Geri Dön

Bipolar bozuklukta bilişsel işlevlerin cinsiyet, steroid hormonlar ve adet döngüsü ile ilişkisi

Relations of sex, steroid hormones and menstrual cycle phase on cognitive functions in bipolar disorder

PDF İndir

  1. Tez No: 556591
  2. Yazar: AYŞEGÜL ILDIZ MUTLU
  3. Danışmanlar: PROF. DR. AYŞEGÜL ÖZERDEM
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Psikoloji, Psychology
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2019
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
  10. Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Sinir Bilimi Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 99

Özet

Giriş ve amaç: Bilişsel işlev bozuklukları bipolar bozukluğun mani ve depresyon dönemlerinde görülmekte ayrıca iyilik döneminde de sürmekte olup, hastalık için endofenotip olabileceği düşünülmektedir. Bipolar bozukluk tanısı alan hastalarda hastalık başlangıcı ve klinik seyir açısından cinsiyet farklılıklarının görülmesinin yanı sıra nörobilişsel işlevler de cinsiyet faktöründen etkilenebilmektedir. Bu araştırmada, bipolar bozuklukta cinsiyet ve cinsiyet ilişkili hormonlarla nörobilişsel işlevler arasında bir ilişki olup olmadığının incelenmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Araştırmaya 41 bipolar bozukluk tanılı hasta (15 kadın), 26 sağlıklı gönüllü (13 kadın) alınmıştır. Kadın katılımcılardan erken foliküler (2-4. gün) ve midluteal (20-22. gün) evrelerinde cinsiyet hormonların ölçümü için kan örnekleri alınmış, nöropsikolojik testler verilmiştir. Erkek katılımcılara da 45-55 günlük zaman aralığıyla iki kez nöropsikolojik test uygulanmış, yalnız ilk görüşmede kan örneği alınmıştır. Tüm katılımcılara ikinci kez nöropsikolojik test olarak yalnız sözel bellek ve mental rotasyon testleri uygulanmıştır. Veriler ki kare, bağımsız gruplar t testi, Kruskal Wallis, Mann Whitney U, ANCOVA ve Wilcoxon işaretli sıra testleri uygulanarak analiz edilmiştir. Bulgular: Bipolar bozukluk tanılı hastalar Rey işitsel sözel öğrenme deneme 7, Rey işitsel sözel öğrenme doğru tanıma, Wisconsin kart eşleme testi kategori sayısı, görsel kopyalama anlık testlerinde, stop-sinyal testinin dur işareti sırasında tepki verme olasılığı, dur işareti tepki süresi ve ortalama tepki süresi parametlerinde sağlıklı gönüllülerden daha kötü performans göstermiştir. İz sürme testi (A formu) ve sayı dizisi testi ileri bölümünde sağlıklı erkeklerin sağlıklı kadınlardan; mental rotasyon ve işitsel sessiz üç harf testlerinde erkek hastaların kadın hastalardan daha iyi olduğu, dur işareti sırasında tepki verme olasılığı, dur işareti gecikmesi ve ortalama tepki süresinin kadın hastaların hasta erkeklere göre anlamlı olarak kısa olduğu saptanmıştır. Sağlıklı kadınların midluteal dönemdeki sözel öğrenme ve mental rotasyon test performansı kadın hastaların daha yüksek saptanmıştır. Sağlıklı erkeklerin sözel öğrenme test performansı erkek hastalardan daha iyi olarak saptanmıştır. Kadın hastaların foliküler fazda hasta erkeklerden daha düşük mental rotasyon testi puanına sahip olduğu saptanmıştır. Bipolar bozukluk tanılı kadın hastaların midluteal fazda erken foliküler faza göre estradiol ve progesteron düzeyleri anlamlı olarak yüksek saptanmıştır. Kadın sağlıklı gönüllülerde yüksek estradiol düzeyinin Rey işitsel sözel öğrenme testi toplam puan, kadın hastalarda yüksek progesteron düzeyinin Rey işitsel sözel öğrenme deneme 1 testi ile ilişkili olduğu saptanmıştır. Sonuç: Bipolar bozukluk tanılı erkek hastalar uzamsal yetenek alanında kadınlardan daha iyi performans göstermiştir. Sağlıklı kadınların midluteal dönemde mental rotasyon testinde kadın hastalardan daha iyi performans göstermiş olması, erkek hasta ve sağlıklılarda böyle bir bulgunun saptanmaması ise kadın ve erkek hastaların hastalıktan farklı etkilendiğini göstermektedir. Mental rotasyon test puanlarında foliküler fazda kadın ve erkek katılımcılar arasında fark olmaması beklenirken, bipolar bozukluk tanılı kadın ve erkek hastalarda fark saptanmıştır. Kadın hastaların foliküler fazdaki mental rotasyon performansı literatüre göre değişiklik göstermektedir. Hastalık ile ilgili tedaviler geliştirilirken cinsiyet farkının önemli olacağı düşünülmektedir.

