Su ürünleri tüketiminde fitalat esterlerine maruz kalınma düzeyi
The level of exposure to phthalate esters through seafood consumption
- Tez No: 564536
- Danışmanlar: PROF. DR. PINAR YERLİKAYA KEBAPÇIOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Su Ürünleri, Aquatic Products
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Su Ürünleri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 64
Özet
Bu çalışmada, Antalya ilinde tüketimi yaygın olan taze balıklarda ve ambalajlanmış çeşitli su ürünlerinde fitalat ester içeriklerinin tespit edilmesi ve tüketicilerin fitalat esterlerine maruz kalma düzeyi incelenmiştir. Farklı derinliklerde (demersal, pelajik, bentopelajik) yaşamını sürdüren 10 farklı tür balıkta ve farklı ambalaj materyalleri (PVC, PP, teneke konserve, cam kavanoz) kullanılarak paketlenmiş su ürünlerinde BBP, DBP, DEHP, DNOP, DINP, DIDP fitalat esterleri analizi yapılmıştır. Zamana bağlı olarak fitalat esterlerin gıda içerisine göçünün takip edilmesi amacıyla paketlenmiş su ürünleri 4 ay süre ile 4°C'de depolanmıştır. Depolama süresince fitalat esterleri miktarı tespit edilmiş ve son aya ait veriler ile maruz kalma hesaplaması yapılmıştır. Yaygın olarak tüketilen taze balıklar olan Demersal; hani, dil balığı, iskorpit, kupes, Pelajik; istavrit, uskumru, hamsi, Bentopelajik; mercan, mezgit, melanur hiçbirisinde incelenen fitalat esterleri tespit edilebilir düzeyde bulunmamıştır. Bu durum, tüketiciler açısından sevindirici olup, denizlerimizin henüz fitalat esterleri açısından tehdit edici bir unsur olmadığının bir göstergesidir. Analizi yapılan fitalat esterler içerisinde en yüksek miktar, tüm ambalaj materyalleri dahil, DEHP olarak belirlenmiştir. Yağlı bir ürün olan PP ambalajlı torik lakerdada fitalat ester göçü yüksek olmuş ve depolamanın 4.ayında DEHP miktarı 830.300±16.96 ppb değerine ulaşmıştır. PP ambalajlı ürünlerde DEHP'in yanı sıra DINP ve DBP de tespit edilmiştir. PVC ambalajlı ürünlerde fitalat ester içerikleri PP ürünlere oranla daha az miktarda belirlenmiş olsa da DEHP, DINP, DBP'ye ilave olarak BBP de tespit edilmiştir. Teneke konserve ürünlerde DEHP miktarı en fazla ançüez filetoda 104.91±3.03 ppb seviyesine çıkabilmiştir. DIDP ise hiçbir üründe belirlenmemiştir. Tespit edilen fitalat esterlerinin depolama süresince artış göstererek gıda içerisine nüfuz ettiği ortaya konulmuştur. Ürünün yağ içeriğinin yüksek olması, düşük asitlik düzeyi, temas yüzeyinin artışı ve son tüketim tarihine yaklaşılması gibi unsurlar fitalat ester bulgularına yansımıştır. PP ambalaj materyali, incelemeye alınan PVC ve teneke kutu konserve materyallerine göre fitalat ester göçünde daha etkin rol oynamıştır. Beklendiği gibi cam ambalajlı ürünlerde hiçbir fitalat esteri tespit edilmemiştir. Maruz kalma hesaplamaları ise fitalat ester bulguları ile orantılı olmuştur. En hassas grup 2-5 yaş arası bireyler olup, fitalat esterlere en az maruz kalanlar ise 19-64 yaş arası bireyler olarak belirlenmiştir. Fitalat ester göçünün en az yaşandığı teneke konserve ambalajlı ürünlerde maruz kalma düzeyi de düşük olmuştur. Depolama süresinin ilerlemesi ile birlikte fitalat esterlerinin miktarı artış gösterse de, hiçbir numunede izin verilen limit değerler aşılmamıştır. Ancak, bu kimyasala maruz kalınmasının sadece su ürünleri tüketimi kaynaklı olmadığı göz önünde bulundurulmalıdır. Alternatif plastikleştirici ajanların kullanımı ile gıdalarda fitalat ester varlığının azaltılması ümit edilmektedir.
