Geri Dön

Yüklenici firmaların iş güvenliği ve işçi sağlığı birimleri için başarım tabanlı bir bütünleşik ölçme – değerlendirme modeli

An integrated performance-based assessment model for the construction safety and labor health departments of contractor firms

PDF İndir

  1. Tez No: 558325
  2. Yazar: BARIŞ ERDOĞAN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. ALAATTİN KANOĞLU
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Mimarlık, İnşaat Mühendisliği, Architecture, Civil Engineering
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2019
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Proje ve Yapım Yönetimi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 107

Özet

İş güvenliği inşaat sektöründe yer alan firmaların başarım seviyelerini belirleyici temel faktörler arasında bulunmaktadır. İş güvenliği bağlamında projelerde karşılaşılabilecek negatif başarım değerleri, firmaların genel başarımlarına yönelik olumsuz yorum ve düşünceler oluşmasına yol açacaktır. Bu problemle başa çıkabilmek adına inşaat firmalarında iş güvenliği birimlerinin, güvenlik risklerini daha doğru bir şekilde belirlemeye, daha etkin bir şekilde yorumlamaya ihtiyaçları var olup başarım tabanlı yapım yaklaşımı bu problemin çözümünde onlara yardımcı olabilecektir. Geleneksel yapı elde etme sürecinin çok fazlı ve çok paydaşlı olması ve haliyle fazlar arasındaki geçişlerde sürece dahil olan ve her bir fazda çeşitli sorumlulukları üstlenen organizasyonlar arasındaki kopukluklar, eksik proje dokümantasyonu, paydaşların çıkarlarının çatışması vb., nedenlerle zaten sıkıntılı olan üretim süreci iyice çetrefilleşmekte, bu sürecin çıktısı da çoğu kez sorunlu olmaktadır. Temel kararları veren girişimci, karını maksimize edecek şekilde ürün ve süreci şekillendirirken; özellikle az gelişmiş ülkelerde son kullanıcı, yasal düzenlemelerin yetersizliği, ürünün sunması gereken standart başarım değerleri konusundaki bilgi eksikliği, bu eksiklikleri gidermek üzere tasarım ve yapım süreçlerinde toplumun çıkarlarını koruyacak mekanizmaların güçsüzlüğü, bireysel olarak ihtiyaç duyulan uzman desteğinin bedelinin karşılanması konusundaki isteksizlik gibi nedenlerle mağdur olmaktadır. Dahası, ulusal ve küresel ölçeklerde kayıplar ortaya çıkmakta, kaynaklar israf edilmekte, sürdürülebilir bir gelişme konusunda sıkıntılar doğmaktadır. İlk yatırım maliyetini en aza indirgemeye çalışırken, yaşam dönemi maliyetini yüksek seviyelere çıkaran kararları aldıran geleneksel yapı üretim süreci, özellikle gelişmekte olan ülkelerin yeniden düşünmek ve alternatif modeller geliştirmek zorunda oldukları, sorun üreten bir yapı olarak öne çıkmaktadır. Her türlü gelişme ve yeniliğe karşı direnç gösteren yerleşik yapıların değişim ve dönüşümünün güçlüğü ortadadır; ancak, bu dönüşümlerin sağlanamadığı yerlerde de yaşamın varlığı ve sürdürülebilirliği güvencede değildir. Toplumsal bilinç, birçok noktada olduğu gibi, genel