Kamusallığın ölçülmesinde OMAI model'in değerlendirilmesi: Kadıköy Mehmet Ayvalıtaş Meydanı örneği
Assessing the omai model for measuring the publicness: The example of Kadıköy Mehmet Ayvalıtaş Square
- Tez No: 558818
- Danışmanlar: DOÇ. DR. EBRU FİRİDİN ÖZGÜR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kentsel Tasarım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 118
Özet
Kamusal mekânın kullanıcısı olan kamunun, toplumun hangi kesimlerini kapsadığı farklı dönemlerde farklı şekillerde tanımlanmıştır. Mekânın hangi kullanıcıların erişimine ve kullanımına açık olması, o mekânın kamusal kullanımının kapsamını belirlemektedir. Kamusal bir mekânın kamusallığını ölçen parametreler, kamusal mekân literatürünü besleyen farklı araştırmacılar tarafından farklı kriterlere göre tanımlanmıştır. İlk olarak 1983 yılında Stanley Benn ve Gerald Gaus, kamusal mekânın kamusallığının belirleyicileri olarak erişim, temsil ve yarar ölçütlerini belirlemişler ve kamusal mekânı tüm halkın ona erişebildiği, bir kamu kurumunun kontrol ettiği ve kamu yararı amacıyla yönetilen faaliyetlere olanak veren bir mekân olarak tanımlanmışlardır. Ancak zaman içinde kamusal mekânlar, özellikle kamusal mekân ihtiyacının karşılanmasında özel sektörün devreye girmeye başlaması ile bir değişime girmiş ve kamusallığın ölçütleri çeşitlenmiştir. Çalışmada kamusal mekânların kamusallığının ölçümünde, belirli sınırlı kriterleri kullanan modellerin olası dezavantajlarının sunulması hedeflenmiştir. Kamusal bir mekânın, farklı kullanıcılarının farklı ihtiyaçlarına hizmet etmesinin beklendiği ve çeşitliliğin öncelikli kıstas kabul edildiği güncel literatüründe, belirli parametreler ve belirli değerler üzerinden not verilerek kamusallığının ölçülmesi eleştirilmektedir. Çalışma kapsamında ele alınan, kamusallığı ölçen Cobweb Model, Tri-Axial Model, Star Model ve OMAI Model; kamusal mekânın güncel eleştirileri üzerinden oluşturulmuş ve farklı çalışma sahalarında ölçülmüş oldukları için seçilmiştir. Kamusal mekânların kamusallığının ölçümü için standart bir model kullanımının eleştirisi için, modellerden biri seçilerek değerlendirilmiştir. Değerlendirme, saha çalışması yapılarak OMAI Model ile Kadıköy Mehmet Ayvalıtaş Meydanı üzerinden, mekânın kullanıcıları ile yapılan görüşmeler ışığından yapılmıştır. Çalışma OMAI Model'i kullanmıştır ancak OMAI Model ile ortak özellikteki – kamusal mekânın kamusallığını bir görsel ile karşılaştırmalı hale getiren – Cobweb Model, Tri-Axial Model ve Star Model de değerlendirilmiştir. Çalışma kamusal mekânların kamusallığını ölçen modellerin, mekânın kullanıcıları tarafından nasıl algılandığını, karşılaştırmalı olarak incelemektedir. Modeller benzer parametreler ile kamusallığı tanımlamaktadırlar. Mekândaki yönetim ve kontrol politikaları, kullanıcıların çeşitliliği ve aktivite imkânları modellerin ortak parametreleridir. Modeller, kamusal mekânın kamusallığının tek bir kriter üzerinden ölçülemeyeceğinin kanıtıdır. OMAI Model, ele alınan modeller içinde en kavranabilen modeldir. Ancak saha çalışmasından elde edilen verilere göre kullanıcılar modelin ölçmek istedikleri kriterleri farklı görmekte ve modeli yanıltacak cevaplar vermektedir. Bir mekân bir modelin sınırlı kriterinin kabulleri üzerinden incelendiğinde kullanıcıların özgün değerleri göz ardı edilebilmektedir. Yere özgü değerlerin ve kullanıcı yorumlarının ölçülmesi için daha detaylı parametlere sahip, özgünleşebilen yöntemler kullanılmalıdır. Mekânın kamusallığının ölçülmesinde belirli standartlara sahip modeller kamusal mekânın çevresi tarafından nasıl beslendiğini veya kullanıcılarının o mekâna hangi beklentiler ile katıldıklarını ölçemezler. Kamusallığı ölçen modellerde modelin kullandığı ölçütler sabit tanımlara sahiptir ve ölçütlerin standart kalıpları ile değerlendirme yaparlar. Çalışma, bir mekânı değerlendirirken kullanılan kriterlerin açık uçlu bırakılması ve daha nitel değerler ile ölçülmesi gerekliliğini göstermektedir. Fiziksel niteliklerin ve kullanıcı davranışlarının göz önünde bulundurulduğu bir model anlayışı ancak bir mekânın kamusallığını doğru ve verimli bir şekilde ölçebilir.
