Archaeometric investigations of glass from the Early Byzantine workshop in Side, Antalya
Side, Antalya Erken Bizans atölyesi camlarının arkeometrik incelemesi
- Tez No: 557536
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA ÜMİT ATALAY, DOÇ. DR. ALİ AKIN AKYOL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Arkeometri, Archaeometry
- Anahtar Kelimeler: Geç Antik Dönem, Cam işliği, Side Antik Kenti, PED-XRF, Arkeometri, Early Byzantine, Glass Workshop, Side Ancient City, Glass Analysis, PED-XRF
- Yıl: 2019
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arkeometri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 169
Özet
Arkeolojik buluntuların tarihini yeniden inşa edebilmek ve bilgi sahibi olabilmek için arkeolojinin yanı sıra arkeometrik araştırmalara ihtiyaç duyulmaktadır. Bu araştırmalar malzemenin üretim teknolojisini, pişirme derecesini, kökenini, üretimde kullanılan hammadde ve boyar maddelerin anlaşılmasını sağlar. Bu tez çalışması, Side Antik Kenti'nden gelen cam buluntularının arkeometrik olarak incelenmesini amaçlamaktadır. Side cam örneklerinin fiziksel durumu, bozulma türleri ve üretim teknolojisini anlamak amacıyla görsel ve optik mikroskop analizleri uygulanmıştır. Yapılan kalınlık ölçümlerine ve habbe şekillerine göre, Geç Antik döneme ait Side camlarının üfleme tekniğiyle yapıldığı tespit edilmiştir. Renk analizleri, çeşitli renklerdeki Side camının ağırlıklı olarak yeşil ve mavi tonlarda olduğunu göstermiştir. Camların kimyasal analizleri, Polarize Enerji Dağıtımlı X-ışını Floresans (PED-XRF) tekniği kullanılarak yapılmış olup, analiz sonuçları ana, az ve eser miktardaki elementlere göre yorumlanmıştır. Bu sonuçlar doğrultusunda, Side cam setinin doğal sodyum karbonat ile ergitilmiş soda-kireç-silis camı olduğu söylenebilir. Camların büyük çoğunluğu kasıtlı mangan ilavesiyle renksizleştirilmiştir ve renklendirme amacıyla demir, bakır, kobalt, mangan, vanadyum ve nadir olarak kurşun gibi boyar maddeler kullanılmıştır. Camın geri dönüşüm durumu, belirteç elementlerin ve birincil üretim camlarıyla yapılan karşılaştırmalı çizimlerin sayesinde ortaya çıkarılmıştır. Cam kompozisyonu göre, hiyerarşik kümeleme yönetimi kullanılarak Side camları gruplarına ayrılmış ve Anadolu'daki Geç Antik döneme ait diğer camlarla karşılaştırılmıştır. Ayrıca kil bazlı pota ve fırın parçaları, ince kesit optik mikroskopisi ile analiz edilmiş, bu örneklerin petrografik özellikleri, kaya ve mineral içeriği, maruz kalınan pişirim sıcaklığı ve kayaç kökeni bakımından incelenmiştir.
Özet (Çeviri)
Reconstructing the history of archeological artifacts leads us to examine the materials using various scientific methods. Therefore, archaeometric investigations allow us to understand the production technology, the firing temperature, provenance, the raw materials and the colorants used in the process. This thesis aims to investigate the archaeological glasses found at the Side excavation site. Visual and optical microscope analyses were conducted to observe the physical shape, deterioration types, and the production technology of Side glass. According to the thickness measurements and their bubble shapes, Side glasses from the Late Antique period were shaped by the glass blowing technique. The color analysis has revealed that the Side glasses in various color ranges were mainly in green and blue hues. The chemical analysis of the Side glasses was conducted by Polarized Energy DispersiveX-ray Fluorescence (PED-XRF). The results of the analysis were interpreted with respect to main, minor and trace elements. In line with these results, Side glass set was a soda-lime-silica glass fluxed with natron. The vast majority of the glasses were decolorized by the deliberate addition of manganese. The colorants are iron, copper, cobalt, manganese, vanadium, and lead. Recycling conditions were revealed using the marker elements and a comparative plot of Side and primary production glasses. In accordance with the glass composition, glass groups were identified by hierarchical clustering and were compared with Late Antique glass from Asia Minor. Furthermore, clay-based crucibles and kiln fragments were analyzed by the thin section optical microscopy. Petrographical properties of the crucibles were demonstrated in terms of rock and mineral contents, the exposed firing temperature and their origins.
Benzer Tezler
- Enez (Ainos) kazısı Su Terazisi ve Kral Kızı bölgelerinde ele geçen camların bozulmaları üzerine arkeometrik çalışmalar
Archaeometric studies on the deterioration of glass artefacts of Su Terazisi and Kral Kızı regions in Enez (Ainos) excavation
DİDEM ÇOLAK BÜYÜKSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Arkeolojiİstanbul ÜniversitesiTaşınabilir Kültür Varlıklarını Koruma ve Onarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HATİCE IŞIL KOCABAŞ
DOÇ. DR. ALİ AKIN AKYOL
- Kelenderis (2000-2006) arkeolojik kazılarında ele geçen odeon cam buluntuların arkeometrik yöntemlerle incelenmesi
Investigation of some glass finds uncovered in Kelenderis (2000-2006) archaeological excavations by archaeometric methods
SEVDA AYDIN
- Archaeometric analysis on the selected samples of glass artifacts recovered in the excavations at alanya castle
Alanya Kalesi kazı çalışmalarında ortaya çıkartılmış bazı cam örnekleri üzerine arkeometrik analizler
UĞUR BÜLENT AKSOY
Yüksek Lisans
İngilizce
2006
ArkeometriOrta Doğu Teknik ÜniversitesiArkeometri Ana Bilim Dalı
PROF.DR. ÖMÜR BAKIRER
PROF.DR. ŞAHİNDE DEMİRCİ
- Archaeometrical investigation of some medieval glass samples from Alanya region
Alanya arkeolojik alanından elde edilen bazı ortaçağ cam örneklerinin arkeometrik yönden incelenmesi
ELİF BEŞER
Yüksek Lisans
İngilizce
2009
ArkeolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiArkeometri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ UZUN
PROF. DR. ŞAHİNDE DEMİRCİ
- Archaeometrical investigation on some medieval period glass bracelets
Bazı ortaçağ cam bileziklerinin arkeometrik yönden incelenmesi
GÜLGÜN DERVİŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2006
ArkeometriOrta Doğu Teknik ÜniversitesiArkeometri Ana Bilim Dalı
PROF.DR. ŞAHİNDE DEMİRCİ