Geri Dön

Hatırlama unutma kültürü geçmişle yüzleşme bağlamında Türkiye örneği

Memory and forgetting culture: İn the context of 'Coming to terms with the past' in the case of Turkey

PDF İndir

  1. Tez No: 565725
  2. Yazar: BUKET ÖZDEMİR
  3. Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜVEN GÜRKAN ÖZTAN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Siyasal Bilimler, Political Science
  6. Anahtar Kelimeler: Kolektif hafıza, kolektif hatırlama, hatırlama ve unutma kültürü, geçiş dönemi adaleti, geçmişle yüzleşme
  7. Yıl: 2019
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 125

Özet

Bu çalışmada geçmişle yüzleşme bağlamında Türkiye, hatırlama ve unutma kültürü kapsamında incelenmektedir. Toplumların hafızasının hatırlama ve unutma yolu ile inşa edildiğine değinilmekte, belleğin kimlik, tarih, hakikat ve adalet ile olan ilişkiselliği geçmişle yüzleşme bağlamında tartışılmaktadır. Bireyler, kolektif kimlik ile ortak bir geçmiş, kimlik ve değerler etrafında bir araya getirilmekte ve kurulan bu zemin, oluşturulan bellek ve tarih ile sağlamlaştırılmaktadır. İnşa edilen kolektif hafızanın içeriği yönetenler/iktidar tarafından belirlenmektedir. Resmi bellek olarak da tanımlanan bu hafızada neyin hatırlanıp neyin unutulacağına dair ayıklama yapılmaktadır. Bu durum, hatırlamanın ve unutmanın, toplumların geçmişiyle kurduğu ilişkideki rolünün, ideolojik bir boyutu olarak değerlendirilmektedir. Resmi belleğin kapsamı dışında kalan diğer bellekler ise canlı bellek olarak adlandırılmaktadır. Başka bir deyişle canlı bellek, maruz kalınan bellektir. Fail olarak olayların yükünü çekmiş, acısını yaşamış insanların inşa ettiği bellektir. Resmi belleğin genel tutumu unutma üzerine kuruluyken, bu hafıza dışında kalan canlı bellek, hafıza ve hatırlama talep etmektedir. Bu çalışmada belleğin tarih ile kurduğu çatışmalı ilişki hakikat ve adalet ile kurduğu ilişki üzerinden ele alınmaktadır. Hafızanın artık değişen misyonu ile hakikatleri temsil ettiği görülmektedir. Hakikat ve adalet talebi aynı zamanda hafıza talebidir. Hatırlama kültürünün bir yöntemi olarak ele alınan geçmişle yüzleşme kavramı, bu çalışmada geçmişteki insan hakkı ihlallerinden olan faili meçhul cinayetlerle yüzleşme olarak ele alınmaktadır. Geçmişle yüzleşme; demokratik ve barışçıl toplum inşa sürecinde geçmişin ağır insan hakkı ihlallerinin toplumda yarattığı tahribatı onarmanın bir yolu olarak görülmektedir. Geçmişle yüzleşmenin en önemli aşaması hakikatlerin ortaya çıkarılmasına yönelik olan mücadelenin yürütüldüğü süreçtir. Bu süreçte hakikat hakkının kolektif boyutu ve onarıcı adalet arayışının bir neticesi olarak Hakikat Komisyonları devreye girmektedir. Araştırma kapsamında geçmişiyle yüzleşebilen dünya deneyimlerinden yola çıkılarak komisyonların işlevi ve içeriği aktarılmaktadır. Bununla birlikte henüz resmi düzlemde komisyonların kurulmasının mümkün olmaması sonucu sivil toplum kuruluşlarının yürüttüğü gayrı resmi projelerin geçmişle yüzleşme sürecini başlatabilecek bir etkiye sahip olduğu savunulmaktadır. Bu bağlamda da yakınlarını siyasi cinayetlerde kaybedenlerin kurmuş olduğu Toplumsal Bellek Platformu incelenmektedir. Farklı kuşakları hakikat ve adalet arayışında bir araya getiren platform, yaşanan insan hakkı ihlallerini unutturmamaya çalışmaktadır. Ayrıca kendi davaları ve benzer hak ihlalleri davalarını takip ederek, resmi kanallara başvurularda bulunarak cezasızlık ve zaman aşımı ile de mücadele etmektedirler. Geçmişle yüzleşme noktasında Türkiye'de çok umut veren bir tablo olmasa da sivil toplum kuruluşları ve inisiyatiflerin girişimleri sürecin geleceğine dair bir ışık yakmaktadır.

