Geri Dön

Son dönem melâmîliği şairlerinden Ali Örfî'nin hayatı ve eserleri (İnceleme-tahlil-metin)

The life and works of Ali Orfi who is one of the poets in the last period of Malamatiyya (Study-analysis-text)

PDF İndir

  1. Tez No: 560094
  2. Yazar: OĞUZ YILMAZ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. MURAT SARICIK, PROF. DR. BİLAL KEMİKLİ
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Turkish Islamic Literature, Turkish Sufi Literature, Malamat, Waḥdat al-Wujūd, the Last Period Malamatiyya, Mohammad Nur al-Arabi, Ali Orfi
  7. Yıl: 2019
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Türk İslam Edebiyatı Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 753

Özet

Tasavvufî hayattaki farklılaşmalara ve gruplaşmalara tepki olarak ortaya çıkan, temel olarak riyâya ve kibre düşme tehlikesinden ötürü özellikle iyilikleri gizleme, kötülükleri açığa çıkarma, kınayanın kınamasına aldırış etmeme ve“daima nefsini kınama”gibi esaslara dayanan melâmet düşüncesi genel kabule göre; İlk, Orta ve Son olmak üzere üç döneme tasnif edilerek ele alınmıştır. İlk Dönem; kurucusu olduğu ifade edilen Hamdûn Kassâr'a (v. 271/884) atfen Kassârîlik, Orta Dönem; Emîr Sikkînî'nin (v. 880/1475) Hacı Bayrâm-ı Velî'nin (v. 833/1456) müridi olmasına binâen Bayrâmî Melâmîliği, çalışmanın temelini teşkil eden Son Dönem Melâmîliği ise kurucusu Muhammed Nûru'l-Arabî'ye (v. 1305/1887) atıfla Melâmiyye-i Nûriyye olarak da adlandırılmıştır. Muhammed Nûru'l-Arabî'nin özellikle İstanbul'da ve Balkanlar'da Melâmî irşât faaliyetlerini yürüten pek çok halifesi bulunmaktadır. Onun halifesi olarak bu faaliyetleri yürütenlerden biri de Ali Örfî'dir (v. 1305/1887). Bu bağlamda çalışma; Ali Örfî'nin hayatını, şahsiyetini, edebî kişiliğini ve vahdet-i vücûd eksenli kaleme aldığı eserlerini konu edinmektedir. Şârihliğinin ve şairliğinin biraz daha ortaya çıkmasına yardımcı olması adına transkribe metinleri de eklenen Şerh-i Sâlih Lütfî ve Dîvân-ı Ali Örfî adlı eserlerin şekil ve muhteva tahlilleri de bu konuların arasına dâhil edilmiştir. Çalışmanın amacı; çıkan ilmî veriler ve bulgular ışığında; kaynaklarda ya hiç olmayan ya da bazı hususlarda tespit edilen eksikliklerin tekmili, yanlışlıkların tenkidi ve tashihiyle hakkında fazla araştırma yapılmamış olan Ali Örfî'nin hayatı ve eserlerine dair bilgilerin güncellenmesidir. Ayrıca eserleri vasıtasıyla meydana çıkan şairliği, şârihliği, mütercimliği (müelliflik) yönüyle Son Dönem Melâmiliğine ve Türk Tasavvuf Edebiyatına yaptığı katkı bağlamında Örfî'nin bu gelenekteki yerinin ve öneminin tespit edilmesi de hedeflenmektedir. Çalışmanın önemi; tasavvufî ve edebî bağlamda Ali Örfî'ye, eserlerine ve eserlerinde yer alan konulara bakış açılarına dair biraz daha net ve spesifik bilgilerin ortaya çıkarılacak olmasından ileri gelmektedir. Türk İslam Edebiyatı alanına katkı sağlayacağı düşüncesiyle birlikte Ali Örfî'nin günümüz harflerine aktarılan iki eserinin gün yüzüne çıkarılıp bilim dünyasının istifadesine sunulacak olması, çalışmanın diğer önemli bir noktasını teşkil etmektedir. Anahtar Kavramlar: Türk İslam Edebiyatı, Türk Tasavvuf Edebiyatı, Melâmet, Vahdet-i Vücûd, Son Dönem Melâmîliği, Muhammed Nûru'l-Arabî, Ali Örfî.

