Yanık hastalarında aleksitimi ve mizaç özelliklerinin ağrı şiddeti, yaşam kalitesi ve travma sonrası stres bozukluğu gelişimi üzerine etkisi
The effect of alexithymia and temperament characteristics on the severity of pain, quality of life and posttraumatic stress disorder in burn patients
- Tez No: 491935
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ELİF TATLIDİL YAYLACI
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Psikiyatri, Psychiatry
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sağlık Bilimleri Üniversitesi
- Enstitü: Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi
- Ana Bilim Dalı: Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 127
Özet
AMAÇ: Yanık, yıllık tahmini 180000 kişinin ölümüyle sonuçlanan global bir halk sağlığı sorunudur. Yanık hastalarında hemen her zaman ağrı, fonksiyonel kayıp, doku kaybı gibi somatik yaralanmalara kısmen travmatik yaşantı kısmen de yanığa bağlı fonksiyonel ve estetik hasara bağlı olarak birçok psikiyatrik belirti eşlik eder. Psikiyatrik belirtiler gerek tedavi uyumunda gerekse tedavi sonrası başa çıkma becerilerinde zorluklara, bunun sonucunda ise sosyal ve psikolojik alanlarda bozukluklara sebep olabilir. Bu çalışmanın amacı yanık hastalarında mizaç özellikleri ve aleksitimi varlığının travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) gelişmesi üzerine etkisinin, hastaların yaşam kalitesi ve hissettikleri ağrı şiddetine etkisinin araştırılmasıdır. Böylece bu özel hasta grubunda psikopatoloji gelişme risk faktörlerinin önceden saptanarak zamanında müdahale edilmesi ve bu grup hastaların yaşam kalitesinin artırılabilmesi yönünde katkı sağlanabilecektir. YÖNTEM: ANEAH Yanık Tedavi Merkezi'nde yatarak tedavi gören ve taburcu olan 48 hasta çalışmaya alınmıştır.Bütün katılımcılara sosyodemografik veri formu ve“Klinisyen Tarafından Uygulanan Travma Sonrası Stres Bozukluğu Ölçeği [Clinician-Administered Post Traumatic Stress Disorder Scale (CAPS)]”formu ; TEMPS-A (Temperament Evaluation of Memphis, Pisa, Paris, San Diego Autoquestionaire) Mizaç Ölçeği, McGill Ağrı Anketi (McGill Pain Questionnaire;MPQ), Dünya Sağlık Örgütü Yaşam kalitesi Ölçeği Kısa Formu (WHO Quality of Life Questionnaire-Bref; WHOQOL-27) ve Toronto Aleksitimi Ölçeği (TAÖ) uygulanmıştır.Elde edilen veriler SPSS paket programı kullanılarak analiz yapılmıştır BULGULAR: Araştırma kapsamında incelenen yanık hastaları arasında TSSB prevalansının %20 olduğu, cinsiyet, medeni durum, çalışma durumu, eğitim seviyesi, ailede psikiyatrik hastalık öyküsü olması, sigara kullanımı, ek fiziksel hastalık gibi sosyodemografik özelliklerin TSSB gelişiminde etkili olmadığı, yanık yaralanmasının ile ilişkili faktörlerden sadece“başkasının sebep olduğu kazalarda”CAPS puanlarının anlamlı düzeyde yüksek olduğu tespit edilmiştir. Hipertimik mizaç, anksiyöz mizaç ile CAPS puanları arasında anlamlı bir ilişki saptanmıştır. Aleksitimi toplam puan ve alt ölçeklerinden“duyguları tanımada güçlük”ve“duyguları ifade etmede güçlük”puanları ile CAPS puanları ve Yaşam Kalitesi alt ölçek puanları arasında pozitif bir korelasyon saptanmıştır. Ağrı ile CAPS ve Aleksitimi alt ölçek puanları arasında anlamlı bir ilişki çıkarken diğer değişkenler ile bu ilişki saptanmamıştr. Yaşam kalitesi ile diğer değişkenler arasındaki ilişki incelendiğinde kişinin kendisinin yaptığı kazalarda bedensel yaşam kalitesi puanının daha düşük olduğu bulunmuştur.Anlamlı ilişki saptanan bütün değişkenler arasındaki ilişki analizi için yapılan modellerme sonucunda kazanın oluş şekli ve aleksitimi ile yaşam kalitesi ve CAPS puanlarının ilişkili olduğu bulunmuştur.Başkasının sebep olduğu kaza sonucu yaralanan katılımcıların CAPS puanı kendisinin sebep olduğu kaza sonucu yaralanan katılımcıların CAPS puanlarına göre daha yüksekken; bedensel yaşam