Özet (Çeviri)

This dissertation examines memory culture and forgetting culture in the context of coming to terms with the past in Turkey. I elaborate the conceptualization of collective memory, it is relationship with respectively identity, history and collective remembering -including the role of politics in the reconstruction of collective memory and in the work of collective remembering- the link between memory, history, truth and justice. Individuals are brought together around a common past, identity and values with a collective identity and this ground is reinforced by the memory and history. This memory and history are constructed by the power and it is also called“official memory”. Official memory decides on which event should be remembered and which event should be forgotten. This is considered as an ideological dimension of the role of remembering and forgetting in the relationship of societies with their own past. Official memory externalizes the collective memory of the latter groups, whose members belong to different ethnicity, religion and culture from the dominant group. This memory is called“live memory”-imposed memory- or we can call as“counter memory”. While the general attitude of the official memory is based on forgetting, the live memory demands memory and remembering that is out of this memory. In this study, the relationship between collective memory and history is discussed with the relationship between truth and justice. It is seen that memory represents the truth with the changing mission; the demand for truth and justice is also means the demand for memory. Coming to terms with the past is discussed as a method of memory culture and I elaborate the conceptualization of coming to terms with the past, it is deal with as a confrontation with unsolved murders from the past human right violations. Coming to terms with the past is seen as a way to repair the damage in the society caused by the severe human rights violations of the past in the process of building a democratic and peaceful society. The most important stage of coming to terms with the past is, the process in which the struggle is carried out for making out the truth. In this point, truth commissions get involved as represents of collective dimension of the truth right. I conduct comparative cases of the truth commission in various countries' experiences. However, it is argued that unofficial projects carried out by non-governmental organizations and initiatives have the effect of the process of coming to terms with the past as a result of the fact that it is not possible to establish commissions on the official level. In this regard, the Social Memory Platform (Toplumsal Bellek Platformu) which is founded by those who lost their relatives in political murders is examined. The platform, which brings together different generations in the seeking for truth and justice, tries not let forget the human rights violations. Moreover, they struggle against impunity and time out for their own cases and other similar human right violations' cases by applying public institutions. Although, there is not much hope that the realization of coming to terms with the past in Turkey, non-governmental organizations and initiatives light the way to the process' future. Key words; Collective memory, collective remembering, cultural memory, memory and forgetting culture, transitional justice, coming to terms with the past

Benzer Tezler

  1. Tez No

    344880

    Toplumsal bellek ve medya: Toplumsal hatırlatma ve unutturma biçimleri(Seksenler TV dizisi)

    Social memory and media: Social reminder and remind formats (the tv series is called 'Ei̇ghti̇es'

    ŞEYMA BİLGİNER ERDOĞAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    Radyo-TelevizyonAtatürk Üniversitesi

    Radyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. ABDULKADİR ATİK

  2. Tez No

    589722

    Ötekine dair anlatıların kimlik inşasındaki rolü: Van'a bağlı Alaköy'de toplumsal bellek çalışması

    The role of narratives on the other in the construction of identity: A study of social memory in Alaköy village of Van

    CEREN GÜNBATAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    AntropolojiVan Yüzüncü Yıl Üniversitesi

    Antropoloji Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ SELDA TUNCER

  3. Tez No

    492031

    Vergessen und erinnern: Die verankerung der vergangenheit in Uwe Timms werken

    Unutmak ve hatırlamak: Uwe Timm'in eserlerinde geçmişi yaşamak

    GÖKÇEN TÜREGÜN SARIÇOBAN

    Doktora

    Almanca

    Almanca

    2017

    Alman Dili ve EdebiyatıEge Üniversitesi

    Amerikan Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NERGİS PAMUKOĞLU DAŞ

  4. Tez No

    393161

    Le Rapport Entre L'Individu et Les Objets A Travers La Reconstruction De La Mémoire: L'Exemple du Musée de L'Innocence

    Hafızanın yeniden inşası aracılığıyla birey ve nesne ilişkisi: Masumiyet Müzesi örneği

    EDA ÖZTÜRK

    Yüksek Lisans

    Fransızca

    Fransızca

    2015

    SosyolojiGalatasaray Üniversitesi

    Sosyoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ALİ ERGUR

  5. Tez No

    681408

    The role of transcultural memory in the construction of identity in Caryl Phillips's fiction

    Caryl Phillips'in romanlarında transkültürel bellek ve kimlik inşası

    DENİZ KIRPIKLI

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2021

    İngiliz Dili ve EdebiyatıOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    İngiliz Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ELİF ÖZTABAK AVCI

Geri Dön