Cizre İçkale Kazısı Lüle Buluntuları (2013-2016)
Pipe Findspots of Cizre Citadel Excavation (2013-2016)
- Tez No: 555396
- Danışmanlar: PROF. DR. NURŞEN ÖZKUL FINDIK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Arkeoloji, Sanat Tarihi, Archeology, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 345
Özet
Bu çalışmada amaç, 2013-2016 yılları arasında, Mardin Müze Müdürlüğü başkanlığı ve Prof. Dr. Gülriz KOZBE bilimsel danışmanlığında sürdürülen Cizre İçkale kazısında ele geçen lüleleri tanıtmaktır. Lüle; tütün ve benzeri maddelerin içimi için yapılmış, çubuk ve nargilelerin ucuna takılarak, çubuk ve ağızlıkla birlikte kullanılan, çoğunlukla pişmiş topraktan üretilen (azda olsa taş, ağaç ve kemik örnekler de vardır) bir araçtır. Lülenin, 17. yüzyıldan itibaren tütün ile birlikte Osmanlı toplumuna girdiği kabul edilmektedir ve bu tarihten itibaren her kesimden insanın kullandığı bir eşya olmuştur. Osmanlı toplumuyla bütünleşmiş hatta simgelerinden biri olmuştur. Kullanımın artmasıyla birlikte üretimi de artmış, lülecilik önemli bir meslek haline gelmiştir. Ancak 17. yüzyılda başlayan lüleciliğin 20. yüzyıl başlarında tütün içim şeklinin değişmesiyle üretimi durmuştur. Önemli bir el sanatı olan lülecilik, 17.-20. yüzyıllar arasında biçim ve bezeme açısından çok çeşitli ürünler vermiştir. Şırnak'ın Cizre ilçesindeki İçkale kazı çalışmalarında 2013-2016 sezonları arasında, bütün, bütüne yakın ve kırık 4000 lüle parçası bulunmuştur. Buluntulardan 8 ana tip tespit edilebilmiştir. Bu tipler arasında süzgeçli basık yuvarlak çanaklılar yoğunlukta olmak üzere; basık yuvarlak çanaklı (kaidesiz süzgeçli basık yuvarlak çanaklı lüleler, çubukluk kısmı bulunmayan kaideli süzgeçli basık yuvarlak çanaklı lüleler, çubukluk kısmı bulunan kaideli süzgeçli basık yuvarlak çanaklı lüleler, süzgeçsiz basık yuvarlak çanaklı lüleler), süzgeçli çan biçiminde çanaklı lüleler, disk çanaklı lüleler, karinalı çanaklı lüleler, lale çanaklı lüleler, dirsek biçimli çanaklı lüleler, torba biçimli çanaklı lüleler, silindir çanaklı lüle tipleri bulunmaktadır. Kazı alanında sayıca fazla lülenin bulunması ve bölge özelliklerini barındıran lüleler yanında, İstanbul ve batı bölgelerde görülen çeşitli lülelerin bulunması, Osmanlı topraklarında çeşitli lüle tiplerinin bölgelere göre yayılımını göstermesi açısından önem taşımaktadır. Cizre İçkalesi lüleleri belirlenebilen form, hamur ve süsleme özelliklerine göre; 17.-20. yüzyıl başları aralığında tarihlendirilebilmektedir.
Özet (Çeviri)
The aim of this study was between in the years 2013-2016;in scientific consultancy by Prof Dr. Gülriz KOZBE and under the presidency of the directorate of Mardin Museum , it is to introduce the pipe findspots recovered in the Cizre citadel excavation. Pipe; It is a tool made for drinking tobacco and similar substances, which are attached to the end with together with rod and mouthpiece of rods and hookahs, which are mostly made from baked clay. ( some stone, tree and bone samples too.) From the 17th century onwards, Lülen was admitted to the Ottoman society with tobacco, and from this date on, it has been used by all people. It has become one of the symbols of the Ottoman society. With the increase in usage, production has also increased and luleism has become an important profession. However, Pipeism which was began in the 17th century, pipe production has been stopped because of the changing the shape of smoking the tobacco in the beginning of the 20th century. Pipeism which is an important handicraft , 17.-20. Between centuries, in terms of form and ornaments has given a wide variety of products. In İçkale excavations in Cizre district of Şırnak, between 2013-2016 seasons, all, total and broken 4000 pieces of pipe fragments were found. 8 main types could be identified from the finds. it has found among in these types of pipes; rounded pipe bowls round pipes with density; flattened round pipes (flat pipes with flat pipes with no squeezing, pipe with flat round pipe bowls with no filter ,flattened pipes, ring pipes with flattened round pipe bowls with straws, flat round pipe bowls with non-strainer) nipples, tulip pipe bowls, elbow shaped pipes, bag shaped pipes, cylinder pipe types. In addition to the number of pipes in the excavation area and the pipes with the features of the region, The presence of various finds in belongings to Istanbul and western regions is important in terms of showing the spread of various types of pipes in the Ottoman lands. findspots of the Cizre citadel excavation ,could be determined according to the form, dough and ornament characteristics; 17.-20. century could be dated in the range.
Benzer Tezler
- Cizre tarihi suriçi bölgesinin kentsel koruma açısından irdelenmesi
The study for historical of Surici region in the case of protection of Cizre city
NURULLAH TAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
MimarlıkDicle ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DEVRİM TÜRKAN KEJANLI
- Cizre- Silopi karayolunun esnek üstyapı bozulmalarında yüksek sıcaklık etkisinin araştırılması ve beton yol alternatifi
Investigation of high temperature's impact on flexible pavement destructions on the Cizre-Silopi highway and concrete road option
TURAN FIRAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
UlaşımŞırnak Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SEDAT ÖZCANAN
- Tarihi ve beşeri coğrafya bağlamında Cizre ilçesinde sosyal yapıda toplumsal değişme ve modernleşme
Social change and modernization of social structure in Cizre within the context of history and human geography
İHSAN GÜL
- Kasrik Boğazı ve Cizre arasında kalan alanın fiziki coğrafyası
Physical geography of the area between Kasrik George and Cizre
EVİN EK SEVGİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
CoğrafyaVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiCoğrafya Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ FUAT DOĞU