eğitim ve bilgi seviyesiyle çıkış yollarını geç de olsa bulmakta; ancak, kamusal denetime ilişkin karar mekanizmalarını etkilemek ve bu dönüşümleri gerçekleştirmek, örgütlü olmayan az gelişmiş ülkelerde bireysel girişimler ya da güçsüz sivil toplum kuruluşlarının çabalarıyla mümkün olamamaktadır. Öte yandan, talebin niceliği kadar, niteliği de bu dönüşümler için gereken baskı ve yönlendirmelerde son derece önemli olup, birey ya da firma düzeyinin ötesinde, tüm inşaat sektörünün bu konuda yeni bir bakış açısına evrilmesi ihtiyacı vardır. Bu noktada, Başarım Tabanlı Yapım ve Değerlendirme (Performance-Based Building & Assessment) olgusu ve bunun yapı üretim sürecini oluşturan fazlardaki karşılıkları olan Performans Tabanlı Tasarım (Performance-Based Design), Performans Tabanlı Yapım (Performance-Based Construction) yaklaşımları bir çıkış noktası olarak giderek dikkatleri daha fazla üzerinde toplamaktadır Her ne kadar zaman, para, kalite gibi kaynakların firma başarımı üzerine etkisi önemli derecede olsa da proje başarımını etkileyen faktörler arasında iş güvenliği başarımı ikinci plana atılmamalıdır. Güvenli bir çalışma ortamı içerisinde, iş güvenliği açısından ulaşılacak olumlu sonuçların insani boyutu olduğunu da unutmamak gerekir. Para, zaman gibi kayıplar yeniden kazanılabilir; ancak, konu çalışan hayatı olduğunda kayıpların geri getirilmesi olanaksızdır. Meydana gelen iş kazaları, büyük insani yıkımlara, projelerin iş programlarında gecikmelere, maliyet artışlarına yol açacağı gibi diğer çalışanların motivasyonu üzerinde negatif etki yaratacak ve firmaların sektördeki genel itibarlarını kaybetmelerine de yol açacaktır. Dolayısıyla, projelerin başarımının arttırılmasına yönelik olarak etkili iş güvenliği başarım seviyesi hayati bir konudur. Temel hedefi yüklenici firmaların iş güvenliği ve işçi sağlığı birimleri için başarım tabanlı bir ölçme ve değerlendirme modelinin geliştirilmesi olan bu çalışmada geliştirilecek başarım tabanlı değerlendirme, analiz etme ve raporlama sistemi; inşaat firmalarına ve iş güvenliği birimlerine proje, personel gibi ana ögeler ile bunlarla ilişkili özellikler olan projenin büyüklüğü, binanın tipi, kazaların tipi ve sonuçları, personelin yaşı ve eğitim seviyesi vb. arasındaki neden – sonuç ilişkilerini incelemesine yardımcı olacaktır. İş kazalarının yol açtığı sonuçlar göz önünde bulundurularak tüm olayların ağırlık/etki faktörleri ve skorlar belirlenecek ve iş güvenliği birimlerinin başarımları ölçülebilecektir. Önceki çalışmada geliştirilen, tek bir inşaat firması için tasarlanmış olan veri tabanı modeline ilave alanlar eklenerek genişletilecek ve bu sayede ulusal ulusal ve küresel düzeydeki inşaat firmaları arasında kıyaslama yapılabilecektir. İlave olarak bu veri ağına hükümetler de ulaşabilecek ve ön yeterlilik değerlendirmelerinin yapılması adına inşaat firmalarının iş güvenliği başarımlarını öğrenebilecektir. Başarım tabanlı