Tunceli'de geçiş törenleri: Doğum, evlenme ve ölüm
Transition ceremonies in Tunceli: Birth, wedding and death
- Tez No: 565140
- Danışmanlar: PROF. DR. ESMA ŞİMŞEK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Türk Dili ve Edebiyatı, Folklore, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Halk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 364
Özet
İnsan topluluğunu topluma dönüştüren ve oluşan toplum bilincinin sonraki nesillere aktarımını sağlayan gelenek ve görenekler, kültürün çatısını oluşturmaktadır. Dinî ve büyüsel inançların parçalarından oluşan geçiş dönemi ritüelleri ise geçmişten şimdiye, zamanın seyri içerisinde kimi değişikliklere uğramakla beraber kuvvetini kaybetmeden etkinliğini sürdüren, toplumu kendi etrafında kenetleyen geleneklerimizdir.“Tunceli'de Geçiş Törenleri: Doğum, Evlenme ve Ölüm”adlı bu çalışmada her bireyin hayatında üç önemli eşik olan ve toplumsal ritüellerle sarmalanan doğum, evlenme ve ölüm evrelerinde Tunceli ilinde halk arasında sürdürülen gelenek, görenek ve ritüellerin tespiti yapıldı. Bu gelenek, görenek ve ritüellerde saklı kimi kodların uzandığı inanç, medeniyet ve büyülük uygulamaların sembolik anlamları irdelendi. Tunceli ili geçiş dönemi ritüellerinde İslam kültürü etkisinin beraberinde İslamiyet öncesinde benimsenmiş Budizm, Şamanizm, Manihaizm ve Gök Tanrı inançlarının kalıntıları, eski Mezopotamya uygarlıklarının izleri, zemini arkaik insanın düşünüş biçimine uzanan kimi büyüsel inançların etkilerinin kompleks bir biçimde barındığı tespit edildi. Animizm ve totemizmden İslamiyet'e kadar uzanan inançların kültür ve gelenek üzerinde etkili olduğu, atalar kültü, güneş kültü, ağaç kültü, taş ve kaya kültü, su ve demir kültü, dağ kültünün ritüellerde aktif bir şekilde geleneği yönlendirici ve yapılandırıcı olduğu görüldü. Tunceli'de geçiş ritüelleri, ana hatlarıyla geçmişteki biçimiyle sürdürülüyor olmasına rağmen ilin yerel koşullarından kaynaklanan göç, kırsal yerleşimlerin hızla boşalması ve kentleşme, ekonomik ilişkilenme biçimlerinin farklılaşması gibi faktörler, bu geleneklerde değişimler meydana getirmiştir. Tüm dünyayı etkisi altına alan globalleşme, medya kültürü, tek kutuplu yaşam modeli, büyük aile yapısının çözülerek yerini çekirdek aileye bırakıyor olması, Tunceli'de özelde geçiş ritüelleri üzerinde, genelde bütün bir geleneksel yaşam üzerinde eritici ve aşındırıcı bir etki yaratmıştır. Tüm bu aşınmaya rağmen bu ritüeller, pratik formlar kazanarak etkin bir biçimde işlevlerini sürdürmeye devam etmektedirler.
Özet (Çeviri)
Customs and traditions which transform the community into society and enable the transmission of the public awareness to the next generations constitute the foundation of the culture. However, although the rituals of transition period composed by the parts of religion and spiritual beliefs have undergone a change from past to present, they are the customs that bring and hold the society together without losing its strength. In this study“Transitional Periods in Tunceli: Birth, Marriage and Death”, the analysis of the customs, traditions and rituals that carried on in Tunceli which are the three most essential phases in each individual's life and have been affected by the social rituals at the steps of birth, marriage and death were done. The symbolic meanings of the hidden messages in these traditions and rituals were identified. In the rituals of transitional periods in Tunceli, it was seen that Islam, along with with Buddhism, Shamanism, Manihaism, Sky Deity, the ancient Mesopotamian civilizations and the spiritual beliefs, had a complex impact on culture. Moreover, it was concluded that the culture was affected by the animatism, totemism and the beliefs that lasted till Islam and it was seen that the cults of Ancestry, Sun, Tree, Stone and Rock, Water and Iron, and lastly Mountain had been actively leading and constructing the traditions. The results of the study showed that although the transitional rituals' primary practices are similar to the past practices, the changes caused by the Tunceli's rural conditions such as urban and rural migration, urbanization, the economic fluctuations and its reflection on human relationships have brought huge changes. The changes resulted from the factors such as growing trend of nuclear families, globalization, the influence of media, and one-sided lifestyle have caused a demolishing effect on the transitional rituals and local culture in general. Despite this corruption, and the changes in modernization and its transformative impact on the application of rituals, those rituals still have a role in bringing the society together and helping the culture to keep its strength.
Benzer Tezler
- Hyperloop altyapı kapsülü geliştirilmesi
Hyperloop infrastructure capsule development
YEKTA YEŞİLYURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Makine Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiMakine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HİKMET ARSLAN
- Yatay ön araştırma delgi verileri ile kayacın jeomekanik özelliklerinin ilişkilendirilmesi melen boğaz geçiş tüneli örneği
Correlation of geomechanical properties of rock with horizontal pre-drilling data Melen Bosphorus crossing tunnel example
AYDIN BAKIR
Doktora
Türkçe
2024
Jeoloji Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ENVER VURAL YAVUZ
- Tunceli'de ziyaret yerleri ve halk inanışları
Visiting places and folk beliefs in Tunceli
AYDIN DEMİREL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinPamukkale ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSMET EŞMELİ
- Geç Osmanlı'dan Erken Cumhuriyet'e Dersim (Tunceli)'de toplumsal mühendislik
Social engineering in Dersim (Tunceli) from Late Ottoman to Early Republican Period
DOĞUKAN DEMİR
- Ailelerin bakış açısı ile Tunceli ilindeki öğrencilerin TEOG başarılarını etkileyen faktörler
Factors affecting the TEOG achievements of the students in Tunceli with the perspective of families
NİLGÜN DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimFırat ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HİLAL KAZU