Travma yaşantısı olan bireylerde travma sonrası bilişlerin, travmaya bağlı suçluluğun ve kontrol odağının obsesif-kompulsif bozukluk belirtileri üzerindeki yordayıcı etkisi
The predictor effects of the post-traumatic cognitions, trauma-related guilt and locus of control on obsessive-compulsive disorder symptomology in individuals with trauma experience
- Tez No: 555518
- Danışmanlar: ÖĞR. GÖR. SEDAT IŞIKLI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 143
Özet
Bu çalışmada, travmatik yaşantısı olan bireylerde travma sonrası gelişen benlik ve dünya hakkındaki bilişlerin, travmaya bağlı suçluluğun ve kontrol odağı algısının obsesif-kompulsif bozukluk belirtileri üzerindeki yordayıcı etkisinin sınanması amaçlanmıştır. Araştırmanın katılımcıları son 5 yıl içerisinde travmatik yaşantısı olan, 23-65 yaş arası (Ort= 33.16, ss= 11.25), çeşitli eğitim seviyesine sahip 384 bireyden oluşmaktadır. Katılımcıların 206'sı kadın (%53,6), 178'i ise erkektir (%46,4). Mevcut çalışmada Demografik Bilgi Formu, Travma Sonrası Stres Tanı Ölçeği (1. ve 2. Bölüm), Travma Sonrası Bilişler Envanteri, Travmaya Bağlı Suçluluk Ölçeği, Kontrol Odağı Ölçeği ve Padua Envanteri-Washington Eyalet Üniversitesi Gözden Geçirilmiş Formu veri toplamak amacıyla katılımcılara uygulanmıştır. Verilerin değerlendirilmesi kapsamında, araştırmadaki değişkenlerin birbirleri ile olan ilişkilerinin incelenmesi amacıyla korelasyon analizi, travmatik yaşantı sonrası geçen sürenin travma sonrası bilişler ile travmaya bağlı suçluluk düzeyi üzerindeki etkisini görmek amacıyla Kruskal-Wallis analizi, obsesif-kompulsif bozukluk toplam belirti düzeyi ile alt boyutlarındaki belirti düzeylerinin cinsiyete göre değişimini incelemek amacıyla bağımsız gruplar için t testi analizleri ve araştırmadaki değişkenlerin obsesif-kompulsif bozukluk belirti düzeyi ile alt boyutlarındaki belirti düzeylerini yordayan değişkenlerin incelenmesi için çoklu hiyerarşik regresyon analizleri yürütülmüştür. Yürütülen analiz sonuçlarına göre, çalışmadaki değişkenler ve alt boyutlarının farklı anlamlılık düzeylerinde ilişkilendiği görülmüştür. Travmatik yaşantıları sonrası geçen süre, 1-3 ay arasında olan katılımcıların daha yüksek düzeyde benlik ve dünya hakkında olumsuz bilişlere sahip olduğu sonucuna ulaşılırken, travmatik yaşantı sonrası geçen sürenin travmaya bağlı suçluluk düzeyi üzerindeki etkisi anlamlı bulunmamıştır. Cinsiyetler arası farkın değerlendirildiği aşamada, kadınların erkeklere oranla daha yüksek düzeyde obsesif-kompulsif bozukluk belirtileri sergiledikleri ve bu farkın özellikle bulaşma/kirlenme obsesyonları ve temizlik kompulsiyonları düzeyinde öne çıktığı sonucuna ulaşılmıştır. Obsesif-kompulsif bozukluk belirti toplam belirti düzeyi ile alt boyutlarındaki belirti düzeylerini yordayan değişkenlerin belirlenmesi amacıyla yapılan analiz sonuçlarına göre, travma sonrası bilişler ile travmaya bağlı suçluluk değişkenlerinin büyük çoğunlukla anlamlı yordayıcı bir etkisi görülmüştür. Kontrol odağı alt boyutları, farklı obsesif-kompulsif bozukluk belirti düzeylerini yordarken, özellikle kadercilik inancının kontrol odağı alt boyutları arasında en yüksek oranda yordayıcı etkisi olan değişken olduğu sonucuna uluşaılmıştır. Araştırmanın ulaştığı bulgular alanyazındaki çalışmalar dikkate alınarak tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
