıca bu ceza tekmili, tebei ve nefsi ceza olarak da uygulanmıştır. Teşhir, Osmanlı Devletinde güvenlik tedbiri, disiplin cezası ve idari yaptırım türü olarak uygulanmıştır. Kural olarak kanunilik ilkesi ile bağdaşır şekilde uygulanan teşhir yaptırımı, askerî,reaya, zimmi, Müslüman, kadın erkek ayırım yapılmadan herkese uygulanmıştır. Bu konuda ifade edilebilecek tek istisna yeniçerilere teşhir yaptırımının uygulanmak istenmemesidir. Teşhir yaptırımı, caydırıcı olması, doğru bilginin halka sunulması, devletin egemenliğini göstermesi, toplumun merak hissinin giderilmesi, toplumsal otokontrola destek, infazda aşırılığın veya hafifletilmenin önüne geçmesi amaçları ile uygulanmıştır. Kuranı Kerimde Nur Suresinin 2'inci ayeti bu yaptırımın delili olarak ifade edilmektedir. Bu hüküm bizce dolaylı teşhir için bir delildir. Dört mezhep de teşhir yaptırımını ufak farklılıklarla da olsa kabul etmiştir. İslamiyet öncesi Türk Devletlerinde kızgut ifadesi teşhir yaptırımı için kullanılmıştır. Selçuklular da bu yaptırım diğer İslam devletlerinde olduğu gibi uygulanmıştır. Osmanlı'da bu yaptırım sokakta dolaştırma, kafasına zil geçirme, münadilerin nidaları ile çarşı pazarda gezdirme şeklinde olabildiği gibi cesedin kesik başın teşhiri şeklinde de olmuştur. Tespit ettiğimiz kadarıyla Osmanlı Devleti'nde on iki suç tipine teşhir yaptırımı uygulanmıştır. Bunlar pezevenklik, yalancı şahitlik ve yalancılık, yan kesicilik veya yol kesme suçu, devlete isyan, toplumsal ahlaka yönelik suçlar, dini vecibelerin yerine getirilmemesi, hırsızlık, devlet tekeline müdahale ve gümrük kurallarına uymama, müessir fiil, içki içme, askerî suçlar ve çevre temizliği ihlalidir. 1840 tarihli Ceza Kanununda teşhir yaptırımı yoktur. 1851 tarihli Ceza Kanununda ise hükmün alenen infazı şeklinde teşhir yaptırımı vardır. 1858 tarihli Ceza Kanunun da bu yaptırımın mevzuattaki yerini almıştır. Kanunun 3 ve 19 'uncu maddeli bu açıdan önemlidir. Bu yaptırımının yürürlükten kalkması şifahi bir emir ile olmuştur. Osmanlı'nın çağdaşı devletlerinde bu yaptırım sıklıkla uygulanmıştır. İngiltere'de uygulanan ducking stool cezası dikkat çeken cezalardandır. Cumhuriyet döneminde de bu yaptırım uygulanmıştır. 765 sayılı yasa hükmün ilanı şeklinde teşhiri kabul etmiştir. Anayasa Mahkemesi 2010 yılında iptal edene kadar Kamu Etik Kurulunun da bu yetkisi mevcuttu. Günümüzde bu ceza emniyet genel müdürlüğü ve bazı bakanlıklar tarafından uygulanmaktadır.
Özet (Çeviri)
KILINÇ, Ahmet, Parading(Tashhir) As a Kind of Penalty in Ottoman Criminal Law, Dissertation, Ankara. The aim of this dissertation is to determine how the parading penalty that was carried out for many years emerged, how was its procedure, how it changed and how it was withdrawn. In my opinion, parading(tashhir) is a penalty that should be sentenced by a judge in reply to a crime, which is to declare or to expose a crime and/or punishment and/or perpetrator and/or execution of any execution of any punishment to the public. I assert that there are two kinds of parading penalty (tashhir). One of them is direct parading penalty, the other one is indirect parading penalty. If acquainting or giving knowlegde to the public is applied as a penalty, that is called direct parading. If a verdict or sentence results in public knowdledge, that is called indirect parading. In principle, parading penalty (tashhir) is a ta'zir punishment that means discretionary, corrective punishment. However, it was applied as a hadd punishment, which are fixed punishments for certain crimes mentioned in the Kuran and Hadiths. In addition this punishment was carried out as a complementary (tekmili) penalty, additional (tebei) penalty and psychological (nefsi) penalty. Parading(tashhir) was also carried out as a security measure, disciplinary punishment and administrative sanction. In principle, this punishment was legal and it was executed to everyone in public. Parading penalty that is also carried out in Islamic Criminal Law, is couched in kızgut in Turk States before their adoption to Islam. Showing a perpetrator around market place while a crier(münadi) is announcing him/her and declaring a sentence in a newspaper are some kinds of parading penalty. In Ottoman State, twelve crimes were punished with parading penalty. These are being false witness, being a pander, beating, behaving immorally, rebeling, making environmental pollution, waylaying, stealing, damaging national monopoly, not performing religious duties, drunkenness and not performing army duties. There was public execution which is a kind of parading penalty (tashhir) in Ottoman Criminal Code dated 1851. In addition there was direct parading penalty in Ottoman Criminal Code dated 1858. Parading penalty(tashhir) falls into desuetude with a Pasha's verbal order. Ottoman's contemporary states also carried out parading penalty. After the Republic of Turkey was founded, one can see this punishment in this new State. According to Türk Criminal Code numbered 765 there is an announcement(declaring) of verdict that is a kind of parading penalty. Public Officer Ethics Committee had authority to punish some public officers with parading penalty till Constitution Court abolished its authority in 2010. Recently, General Police Department and some Government Departments have auhority to punish legal persons (corporations) with parading penalty.
Benzer Tezler
- Osmanlı Ceza Hukukunda yaptırım türü olarak teşhir
Parading(tashhir) as a kind of penalty in Ottoman Criminal Law
AHMET KILINÇ
- Türk Ceza Kanununda bı̇r yaptırım türü olarak hapı̇s cezası ve tarı̇hsel gelı̇şı̇mı̇
Imprisonment as a type of sanction in The Turkish Penal Code and its historical development
ZEYNEP ARABOĞA VARİŞ
- Osmanlı ceza hukukunda ıskat-ı cenin suçu
The crime of iskat-i cenin in the Ottoman criminal law
SAMET SARIKAYA
- İslam ceza hukukunda para cezası ve Osmanlı uygulaması
Money penalty and Ottoman practice in Islamic criminal law
AYDANUR GÜMÜŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
HukukHitit ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FERHAT KOCA
- Güveni kötüye kullanma suçu
Başlık çevirisi yok
HARUN RAŞİT DİKMENER
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
HukukÇankaya ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ELVAN KEÇELİOĞLU