Oryantalistlerin Alevilik-Bektaşilik araştırmalarının eleştirisi
The criticism of orientalist on Alawism-Bektashism
- Tez No: 563067
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA ALKAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sosyoloji, Tarih, Sociology, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Alevi Bektaşi Kültürü Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 159
Özet
Doğu dillerini öğrenme şiarı ile yola çıkan oryantalizm, zaman içinde İslam dünyasındaki tarihi, edebi ve dini metinleri inceleyen bir araştırma alanı haline gelmiştir. Oryantalistlerin Alevi-Bektaşi çalışmaları ise ilk olarak siyasi misyon şefleri ve misyonerler vasıtasıyla gerçekleşmiştir.1850'li yıllarda Amerikalı misyonerlerinin Alevi zümreleri hakkındaki amatör araştırmaları, XX. yüzyılın başlarında yerini doğu kültürüne vakıf mütehassısların incelemelerine bırakmıştır. Türkiye'deki yerli araştırmacılarının Alevi-Bektaşi çalışmaları ise XX. yüzyıldan itibaren başlamıştır. Araştırmamız oryantalistlerden J.P. Hammer, F.W. Hasluck, J.K. Birge, F.Babinger ve İ.Melikoff''un Alevi-Bektaşi toplulukları hakkındaki tezlerine karşılık Alevi-Bektaşi çalışmalarının Türkiye'de akademik bir zemine oturtulmasını sağlayan Baha Said Bey, Mehmed Fuad Köprülü, Yusuf Ziya Yörükân, Abdülbaki Gölpınarlı ve Ahmet Yaşar Ocak'ın karşı tezlerini ele almıştır. Çalışmamızla birlikte ismi zikredilen oryantalistlerle Türk araştırmacılarının tezlerinin karşılaştırmalı bir şekilde değerlendirilmesi mümkün hale gelmiştir. Yapılan karşılaştırmalı çalışmanın neticesinde oryantalistlerin, Aleviliğin kökeni, Hacı Bektaş-ı Veli'nin tarihsel kişiliği, Alevi-Bektaşi zümrelerine isnat edilen isyanların sebepleri hakkındaki hatalı görüşleri ortaya konmuştur. Oryantalistlerin XIII. Yüzyılda Anadolu'daki dini hayatı Hristiyanlık ve Şiilik tezleri ile açıklamalarının dönemin tarihsel kaynaklarıyla uyuşmadığı tespit edilmiş olup Alevi-Bektaşi zümrelerinin tarihsel alt yapısını anlamak için Kalenderi, Haydari ve Vefaii şeyhlerinin XIII. yüzyıl Anadolu'sundaki durumlarıyla beraber değerlendirilmesi gerektiği düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
Setting out with the aim of learning the Oriental languages, the Orientalism has become a research area of studying the historical, literal and religious texts of the Islamic World. Alawi-Bektashi studies of Orientalists' first started via missioneries and political head of missions. American missioneries' amateur researches on Alawi communities of in 1850's, gave place to researches of experts who are well-informed about the Eastern culture at the beginning of XX. century. When it comes to Alawi-Bektashi studies of local researchers in Turkey, it started XX. century onwards. Our researches discussed anti-thesises of the researchers like: Baha Said Bey, Mehmet Fuat Köprülü, Yusuf Ziya Yörükan, Abdulbaki Gölpınarlı and Ahmet Yaşar Ocak who enabled to convert Alawi-Bektashi studies into academic ground in response to thesises of J.P. Home, F.W. Hasluck, J.K. Birge, F. Babinger and I. Melikoff on Bektashi communities. With our study, it has become possible to evaluate the Orientalists mentioned above and Turkish (local) researchers comparatively. Thus, with the result of the comparative evaluation, we find an opportunity to put forward incorrect opinions about the origin of Alawis, historical personality of Hadji Bektas Veli, reasons of Alawi-Bektashi based revolts. It's dedected that Orientalist's instructions on XIII. century religious life in Anatolia with Christianism and Shiism thesis are not compatible with historical sources of the period. To understand historical substructure of Alawi-Bektashi communities, it should be evaluated together with sheikhs of Kalenderi, Haydari, Vefaii in XIII. century in Anatolia.
Benzer Tezler
- Yusuf Ziya Yörükân'ın dinler tarihi bilimdeki yeri
Yusuf Ziya Yörükan's place in the science of the history of religions
ERKAN KÜP
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
DinErciyes ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ÜNAL
- Oryantalistlerin Hz. Muhammed (s.a.v) hakkındaki olumsuz söylemleri
Hazrat of orientalists negative statements about Muhammad
ÖZLEM ATALAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinAğrı İbrahim Çeçen ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET SALİH GEÇİT
- Osmanlı Devleti çöküş sürecine ilişkin oryantalist yaklaşımlar: Sabri Ülgener üzerinden bir inceleme
Orientalist approaches towards the fall of Ottoman Empire: A review through Sabri Ülgener
ELİF BEROOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Tarihİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiTarih ve Medeniyet Araştırmaları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HİLMİ KAÇAR
- Oryantalistlerin hadis araştırmalarında kullandıkları metot ve kaynakların değerlendirilmesi
The evaluation of method and sources used by orientalists in their hadīth research
MUHAMMAD MASHARIB SHAH SYED
Doktora
Türkçe
2022
Dinİzmir Katip Çelebi ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM KUTLUAY
- Oryantalistlerin Kur'ân vahyini tarihlendirme çalışmaları- Alman öncüler: Gustav Weil ve Theodor Nöldeke örneği –
Orientalist's dating studies on revelation of The Qur'an-German pioneers: The case of Gustav Weil and Theodor Nöldeke-
HÜSEYİN POLAT