The purpose of this study to investigate predictor effects of post-traumatic cognitions about self and world, guilty fellings relating to traumatic experience and locus of control on obsessive-compulsive disorder symptomalogy. The sample of the study is consisted of 384 individuals aged between 23-65 years (X̄ = 33.16, SD= 11.25) who have experienced trauma in the last 5 years and who have different educational levels. Data was collected through Demoghrafic Information Form, Post-traumatic Stress Diagnose Scale (1st and 2nd Chapters), Post-traumatic Cognition Scale, Trauma Related Guilt Scale, Locus of Control Scale and Padua Inventory-Washington State University Revision. In the scope of analyzing data obtained from participants, correlation analysis was conducted to investigate relationships between variables in the study. Kruskal-Wallis analyses were carried to explore the effect of the time after traumatic experience on post-traumatic cognitions and trauma-related guilt. Between subjects t test analyses were conducted to explore gender differences on both general obsessive-compulsive symptomalogy and on its dimensions. For the aim of investigating predictors effect of variables on obsessive-compulsive symptomalogy and on its dimensions, hierarchial regression analyses were carried. Based on results of analyses, variables in the study, it was seen that the variables and sub-dimensions of the study were correlated with different significance levels. It was concluded that the participants who experienced their traumatic incidents 1-3 months earlier had a higher level of negative cognitions about the self and the world. It was found that women exhibited higher levels of obsessive-compulsive disorder symptomatology than men, and that this difference was particularly prominent in the level of contamination obsessions and cleaning compulsions. In consequence of multiple hierarchial regression analyses, post-traumatic cognition and trauma-related guilt were found to have a significant predictive effect on obsessive-compulsive disorder symptomatology. While locus of control sub-dimensions predicted the symptom levels of different obsessive-compulsive disorder sub-dimensions, it was concluded that predestinarianism belief was the variable that had the highest predictive effect among the locus of control locus. The findings of the study were discussed by considering the studies in the literature.
Benzer Tezler
- Yanık hastalarında aleksitimi ve mizaç özelliklerinin ağrı şiddeti, yaşam kalitesi ve travma sonrası stres bozukluğu gelişimi üzerine etkisi
The effect of alexithymia and temperament characteristics on the severity of pain, quality of life and posttraumatic stress disorder in burn patients
DİDEM ÖZKAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2018
PsikiyatriSağlık Bilimleri ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ELİF TATLIDİL YAYLACI
- Diasporanın sembolik sermayesi: Atina'da yaşayan İstanbullu Rumların aile fotoğrafları
The symbolic capital of the diaspora: Family photographs of the Rum Istanbulites of Athens
CEREN ACUN
Doktora
Türkçe
2021
AntropolojiGalatasaray ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ Ö. MURAD ÖZDEMİR
- 14-18 yaş arası kız çocuklarında travma sonrası stres bozuklukları ile bilişsel esneklik kavramının nörobilimsel yaklaşımla incelenmesi
The evaluation of stress disorders and cognitive flexibility concept with neuroscisional approach in girls between 14-18 years
MELİKE TÜRKAN TAŞYÜZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
NörolojiÜsküdar ÜniversitesiNörobilim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MERT AKCANBAŞ
- Deprem travmasının kuşaklar arası aktarımının ortaokul öğrencileri üzerinden incelenmesi
Intergenerational transmission of earthquake trauma among secondary school students
LÜTFİYE BALCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AZİZE NİLGÜN CANEL
- Travma yaşantısı olan bireylerde kendine yabancılaşma, başkalarının beni olma sorunu ve ilişkili etkenlerin incelenmesi
Examination of alienation, the problem of becoming 'self of the others' and relevant factors in individuals with traumatic experience
NAZAN TURAN
Doktora
Türkçe
2019
HemşirelikAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiPsikiyatri Hemşireliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BİRGÜL ÖZKAN