Özet (Çeviri)
The user of public space is defined in different ways in different periods. It is important in this definition to include which parts of the society as“public”by using“the users”. The openness of the space to which users have access and use determines the content of the public use of that space. The parameters that measure the publicness of a public space are defined with different criteria by different researchers who feed the public space literature. First measurements of the publicness of public space defined as access, agency, and interest by Stanley Benn and Gerald Gaus in 1983. Thus, the public space is defined as a space that is accessible to all the people, which is controlled by a public body and enables activities managed for the purpose of public interest. However, over time, public spaces have changed, especially when the private sector has started to the involvement of the private sector in the provision of public space and the criteria of publicness are varied. In this research, it is aimed to present the possible disadvantages of models using limited criteria in the measurement of the publicness of public spaces. It is criticized to measure the publicness by giving points over certain parameters and certain values while public space literature is expected to serve the different needs of different users from public space and that diversity is the primary criterion. Cobweb Model, Tri-Axial Model, Star Model, and OMAI Model, which measure publicness, are based on recent discussions of public space and have been chosen because they have been measured in different case studies. In order to criticize the usage of a constant model for measuring the publicness of public spaces, one of the models was selected and evaluated. The assessment was made by using the OMAI Model. The data were obtained from interviews with the users of Kadıköy Mehmet Ayvalıtaş Square. The study used the OMAI Model but the Cobweb Model, the Tri-Axial Model, and the Star Model were evaluated – which are use a visual to compare the publicness of public space like the OMAI Model. This research examines how the models measuring the publicness of public spaces are interpreted by professionals and the general users of the space. Models define publicness with similar parameters. The management and control policies in the space, the diversity of the users and the possibilities of activity are common parameters of the models. Models are proof that the publicness could not be measured by a single criterion. The OMAI Model is the most comprehensible model in the models discussed. However, according to the data obtained from the case study, the users see the criteria that the model wants to measure differently and give the answers that will mislead the model. When a space is examined through the acceptance of a model's limited criteria, the original values of the users can be ignored. Methods with more detailed parameters should be used to measure site-specific values and user experiences. Models with certain standards in measuring the publicness of a space cannot measure how the public space is nourished by its environment, or with what expectations its users participate in that space. This research shows that the criteria used in evaluating a place should be left open-ended and measured with more qualitative values. A model that considers environmental factors and user behavior can only accurately and efficiently measure the publicness of a space.
Benzer Tezler
- Kamusallığın yapısal dönüşümü bağlamında ağ toplumu ve benlik inşası: Second life yaşam dünyası
Network society and self building in the context of the structural transformation of publicity: Second life world
İRFAN CİRİT
Doktora
Türkçe
2021
Halkla İlişkilerGazi ÜniversitesiHalkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLCAN IŞIK
- Kamusallığın gelişimi
Başlık çevirisi yok
ENGİN SELÇUK
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Kamu Yönetimiİstanbul ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ACAR ÖRNEK
- Açık alanlarda kamusallığın geliştirilmesine yönelik fiziksel çözümlerde parçacık sürü optimizasyonunun kullanımı: Bir model önerisi
Application of particle swarm optimization in physical solutions for improving publicness in open spaces: A model proposal
GENCAY ÇUBUK
- Rizomatik yaklaşım bağlamında karşıt kamusallığın sesi olarak topluluk medyasına Türkiye'den bir uygulama örneği: Nor Radyo
A practical example from Turkey for community media as the voice of the counter public sphere within the context of rhizomatic approach: Nor Radio
FİGEN ALGÜL
Doktora
Türkçe
2012
Radyo-TelevizyonMarmara ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CEM PEKMAN
- Sosyal ve siyasal bağlamda kamusallığın özel alan ve konutlar üzerindeki etkisine Avrupa-Türkiye ekseninde bakış
Studying the impact of publicity on the private sphere and housing on the axis of Europe-Turkey within a social and political context
ORKUN AZİZ AKSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
SosyolojiMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesiİç Mimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. HATİCE ŞEBNEM UZUNARSLAN