Özet (Çeviri)
In this study, the presence of phthalate esters in commonly consumed fresh fish species in Antalya was investigated and the consumer exposure to phthalate esters was revealed. Phthalate esters (BBP, DBP, DEHP, DNOP, DINP, DIDP) in 10 different fish species living in different depths (demersal, pelagic, bentopelagic) and seafood packed in different materials (PVC, PP, tin can, glass jar) were analyzed. Packaged seafood products were stored at 4°C for 4 months in order to monitor the migration of phthalate esters to seafood. The content of phthalate esters was determined during the storage period and the data of the last month was employed for human exposure calculation. None of the handled phthalate esters were found at detectable level in demersal species; brown comber, common sole, black scorpion, bogue, pelagic species; horse mackerel, Atlantic mackerel, anchovy, bentopelagic species; redporgy, whiting and saddled seabream. This situation is pleasing for the consumers and it reveals that the phthalate esters are not threatening our coasts yet. Including all packaging materials, the highest amount of analyzed phthalate esters was DEHP. The migration of phthalate esters were high in oily product pickled tunny bonito packed in PP and DEHP reached to 830.300 ± 16.96 ppb on the 4th month of the storage. In addition to DEHP, DINP and DBP had been determined in PP packaged products. Although the content of phthalate esters in PVC packaged products were less than in PP products, BBP had also been determined in addition to DEHP, DINP and DBP. The amount of DEHP in salted and pickled anchovy (ancuez) packed in tin can increased to a maximum 104.91 ± 3.03 ppb. DIDP is not determined in any of the products. The penetration of phthalate esters into food increased with the storage period. High fat content of the product, low levels of acidity, increasing contact surface area and approaching to the expiration date are reflected in the phthalate ester results. PP packaging material has been more effective in the migration of phthalate ester than PVC and canned materials. As expected, no phthalate esters were detected in glass packaged products. Exposure calculations were proportional with the phthalate ester findings. The most sensitive group is individuals between the ages of 2-5 and the least exposed age group is individuals between the ages of 19-64. In tin canned packed products with minimal phthalate ester migration, the level of exposure was also low. Although time dependent increase in the amount of phthalate esters, the permitted limit values were not exceeded in any of the samples. However, it should be noted that this chemical exposure is not solely depend on the consumption of seafood. It is hoped that the presence of phthalate ester in foods will be reduced by the use of alternative plasticizing agents.
Benzer Tezler
- Su ürünleri tüketiminde tüketici davranışlarının yerleşim yeri açısından karşılaştırmalı olarak araştırılmasında Mersin örneği
Mersin example in comparative research of consumer behaviors in fisheries consumption in terms of settlement
SEVİNÇ VAİZOĞULLAR
- Ordu Bölgesi küçük ölçekli balıkçılığın av gücü ve ekonomik yapısının incelenmesi
Investigation of fishing power and economic structure of small-scale fishery in Ordu Region
ERAY ŞENSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Su ÜrünleriOrdu ÜniversitesiBalıkçılık Teknolojisi Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NACİYE ERDOĞAN SAĞLAM
- Su ürünleri pazar yapısı, tüketim deseni ve tüketimi arttırmaya yönelik modeller
Structure of seafood sector, consumption pattern and suitable promotion models
MUSTAFA TOLGA TOLON
Doktora
Türkçe
2003
Su ÜrünleriEge ÜniversitesiSu Ürünleri Yetiştiriciliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AHMET GÖKER ELBEK
- Elazığ ili su ürünleri tüketim alışkanlıklarının belirlenmesi
Determination of the fish consumption habits of Elazig province
ÖZKAN ÖZBAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Su ÜrünleriÇukurova ÜniversitesiSu Ürünleri Avlama ve İşleme Teknolojisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATİH ÖZOĞUL
- Rize ilinde hanelerin balık tüketimi üzerine etkili olan faktörlerin belirlenmesi
To determine the factors that affect the fish consumption of families in Rize
TUNCAY TEMEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Su ÜrünleriAtatürk ÜniversitesiTarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AHMET SEMİH UZUNDUMLU