kalitesi alt ölçeği başkasının sebep olduğu kaza sonucu yaralananlarda daha yüksek bulunmuştur. Benzer şekilde aleksitimi puanı ile yaşam kalitesi ve CAPS puanı anlamlı düzeyde ilişkili bulunmuştur. Aleksitimi alt ölçek puanları ve aleksitimi toplam puanı ile yaşam kalitesi ölçeği bedensel, ruhsal ve sosyal alanları arasında pozitif yönlü bir ilişki saptanmıştır. SONUÇ: Başkasının sebep olduğu yanıklarda, duygularını tanıma ve ifade etmede güçlük yaşayan kişilerde, anksiyöz mizaçlı bireylerde, ağrı kontrolü iyi yapılmamış hastalarda TSSB riski artmaktadır. Hipertimik mizaç özellikleri ise TSSB'ye karşı koruyucu gibi durmaktadır.Aleksitimi ayrıca kişinin ağrı karakterini de olumsuz etkilemektedir. Yaşam kalitesi bekleneceğinden farklı biçimde TSSB ve mizaç özelliklerinden etkilenmemiş, sadece başkasının sebep olduğu yanıklarla ilişkili bulunmuştur. Çalışmamızda yanık travmasının sadece fiziksel değil ruhsal olarak da pek çok sonucunun olduğu; bu sonuçların pek çok faktörle ilişkili olduğu bulunmuştur. Hem travmaya hem de bireye özgü faktörlerin değerlendirilmesi ve buna yönelik stratejiler geliştirilmesi tedavi süreci ve sonrasındaki yaşam kalitesi için önemlidir. Bizim çalışmamızda ülkemizde de çok sık karşılaşılan yanık yaralanmasına multidisipliner yaklaşılması tedavi ve tedavi sonrası mutlaka psikosoyal değerlendirmenin yapılması önemle vurgulanmıştır.
Özet (Çeviri)
OBJECTİVE: Burn is a global public health problem that results in the death of an estimated 180,000 people a year. Burns are almost always associated with somatic injuries such as pain, functional loss, tissue loss, partly due to traumatic experience, partly due to burns, and functional and aesthetic impairment, accompanied by many psychiatric symptoms. Psychiatric symptoms may also cause difficulties in the ability to cope with the treatment, or in the social and psychological areas as a result. The aim of this study is to investigate the effect of temperament traits and the presence of alexithymia on the development of post traumatic stress disorder (PTSD), the quality of life of the patients and the severity of the pain they felt in the burn patients. Thus, in this particular group of patients, the risk factors for the development of psychopathology will be determined in advance and timely interventions will be made and the quality of life of these group of patients will be increased. METHOD: At the ANEAH Burn Treatment Center, 48 patients who received inpatient treatment and discharged were taken to the study. Socio-demographic data form, Clinician-Administered Post Traumatic Stress Disorder Scale (CAPS); Temperament Evaluation of Memphis, Pisa, Paris, San Diego Autoquestionaire (TEMPS-A ), McGill Pain Questionnaire (MPQ), WHO Quality of Life Questionnaire-Bref (WHOQOL-27) ve Toronto Alexithymia Scale (TAS) was applied to the participants. The collected data were analyzed using SPSS package program RESULTS: Socio-demographic characteristics such as sex, marital status, working status, educational level, history of psychiatric illnesses in the family, smoking, additional physical illnesses were not effective in the development of PTSD and associated with burn injuries were 20% of the prevalence of post traumatic stress disorder the CAPS scores were found to be significantly higher only in the“accident caused by someone else”. There was a significant relationship between hyperthymic temperament, anxious temperament and CAPS scores. A positive correlation was found between scores of CAPS scores and Quality of Life subscale scores and scores of“difficulty in identifying feelings”and“difficulty expressing feelings”scores which are subscales of alexithymia. There was a significant relationship between pain and CAPS and alexithymia subscale scores, but not