Profesyonel bürokrasilerde güç dengeleme çabaları: Uzmanlık, özerklik ve sosyal ağ ilişkisi
Power balancing efforts in professional bureaucracies: Relationships among expertise, autonomy, and social network
- Tez No: 555521
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET ABDÜLKADİR VAROĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sosyoloji, İşletme, Sociology, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Başkent Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yönetim ve Organizasyon Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 210
Özet
Bu tez çalışmasında sosyal değiş-tokuş kuramı, sosyal ağ kuramı ve tasarımlama yaklaşımlarının varsayımlarına dayanarak, örgüt içi güç-bağımlılık dinamikleri, örgütsel politika ve profesyonel gruplarda sosyal ağ ilişkileri incelenmiştir. Örgüt tasarım bileşenleri, güç dağılımındaki önemi dikkate alınarak, Mintzberg'in konfigürasyon yaklaşımı çerçevesinde incelenmiştir. Profesyonel bürokrasi modeline göre tasarlanmış örgütlerde, hangi örgüt bileşenleri arasında bürokratik sistem ve özerklik konusunda politik bir mücadele gözlemlenebileceği araştırılmıştır. Faaliyet çekirdeğindeki (operating core) profesyonel birimlerin, uzmanlık bilgilerine dayanarak özerklik alanlarını genişleteceği ve böylece stratejik zirvenin (strategic apex) resmi ve mutlak gücü karşısında koalisyon stratejisiyle güç dengesinde avantaj sağlayabileceği iddia edilmiştir. Bu iddianın desteklenmesi için iç-grubun biçimsel olmayan sosyal ilişki örüntüleri dikkate alınarak, uzmanlık gücü, operasyonel özerklik, sosyal ağ yoğunluk düzeyi ve iç-grup arabuluculuğa dayalı sosyal sermaye gücü arasındaki ilişkiler görgül olarak sınanmıştır. Çalışmanın amacı doğrultusunda uzmanlık gücü dereceli puanlama ölçeği geliştirilmiş ve operasyonel özerklik ölçeği Türkçe'ye uyarlanmıştır. Ölçeklerin geçerlilik ve güvenirlik testleri yapılmıştır. Değişkenler arası ilişkiler ve birimler arası farklılıklara yönelik istatistiksel ve sosyal ağ analizleri yapılmıştır. Veriler, Türkiye'de faaliyet gösteren bir vakıf üniversitesi akademisyenlerinden oluşan üç örneklemden elde edilmiştir. İlk örneklem grubu ilgili üniversitenin stratejik zirvesini temsil eden senato üyelerinden oluşmuştur (n=33). Bu örneklem grubu, mühendis (ikinci örneklem, n=84) ve hukuk (üçüncü örneklem, n=41) profesyonellerinden oluşan ve aynı üniversitenin iki fakültesinde faaliyet gösteren birimlerin uzmanlık gücünü puanlamıştır. İkinci ve üçüncü örneklem grubundan ise operasyonel özerklik ölçeği yardımıyla nicel veriler; grupların ilişki yapısı için de sosyometrik veriler toplanmıştır. Analiz sonuçlarına göre, uzmanlık gücü ile operasyonel özerklik düzeyi arasındaki ilişkide, iç-gruptaki arabuluculuğa dayalı sosyal sermayenin düzenleyici rolü mühendislik grubunda desteklenirken hukuk grubunda desteklenmemiştir. Ayrıca bulgular, yoğun ve kapalı birimlerin uzmanlık gücü bakımından farklılaştığını gösterirken, özerklik düzeyi bakımından alt-birimler arasında farklılık göstermediğine işaret etmiştir.
Özet (Çeviri)
This dissertation investigates intra-organizational power-dependence dynamics, organizational politics, and social network relations in professional groups based on the assumptions of social exchange theory, social network theory and organizational design approach. Given their importance in power distribution, organizational design components are examined within the framework of Mintzberg's configurational approach. Then the question of which components in professional bureaucracies create a structural environment for political struggles between a bureaucratic system and autonomy is addressed. It is argued that sub-units in the operating core made up of professionals may increase their autonomy relying on their expert knowledge power, and thereby through the coalition strategy gain advantage in balancing formal and absolute power of the strategic apex. To support this argument, the relationships among the professionals' expert power, operational autonomy, group's network density, and in-group brokerage social capital are studied empirically, considering the in-group informal relationship patterns. To be utilized in the research, expert power rubric is developed and operational autonomy scale is adapted to Turkish. Their validity and reliability tests are conducted. To test the hypotheses on the relationship between the variables and on the sub-group differences, statistical tests and social network analysis are carried out. Data are collected from three sample sets comprising academics of a foundation university in Turkey. The first set includes the related university's senate members representing the strategic apex (n=33). They have scored the expert power of units operating under two faculties, and consisting of engineers (second sample set, n=84) and law professionals (third sample set, n=41). The second and third sample sets have provided quantitative data using the operational autonomy scale, and sociometric data concerning their in-group social relations. According to the findings of data analysis, the prediction that in-group mediator based social capital moderates the relationship between sub-units' expert power and their operational autonomy is supported in the engineers group, but not in the group made up of law professionals. Also, it is confirmed that densely connected sub-units significantly differ in their expert power, but expected sub-unit differences in operational autonomy are not proved.
Benzer Tezler
- Memory of an institution: The Turkish Ministry of Foreign affairs and Turkish diplomats in the 1960-1980 period
Bir kurumun hafızası: 1960-80 döneminde Türk Dışişleri Bakanlığı ve diplomatı
HÜSEYİN SERT
Doktora
İngilizce
2018
Türk İnkılap TarihiBoğaziçi ÜniversitesiTürkiye Cumhuriyeti Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYDIN BABUNA
- Profesyonel voleybolcularda omuz ekleminin fonksiyonel testlerle değerlendirilmesi
The Evaluation with functional tests of shoulder joint in professional voleyball players
ORCHAN SİAKİR
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Fiziksel Tıp ve RehabilitasyonHacettepe ÜniversitesiFizik Tedavi ve Rehabilitasyon Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEVİN ERGUN
- Profesyonel futbolcularda alt ekstremitelrin yapısal ve fonksiyonel anatomik ölçümleri ile aynı bölgedeki sportif sakatlıklar arasındaki ilişkilerin değerlendirilmesi
Correlation between structural and functional anatomic mesuarements of lover limbs and spotrif injuries in professional soccer players
BÜLENT BAYRAKTAR
- Profesyonel futbolcularda amatör futbolcuların fiziksel parametrelerinin karşılaştırılması
Comparison of physical parameters of the professional and amateur soccer players
SELÇUK BUĞDAYCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
SporSelçuk ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. ALİ NİYAZİ İNAL
- Profesyonel futbolcularda uzun süreli yüksek şiddetteki eforlarda ortaya çıkan güç ve kan laktat ölçümleriyle yorgunluğun belirlenmesi
Başlık çevirisi yok
METIN DALIP
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Fiziksel Tıp ve RehabilitasyonEge ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
PROF. DR. S. RANA VAROL