yapım sisteminin bu kapsamda inşaat sektöründe uygulanabilir olmasıyla firmaların başarım değerlendirmelerinin geniş bir şekilde yapılabilecek olmasının yanında model sayesinde şantiyelerde oluşabilecek iş kazalarının önüne geçilmesi yolunda bir adım daha atılmış olacak ve kazalar sonucunda oluşan kayıpların azalması da sağlanacaktır. Bu çalışma bir master proje kapsamında geliştirilen SIMURG_INTEGRATED isimli yapısal çevrenin bütünleşik bir değerlendirilmesi üzerine olan çalışmanın farklı alt projelerinden bir tanesidir ve nihai ürüne katkı sağlayacaktır. Tez çalışması beş ana bölümden oluşmakta olup, bu bölümler sırasıyla Giriş, İnşaat Sektörü Genelinde ve Yüklenici Firmaların İş Güvenliği ve İşçi Sağlığı Birimleri Özelinde Başarım Tabanlı Yapım, Yüklenici Firmaların İş Güvenliği ve İşçi Sağlına Yönelik Risklerin İncelenmesi, Yüklenici Firmaların İş Güvenliği ve İşçi Sağlığı Birimleri İçin Başarım Tabanlı Bir Ölçme – Değerlendirme Modeli ve son olarak Sonuç ve Öneriler bölümlerinden oluşmaktadır. Tezin ilk bölümünde çalışmanın öneminden ve çalışmada incelenen konunun arka planından bahsedilmiş, araştırma kapsamında ele alınan problem tanımlanmıştır. Literatürde mevcut olan ilgili çalışmalar incelenmiş ve değerlendirilmiştir. Bölüm içerisinde başarım tabanlı yapıma olan ihtiyaç ve bu noktada bu çalışmanın çıktılarına duyulan gereksinim ile çalışmanın özgünlüğü açıklanmıştır. İkinci bölümde, başarım kavramından, başarım tabanlı yapımın tarihsel gelişiminden bahsedilmiştir. Dünyada ve Türkiye'de başarım tabanlı yapım alanındaki çalışmalardan ve başarım tabanlı yapımın inşaat sektöründeki gelişimine yönelik örnekler verilmiştir. Çalışmanın da ana konusu olan yüklenici firmaların iş güvenliği ve işçi sağlığı birimlerinin başarımlarının ölçümüne ilişkin çalışmalar hakkında da bilgi verilmiştir. Üçüncü bölümde ise iş güvenliği ve işçi sağlığına yönelik riskler ve inşaat sektöründe iş güvenliği probleminin esas nedenleri ele alınmıştır. Çalışmanın dördüncü bölümü tez kapsamında önerilen modelin detaylarının aktarıldığı bölümdür. Bu bölümde bu çalışmanın bir altprojesi olduğu“SIMURG: A Performance-Based and Sustainability-Oriented Integration Model Using Relational Database Architecture to Increase Global Competitiveness of Turkish Construction Industry in Industry 4.0 Era”başlıklı Master Proje ile ilgili bilgiler verilmiştir. SIMURG_HELMET başarım tabanlı ölçme ve değerlendirme modelinin kavramsal ve nesnel arka planı açıklanmıştır. Çalışmayı yönlendiren sürdürülebilirlik (sustainability), meşruiyet (legitimacy), yenilikçilik (innovation), rekabetçillik (competitiveness), bütünleştirme (integration), birlikte çalışabilirlik (interoperability) gibi anahtar kelimeler tanımlanmıştır. Aynı zamanda oluşturulan modelden elde edilecek çıktıların örneklendirilmiştir. Beşinci ve son bölümde çalışma kapsamında geliştirilen bu model ile ulaşılması hedeflenen sonuçlar üzerinde durulmuştur.

