Günümüz Türk tiyatrosunda gerçekliğin temsili sorunsalı ve 2000 sonrası oyun metinlerinde yansıması
Problematic of representation of reality in contemporary Turkish theater and its influence on play texts written after 2000
- Tez No: 561307
- Danışmanlar: PROF. DR. SEMİH ÇELENK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sahne ve Görüntü Sanatları, Performing and Visual Arts
- Anahtar Kelimeler: gerçek, gerçeklik algısı, teatrallik, 2000 sonrası, reality, perception of reality, theatricality, post-2000s
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sahne Sanatları Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 403
Özet
“Günümüz Türk Tiyatrosunda Gerçekliğin Temsili Sorunsalı ve 2000 Sonrası Oyun Metinlerinde Yansıması”başlıklı doktora çalışmasının amacı, gerçeklik temsili sorunsalının, çağdaş Türk oyun yazarlığı üzerindeki yansımalarını, hem Batı tiyatrosundaki çağdaş tartışmalar hem de Türkiye'de toplumsal gerçeklik algısını belirleyen temel kavramlar üzerinden irdelemektir. Bu amaç doğrultusunda ilk olarak gerçeklik temsili sorunsalının Batı tiyatrosundaki tarihsel ve kuramsal gelişim süreci açıklanmıştır. Daha sonra, tarihsel avangartla başlayıp postmodern düşünce ile gelişerek 21.yy sanat pratiklerini belirleyen çağdaş sanat tartışmalarının Türk tiyatrosu üzerindeki etkileri irdelenmiştir. Geleneksel tiyatrodan başlayarak günümüze kadar gelen süreçte, Türk tiyatrosunun gerçeklikle kurduğu ilişkinin doğrudan olduğu ve toplumsal gerçekçilik anlayışının merkezinde geliştiği görülmüştür. Ancak bu gerçekçilik eğilimine karşın, özellikle 1980 ve 90'lı yıllarda oyunlarda toplumsal gerçeklerin yansıtılması konusunda genel bir çekingenlik dikkat çekmektedir. Bu bağlamda, oyun yazarlarının 2000 sonrasında toplumsal gerçeklikle olan ilişkilerini anlamak için toplumsal gerçeklik algısı üzerinde etkili olduğu tespit edilen üç temel olgu irdelenmiştir. Bu üç olgu, neo-liberal ekonomi politikalarıyla birlikte işleyen yeni-muhafazakarlık eğilimi, ötekileştirmeye dayalı bir toplumsal kriz halini alan kimlik sorunu ve gerçeklik algısını doğrudan etkileyen medya olgusudur. Son olarak, toplum genelinin gerçeklikle ilişkisi bağlamında ele alınan bu olguların, seçilen oyun metinlerine içerik ve biçim açısından yansımaları incelenmiştir. Sosyolojik incelemenin sonucunda görülen toplumsal söylem ve davranış tutarsızlığı ile gerçeklik algısının toplumsal düzlemde giderek yitirilmesi karşısında, günümüz oyun yazarlarının gerçekliği yeniden inşa etmek konusunda kendilerini sorumlu hissettikleri dikkat çekmektedir. Türk tiyatrosunun yeniden politikleşmeye başladığı bu sürecin, biçimsel yeniliklerin ve anlatım olanaklarının geliştirilmesiyle çok daha verimli hale geleceği görülmüştür.
Özet (Çeviri)
This study aims at scrutinizing the problematic of representation of reality and its influence on contemporary Turkish playwriting through both contemporary discussions within the occidental theater and basic concepts that determine the perception of social reality in Turkey. To this end, firstly, the historical and social development process of the problematic of representation of reality in the occidental theater is illustrated. Then, the effects of discussions in contemporary art, which had started with historical avant-gardism, developed with postmodern thought and determined 21st century's art practices, on Turkish theatre is scrutinized. In order to understand the playwrights' interrelation with social reality after 2000, the effect of three basic phenomena (neo-conservative tendency, identity problem and media) on the perception of social reality is examined. Finally, the study reviews the reflections of these phenomena, which had been examined in terms of society's interrelation with reality, on the analyzed texts in terms of form and context. It is striking that, contemporary playwrights feel a responsibility towards the reconstruction of reality vis-à-vis the inconsistencies between social discourses and actions and towards the loss of the perception of reality as shown by the sociological investigation in the study. It is seen that the said process whereby the Turkish theater is getting re-politicized can become much more productive should the writers search for novelties in form and develop new ways of expression.
Benzer Tezler
- Kukla sanatının gelişimi ve Türkiye'deki durumu
The development of puppet art and its situation in Turkey
DERYA AYGÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
El SanatlarıGazi ÜniversitesiEl Sanatları Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. LALE ÖZDER
- Günümüz Türk tiyatrosunda kültüriçi malzeme kullanımlarının Engin Alkan'ın oyunları üzerinden incelenmesi
Examining the using of in-cultural material in contemporary Turkish theater through the playstation directed by Engin Alkan
MERVE TETİKEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Sahne ve Görüntü Sanatlarıİstanbul Aydın ÜniversitesiDrama ve Oyunculuk Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. MÜNİP MELİH KORUKÇU
- Çağdaş Türk tiyatrosunda geleneksel motifler: Raif ile Letafet bir alaturka hikâyet
Traditional motives in modern Turkish theater: Raif and Letafet an Ottoman style story
SADIK SEVEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Sahne ve Görüntü SanatlarıHaliç ÜniversitesiTiyatro Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYLA KAPAN EZİCİ
- Türk tiyatrosunda oyun yazarlığının gelişimine yönelik girişimler üzerine bir inceleme
A research about interferences for development of play writing in Turkish theatre
MİNE ARTU
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Sahne ve Görüntü SanatlarıDokuz Eylül ÜniversitesiSahne Sanatları Ana Sanat Dalı
PROF. DR. MURAT TUNCAY
- Tek kişilik oyun olgusunun Cumhuriyet Dönemi Türk tiyatrosunda yansıması
The Reflection of one man play in the Turkish theatre in the Republic Period
ERBİL GÖKTAŞ
Doktora
Türkçe
1999
Sahne ve Görüntü SanatlarıDokuz Eylül ÜniversitesiSahne Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜLYA NUTKU