İnsan odaklı aydınlatmanın farklı ortamlar için incelenmesi,insan üzerindeki fizyolojik ve psikolojik etkilerinin araştırılması
Examination of human centric lighting physiological and psychological effects of at different enviroments
- Tez No: 556199
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ NAZMİ EKREN, DR. ÖĞR. ÜYESİ SERTAÇ GÖRGÜLÜ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Elektrik ve Elektronik Mühendisliği, Electrical and Electronics Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Elektrik-Elektronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 83
Özet
Geçmiş zamanlarda insanlar vakitlerinin çoğunu dış ortamlarda ve güneş ışığı altında geçirmekteydi. Günümüzde ise insanlar vakitlerinin çoğunu ev, ofis, hastane, okul gibi kapalı ortamlarda ve yapay aydınlatma kaynaklarının oluşturduğu ışıklar altında geçirmektedir. Gün ışığı, güneşin konumundaki değişime göre gün içerisinde renk sıcaklığı, ışık şiddeti, ışık rengi gibi parametrelerde değişim gösterdiğinden dolayı dinamik yapılıdır. Buna karşın yapay aydınlatma kaynakları ile sağlanan ışık gün boyu sabittir. İnsan sirkadiyen ritmi ve buna bağlı biyolojik saati dünyanın aydınlık-karanlık döngüsü ile senkronizedir. Dolayısıyla kapalı ortamlarda maruz kalınan aydınlatmaya bağlı olarak sirkadiyen ritim bozulmaları oluşabilir. Sirkadiyen ritim, beynin ön hipotalamusunda bulunan suprakiazmatik çekirdekte dahili bir biyolojik saat tarafından düzenlenir. Işık, biyolojik saati güneş gününe göre senkronize eden ana girdidir. Görme olayının gerçekleşmesini sağlayan ışık, aynı zamanda insan metabolizmasının fizyolojik ve psikolojik faaliyetleri için de son derece önemlidir. İnsan retinasında üçüncü bir fotoreseptör olan ipRGC (intrinsically photosensitive retinal ganglion cells ) hücrelerinin keşfi, ışığın görsel olmayan etkileriyle ilgili bilgiyi önemli ölçüde geliştirilmiştir. Işık, biyolojik saat üzerinde hem akut hem de faz değiştiren bir etkiye sahip olabilir. Işık miktarı, ışık kaynağının spektral güç dağılımı, ışığa maruz kalma süresi, zamanlama, mekânsal dağılım, ışığa maruz kalma geçmişi gibi faktörler sirkadiyen ritme etki eden aydınlatma parametreleridir. Işık son yıllarda mühendisler, kronobiyologlar ve sinirbilimciler tarafından araştırılan önemli bir konu haline gelmiştir. İnsanların yaşam ve çalışma alanlarına güneş ışığının dinamik atmosferinin taşınması ve biyolojik saat ile sirkadiyen ritimlerinin bozulmasının önlenmesi amacından“insan odaklı aydınlatma”fikri doğmuştur. İnsan odaklı aydınlatma, gün ışığının psikolojik ve fizyolojik etkilerini elde etmek için uygulanan teknik yöntemler bütünüdür. Aydınlatma tasarımı ve uygulamalarında kullanılacak ışık parametreleri, ışığın görsel, biyolojik ve duygusal etkilerinin birleşimi şeklinde olmalıdır. İnsan odaklı aydınlatma, sağlık, refah ve aydınlatma arasındaki bağlantıyı tanımlayan bir kavramdır. Tez çalışmasında bu kavrama ve konuyla ilgili diğer parametrelere yönelik akademik bir literatür taraması yapılmıştır.
Özet (Çeviri)
In the past, people have spent most of their time in an outdoors and in the sunlight. Nowadays, people spend most of their time in an indoors such as home, office, hospital, school and under the lights of artificial lighting sources. Daylight is dynamic due to changes in parameters such as color temperature, light intensity, light color during the day according to the change in the position of the sun. In contrast, the light provided by artificial lighting sources is constant throughout the day. The human circadian rhythm and its associated biological clock are synchronized with the light-dark cycle of the world. Therefore, the circadian rhythm may be deteriorated due to the lighting that is exposed in closed environments. Circadian rhythm is regulated by an internal biological clock in the suprachiasmatic nucleus in the anterior hypothalamus of the brain. Light is the main input that synchronizes the biological time with the sun day. The light that enables the visual event to take place is also very important for the physiological and psychological activities of human metabolism. The discovery of ipRGC cells ( intrinsically photosensitive retinal ganglion cells ), a third photoreceptor in the human retina, has significantly improved the knowledge of the non-visual effects of light. The light may have both an acute and a phase-changing effect on the biological clock. Factors such as the amount of light, spectral power distribution of the light source, light exposure time, timing, spatial distribution, light exposure history are the lighting parameters that affect the circadian rhythm. Light has become an important topic explored in recent years by engineers, chronobiologists and neuroscientists. The idea of human centric lighting emerged in order to create a dynamic atmosphere of sunlight in people's life and working areas and to prevent the deterioration of the biological clock and circadian rhythms. Human centric lighting is a set of technical methods to achieve the psychological and physiological effects of daylight. The light parameters to be used in lighting design and applications should be a combination of visual, biological and emotional effects of light. Human centric lighting is a concept that defines the connection between health, wellbeing and illumination. In the thesis study, an academic literature review was made for this concept and other related parameters.
Benzer Tezler
- A novel application of smart human centric lighting within the scope of energy efficiency and comfort assessment criteria
Enerji verimliliği ve konfor değerlendirme kriterleri kapsamında akıllı insan odaklı aydınlatma uygulaması
SEVDA ALIPARAST
Doktora
İngilizce
2024
Elektrik ve Elektronik Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiEnerji Bilim ve Teknoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERMİN ONAYGİL
- Data-driven condition monitoring and fault diagnosis of VFD-FED induction motors
Değişken frekanslı sürücü ile beslenen asenkron motorlarda veri odaklı durum izleme ve arıza tanılama
ALPER SENEM
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Elektrik ve Elektronik Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiMekatronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞENİZ ERTUĞRUL
- Re-thinking the cities in the digital era: An urban living lab concept
Dijital çağda kentleri yeniden düşünmek: Kentsel yaşam laboratuvarı konsepti
ÖZGE ÇELİK YILMAZ
Doktora
İngilizce
2023
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZHAN ERTEKİN
- Towards a model for analyzing the cognitive gap in user-product interaction throughout the technological evolution
Kullanıcı-ürün etkileşiminde bilişsel boşluk: Teknolojik evrim açısından bir analiz modeli
BEYZA DOĞAN
Doktora
İngilizce
2024
Endüstri Ürünleri Tasarımıİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstriyel Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE HÜMANUR BAĞLI
- Dimensional evaluation of retrofitting smart cities: The historical peninsula case
Uyarlanmış akıllı şehirlerin farklı boyutlarıyla incelenmesi: Tarihi yarımada örneği
BURAK BELLİ
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TURGAY KEREM KORAMAZ