with other variables. When the relationship between the quality of life and other variables were examined, it was found that the score of physical quality of life was lower in the accidents that the person made himself. The results of the models for the relationship analysis between all variables that were found to have a significant relationship were found to be related to the way of acquisition and alexithymia and quality of life and CAPS scores. The CAPS score of participants who were injured after the accident caused by someone else was higher than the CAPS scores of the participants who were injured by the accident caused by himself; the physical quality of life subscale was found to be higher in the injured ones who were caused by someone else Therefore, scores of alexithymia and quality of life and CAPS scores were found to be significantly related. There was a positive relationship between alexithymia subscale scores, alexithymia total score and physical, psychological and social dimensions of quality of life scale. CONCLUSION: In patients with difficulty in identifying, expressing feelings, with anxious temperament and with poor pain control the risk of PTSD is increasing. Hyperthymic temperament features are protective against PTSD. Alexithymia also negatively affects the person's pain. Life quality was not affected by PTSD and temperament characteristics differently than expected, but only with burns caused by someone else. In our study, it is found that burn trauma is not only physical but also have psychological consequences; these results are found to be related to many factors. Assessment of both trauma and individual-specific factors and development of strategies for this are important for the quality of life and for the treatment process. In our study, multidisciplinary approach to burn injuries, which are very common in our country, emphasized the importance of psychosocial evaluation after treatment and after treatment.
Benzer Tezler
- Erkek alkol bağımlılarında, savunma mekanizmalarının aleksitimi ve kişilik boyutları ile ilişkisi
The relationship between alexithymia, personality dimensions and defence mechanisms in male alcohol dependents
DİLARA ÇAĞIL
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2011
PsikiyatriSağlık BakanlığıPsikiyatri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EKREM CÜNEYT EVREN
- Psoriasisli hastalarda kişilik özellikleri ve aleksitiminin algılanan yaşam stresi ile ilişkisi
Personal quali̇ti̇es of pati̇ences wi̇th psori̇asi̇s and the relati̇on between alexi̇thymi̇n and percei̇ved li̇fe stress
AYŞE KALKAN
- Panik bozukluk hastalarında aleksitimi, anksiyete duyarlılığı, sirkadiyen tercihler ve biyokimyasal ölçümlerin değerlendirilmesi
The evaluation of alexithymia, anxiety sensitivity, circadian preferences and some biochemical alterations in the panic disorder patients
HÜLYA ÇEÇEN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2015
BiyokimyaYüzüncü Yıl ÜniversitesiPsikiyatri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. PINAR GÜZEL ÖZDEMİR
- Kronik tinnitus hastalarında anksiyete, aleksitimi, travma ve nörobilişsel işlevlerin değerlendirilmesi
Evaluation of anxiety, alexithymia, trauma and cognitive functions of chronic tinnitus patients
ASLI TUTAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2019
PsikiyatriSağlık Bilimleri ÜniversitesiPsikiyatri Ana Bilim Dalı
UZMAN JÜLİDE GÜLER KENAR
- Sedef ve nörodermatit hastalarında genel psikopatoloji, stres, benlik saygısı, aleksitimi ve travma
General psychopathology, stress, self-esteem, alexithymia and trauma in psoriasis and neurodermatitis patients
ELİF ÇETİN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2021
PsikiyatriSivas Cumhuriyet ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NESİM KUĞU