Özet (Çeviri)

The idea of malamat, which emerges as a reaction to the differences and groupings in Sufi life, is mainly based on the principles such as concealing goodness, revealing evil, ignoring the condemnation of others and“condemning the self”. According to the general assumption it is classified into three periods; First, middle and last. The first period; due to the founder of Hamdun Kassar (v. 271/884) is called Kassarism. Emir Sikkini (v. 880/1475) is a follower of Hacı Bayram Veli (v. 833/1456). Hence the middle period is called Bayrami Melâmism. The last period Melâmism which constitutes the basis of the work is called Melâmiyye-i Nuriyya with reference to its founder Muhammed Nuru al-Arabi (v. 1305/1887). Muhammed Nur al-Arabî has many caliphs, especially in Istanbul and the Balkans, who carry out Melâmî guidance activities. One of those who carried out these activities as his caliph was Ali Örfî (v. 1305/1887). In this context; Ali Örfî's life, personality, literary identity and works dicussed on the axis of waḥdat al-wujud (unity of existence). In order to allow a more understanding of his poetry and his interpretership talent, the analysis of form and content of Şerh-i Sâlih Lütfî and Dîvân-ı Ali Örfî were also added. Purpose of the study; in the light of the scientific data and findings; to express information about life and works of Ali Örfî which is almost nonexistent in the sources. In addition, the aim of this study is to eliminate the deficiencies identified in some issues, to criticize and to correct mistakes and to update the information about the life and works of Ali Örfî, which has not been studied much. In addition, it is aimed to determine the place and importance of Orfî in this tradition in terms of his contribution to the Late Melâmism and Turkish Sufi Literature in terms of his poetry, interpretership skills understood through his works. Importance of study; It is due to the fact that it will reveal some more clear and important information about Ali Örfî, his works and their points of view in the Sufi and literary context. Another important point of the study is that the two works of Ali Örfî, which are transferred to the present day letters, will be revealed and presented to the benefit of the scientific world with the thought that it will contribute to the field of Turkish-Islamic Literature.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    732267

    Muhammed Nûru'l-Arabî Melâmî geleneği (Kırıkkale örneği)

    Muhammad Nur al-Arabi Malamati tradition (Kırıkkale example)

    HANDAN GÜREL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    DinSüleyman Demirel Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET NECMETTİN BARDAKÇI

  2. Tez No

    817250

    Harîrîzâde Mehmed Kemâleddin ve tasavvuf anlayışı

    Harîrîzâde Mehmed Kemâleddin and his sufi thoughts

    SELCAN NEBİOĞLU

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Dinİstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HASAN KAMİL YILMAZ

  3. Tez No

    355826

    Cumhuriyet döneminde bir general; Sadettin Evrin Paşa'nın tasavvuf anlayışı

    A general in the republican period: Mehmet Sadettin Evrin Pasha's understanding of sufism

    HATİCE ERGİN FERİK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    BiyografiAnkara Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MUSTAFA AŞKAR

  4. Tez No

    88910

    Son dönem böbrek yetmezliğindeki hastalarda r-Hu EPO ve testosteron ester bileşiminin tek ve kombine tedavilerinin anemi üzerine etkisi

    Başlık çevirisi yok

    GÜZİN GÖNÜLLÜ

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    1999

    HematolojiUludağ Üniversitesi

    İç Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MUSTAFA YURTKURAN

  5. Tez No

    74023

    Son dönem Alman ve Türk edebiyatında kadının bireyselleşmesi sorunu

    Die Selbstverwirklichung der frau in der Türkischen und in der Deutschen literatur in den letzten jahren

    İNCİ YILDIZ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    1998

    Alman Dili ve EdebiyatıUludağ Üniversitesi

    Yabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MUSTAFA DURAK

Geri Dön