Özet (Çeviri)

Introduction: Cognitive dysfunctions are seen in bipolar disorder during mania and depression, but also during remission, and it is thought that it may be an endophenotype for the disease. In addition to gender differences in the onset and clinical course of bipolar disorder, neurocognitive functions may also be affected by the gender factor. The aim of this study was to investigate whether there is a relationship between gender and sex-related hormones and neurocognitive functions in bipolar disorder. Methods: Forty-one patients with bipolar disorder (15 women) and 26 healthy controls (13 women) were included in the study. Blood samples were taken from female participants for the measurement of sex hormones in the early follicular (2-4 days) and midluteal (20-22 days) phases and neuropsychological tests were performed. Male participants also underwent two neuropsychological tests at a 45-55 day time interval. Verbal memory and mental rotation tests were applied to all participants as a neuropsychological test for the second time. Data were analyzed using chi-square, independent groups t test, Kruskal Wallis and Mann Whitney U tests. Results: Patients with bipolar disorder performed worse on Rey auditory verbal learning trial 7 and recognition, Wisconsin card sorting test category number, visual reproduction immediate recall tests, mean probability of responding on stop signal trials, mean stop signal reaction time, mean reaction time on signal respond trials parameters of stop signal task than healthy volunteers. Healthy men showed better performance on Trail making test (part A) and digit span test than healthy women; male patients showed better performance on mental rotation and auditory consonant trigrams than female patients, and the mean probability of responding on stop signal trials, mean stop signal delay and mean reaction time on signal respond trials parameters of stop signal task were significantly longer than female patients. Healthy women performed better in verbal learning and mental rotation test than women patients in the midluteal phase. Healthy men performed better in verbal learning than men patients. It was found that female patients had lower mental rotation test scores in follicular phase than male patients. Estradiol and progesterone levels were significantly higher in female patients diagnosed with bipolar disorder in midluteal phase compared to early follicular phase. It was found that high estradiol level in female healthy volunteers was associated with Rey auditory verbal learning test total score and female progesterone level was associated with Rey auditory verbal learning test trial 1. Conclusion: Male patients with bipolar disorder outperformed female patients in terms of spatial ability. The fact that healthy women performed better in patients with verbal learning and mental rotation tests in the midluteal period, and the absence of such a finding in male patients and healthy controls indicates that female and male patients are affected differently from bipolar disorder. Mental rotation test scores were not expected to differ between male and female participants in the follicular phase, whereas there was a difference in male and female patients diagnosed with bipolar disorder. Mental rotation performance of female patients in the follicular phase were not consistent with the literature. Gender differences are thought to be important when developing treatment related to the disease.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    695724

    Bipolar bozuklukta bağırsak geçirgenliği biyobelirteçleri ile bilişsel işlevlerin ilişkisi

    The Relation of Intestinal Permeability Biomarkers and Cognitive Functions in Patients with Bipolar Disorder

    FATMA BÜŞRA PARLAKKAYA YILDIZ

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    PsikiyatriBezm-i Alem Vakıf Üniversitesi

    Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. AHMET ÖZTÜRK

  2. Tez No

    331335

    Bipolar bozukluğu olan hastaların çocuklarında yürütücü işlevler ve zihin kuramı

    Executive function and theory of mind in offspring of bipolar mood disorder patients

    GONCA TATLI CARDAK

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    PsikiyatriPamukkale Üniversitesi

    Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. GÜLŞEN ÜNLÜ

  3. Tez No

    538761

    Bipolar bozukluğu olan hastalarda aktigrafi ile değerlendirilen uyku özellikleri ve nörobilişsel işlevlerle ilişkisi

    Sleep characteristics assessed with actigraphy and their associations with neurocognitive functions in patients with bipolar disorder

    GAMZE KUTLU

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    PsikiyatriKaradeniz Teknik Üniversitesi

    Psikiyatri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. EVRİM ÖZKORUMAK KARAGÜZEL

  4. Tez No

    777613

    Bipolar bozukluk tanılı ötimik hastalarda nörokognitif işlevler ile nitrik oksit, asimetrik dimetilarjinin düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi

    Investigation of the relationship between neurokognitive functions and levels of nitric oxide, asymmetric dimethylargy in eutimic patients diagnosed with bipolar disorder

    BETÜL KURTSES GÜRSOY

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    PsikiyatriAfyon Kocatepe Üniversitesi

    Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. KEREM ŞENOL COŞKUN

  5. Tez No

    509275

    Bipolar bozuklukta serum ürik asit düzeyinin bilişsel işlevler ve işlevsellik ile ilişkisinin araştırılması

    The relationship between serum üric acid levels and cognitive functions and functionality in bipolar disorder

    ÖZLEM BAŞ ULUYOL

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    PsikiyatriSağlık Bilimleri Üniversitesi

    Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    DR. ÖZGE ŞAHMELİKOĞLU ONUR

Geri Dön