Özet (Çeviri)

Construction safety is one of the basic indicators of performance of construction companies at project level. Poor performance values of site/project level applications result in negative perceptions about overall firm performance. Safety departments of construction firms are in need of determining safety risks more accurately to be able to cope with the problem and performance-based approach may help them for the solution of above stated problem. Traditional building production process is a fragmented multi-phased process which too many shareholders are involved in. This process already has its own difficulties and barriers such as conflict of interests of shareholders, incomplete documentation, lack of coordination among the organisations at different phases of production process etc., and that's why its output has serious problems too. Thus, while the clients/entrepreneurs are taking all the critical decisions to increase their own profits, the end-users especially in third world countries becomes aggrieved because of certain reasons such as insufficient codes and regulations, lack of information about standard performance that is supposed to provide by products, weakness of the mechanisms that are supposed to protect the society; moreover, losses at national and global scales arise, limited resources are wasted, difficulties in sustainable development processes increase. Traditional building production process that must be re-thought and replaced by alternative approaches by developing countries and that creates additional problems instead of solving existing ones is the main source of decreasing first investment cost and increasing life-cycle cost of the buildings. The construction industry with a high risk of injury and fatality is far from the target of zero – injury. Success of many construction projects might be influenced negatively by the consequences of this problem. To increase project success, the effective performance of safety departments of construction firms is critical. Determining safety risks more accurately, analyzing root causes of accidents better, brings about higher performance for safety departments. Construction firms have their own database which provides the data related to safety problems in the past projects. Governments and ministry of social security also has its own database to keep the related information in limited scopes. Yet, these platforms are not integrated, interoperability is not an issue to be considered and performance-based approach is not applicable in current situation. It is the main goal of this study to develop a performance-based model for the assesment of safety processes of construction companies and the related organisational units, i.e., departments undertaking the responsibility of this process. The scope and objectives of the research to reach this goal had been given in another publication (Çakar and Kanoğlu, 2015). Primary steps of these objectives are as follows:  Design and development of the structure and process of the construction safety information system model at conceptual and practical dimensions,  Design and development of the structure and process of the performance-based evaluation model of safety department of the construction firms at practical dimension using the above mentioned conceptual model, The conceptual and practical models developed in the first step of the study had been shared with colleagues in the first step of the study in above stated paper (Çakar and Kanoğlu, 2015). After developing the conceptual model, at the second step the relational database software model SIMURG_HELMET: An Integrated Solution for the Departments of Health of Labourers and Safety of Work in Construction Firms and a Relational Database Model for the Evaluation and Tracking the Performance of Department at practical dimension was developed. In this part of the study it was aimed to develop a performance-based assesment, analysis and reporting system that helps the company and safety department to be able to investigate cause and effect relationships among main entities such as the project, personnel, etc., and related attributes of these entities such as size of projects, type of buildings, type of accidents, result of accidents, age, education level of personnel, etc. Assigning the weights/impact factors and scores for each accidental events considering their results, performance of safety department will be measured. Benchmarking among the companies at national construction industry and global construction industry will be possible by additional fields included in the structure of the database developed formerly, which was designed for the use of one single construction company. Moreover, the governments can have an access to this database to know the safety performances of construction companies for the prequalifications assesments. The model will contribute to the model SIMURG_INTEGRATED, developed in the master project to make an integrated assesment of built-environment. The model presented in this paper, SIMURG_HELMET, is based on the above stated information system. It extends the scope of the model from company to global level including the data about nationality of construction companies and allows the measurement and benchmarking of performances of their safety departments. It is just one of the modules that calculates only performance of safety departments of construction companies. All the departments in construction firms need to be evaluated by similar models and the total performance of departments is needed for the calculation of the performance of every single company. The average performance of construction companies in national construction industry is calculated as the performance of the categorical performance of construction firms. The average performance of all of the categories of companies in construction industry such as construction, design, consultancy, supplier, manufacturer firms etc., is the performance of national construction industry. Thus, performance values of each levels, i.e., operations, projects, departments, firms, sectors and national economy can be calculated and used as the impact factors of related levels of process dimension and utilized by SIMURG_INTEGRATED. SIMURG_INTEGRATED, the output of master project retrieves the performance values of the entities at all levels of built environment and use these data to calculate the final performance of selected built environment. SIMURG_HELMET serves as one of the basic component that provides the performance values of health and safety units of construction companies to be used in the calculation of final performance of built environment at the economy dimension of Cartesian system.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    620122

    Yapı işlerinde yüklenici firmaların iş sağlığı ve güvenliği yükümlülükleri

    Perception of occupational health and safety by employees and application of a logistics company

    AHMET ALPEREN KAYALAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    Halk Sağlığıİstanbul Rumeli Üniversitesi

    İş Sağlığı ve Güvenliği Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ HALDUN TURAN

  2. Tez No

    578982

    Türkiye'de inşaat sektöründe iş kazası ve meslek hastalığı: Giresun örneği

    Work accident and occupational disease in construction sector in Turkey: Giresun case

    TAMER ÇELİK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileriOrdu Üniversitesi

    Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ NİHAN CİĞERCİ ULUKAN

  3. Tez No

    286456

    A method of evaluation of relationship between the safety management and overall safety performance in construction industry

    İnşaat sektöründe iş güvenliği yönetimi ve genel iş güvenliği performansı ilişkisinin değerlendirilmesi yöntemi

    TAMER METİNSOY

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2010

    İnşaat MühendisliğiBoğaziçi Üniversitesi

    İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ARZU İŞERİ SAY

    PROF. DR. GÜLAY ALTAY

  4. Tez No

    63477

    Türkiye'de özelleştirme ve özelleştirmenin Türk çalışma hayatına etkileri

    Privatization in Turkey and its effects on Turkish labor life

    YALÇIN RAMAZAN ERYILMAZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1998

    EkonomiCumhuriyet Üniversitesi

    Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. FATİH DOĞANOĞLU

  5. Tez No

    421135

    Orta ölçekli şantiyelerde asgari proje yönetim ihtiyaçlarını karşılayacak pratik bir kontrol sistemi önerisi

    A practical control system proposal in medium sized construction that provide minimum needs of project management

    HASAN ÖZTÜRK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesi

    İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DR. FEYZİ HAZNEDAROĞLU

Geri Dön