The changing dynamics of the architectural profession in Turkey, 1960s - 1970s: The rise of participatory design and the experimental case of İzmit new settlements project
Türkiye'de değişen mimarlık meslek dinamikleri, 1960'lar – 1970'ler: Katılımcı tasarımın doğuşu ve deneysel bir örnek olarak İzmit yeni yerleşkeler projesi
- Tez No: 567136
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. GIORGIO GASCO
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: İngilizce
- Üniversite: İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi
- Enstitü: Mühendislik ve Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 253
Özet
İkinci Dünya Savaşı sonrası dönem, politik, ekonomik ve sosyal değişimlerin yoğun olarak yaşandığı bir dönem olmuş, bu değişimlerin yansımaları Batı'nın çok ötesine yayılmıştır. Türkiye her ne kadar doğrudan savaşa katılmamış olsa da, yaşanan bu değişimlerin yansımaları, ülkenin iç dinamiklerine yön veren önemli etkenler olmuştur. Yayılan kapitalist gelişim, ve beraberlerinde getirdiği hızlı sanayileşme, Türkiye'yi öngörülemeyen ulusal politikaların deneyimlendiği, yeni bir ekonomik ve sosyal yapının oluştuğu, ve özellikle de hızlı ve kontrolsüz kentleşmenin yaşandığı, çok yönlü değişimlerle dolu çalkantılı bir sürece itmiştir. Bu değişim ortamı ve yaşanan radikal dönüşümler, nihayetinde, mimarlık söylemini ve pratiğini de etkilemiştir. Savaş sonrası yaşanan bunalımlı dönem, mimarlık disiplininde bir iç kriz yaratmış, CIAM'in ve kalıplaşmış modern mimarlık ideolojisinin çöküşünün ardından, disiplinin amaçlarının ve görevlerinin, derinlemesine bir biçimde, yeniden kurgulamasına neden olmuştur. Özellikle Batı ülkelerinde savaş sonrası uygulanan kentsel dönüşüm programlarının doğurduğu sosyal eşitsizliğin fark edilmesi, mimarlık mesleğine karşı duyulan güveni tehdit etmiş, ve mesleğe karşı yöneltilen eleştirileri arttırmıştır. 1960'lı yılların başından beri gün yüzüne çıkan, ve mimarlığın sosyal rolünü sorgulamayı amaçlayan bu yeni eleştiri, aynı dönemlerde, Türkiye'nin mimarlık camiasındaki tartışmalarına da kesin olarak dahil olmuştur. Tezin amacı, o dönemin Türk mimarlık gündeminde de ön plana çıkan bu 'sosyal farkındalık' tartışmasının izini sürmek, ve değişen mimarlık meslek dinamikleri üzerine bir değerlendirme yapmaktır. Bu yeni söylemin gelişim sürecini takip etmeyi hedefleyen bu çalışma; aşağıda belirtilen soruların da cevaplarını aramaya çalışmaktadır: Mimarlığın sosyal içeriğinin yeniden tanımlanmasının, ve mimarların manevi yükümlülüklerinin yeniden gözden geçirilmesinin altında yatan sebepler nelerdir? Hangi sebepler mimarları, içe dönük bir eleştiri yapmaları konusunda teşvik etmiştir? Mimarları geleneksel mimarlık pratiğinde köklü bir mesleki değişim yapma arayışına sürükleyen etkenler nelerdir? 1960'lı ve 1970'li yılların hem Türkiye hem de uluslararası mimarlık tartışmalarına değinilen bu çalışmada, sosyalist, sol yönelimli mimari eleştirilerle geliştirilen, mimarlıkta 'kullanıcı katılımı' kavramının ön plana çıkarılması amaçlanmıştır. Mimarlığın otoriter kimliğine meydan okuyan bu fenomen, özellikle konut uygulamalarında, mekânın oluşumuna dair daha adil ve demokratik süreç önerileri sunmuştur. Bu tez çalışması 'kullanıcı katılımı' kavramını, mimarlık disiplininin sosyal sorumluluk bilincini temsil eden, yeni bir mimari terim olarak ele almaktadır. Ayrıca, uluslararası etkileşimlerle gerçekleştirilen mimari fikir alışverişleri aracılığıyla, Türk mimarların farklı ülkelerdeki meslektaşlarından ne denli etkilendiklerini/eğer etkilendilerse saptamaktadır. Sonunda ise, tez, Türk mimarlık gündeminin değişen dinamiklerinin ve söyleminin ilk kez hayata geçirilmesinin deneysel bir uygulaması olarak öne çıkan 'İzmit 'Yeni Yerleşkeler Projesi'ni bu bağlamı içinde incelemektedir. Ayrıca, mimarlık disiplininde önemi artan sosyal farkındalık kavramı dahilinde, bu projenin, uluslararası mimarlık tartışmalarından ve pratiklerinden edindiği olası referansların varlığını araştırmaktadır. 'İzmit Yeni Yerleşkeler Projesi'nin incelenmesiyle, 'kullanıcı katılımı' stratejisinin, Türkiye'de düşük gelirliler için konut üretiminde, sosyal kaygılar taşıyan, belediye destekli alternatif bir konut politikalası olarak kullanılabileceği vurgulanmakta, ve katılımcı mimari proje süresince sağlanacak olan demokratik ortam ile, mimarlar, siyasi yetkililer ve toplum arasındaki iletişim bağlarının güçlendirilebileceği savunulmaktadır.
Özet (Çeviri)
The post-WWII period was dense of political, economic, and social transformations whose repercussions spread well beyond the Western scene. Although Turkey didn't participate directly into the conflict, it was nevertheless invested by this set of changes that turned out to be crucial in directing the internal dynamics of the country. Moreover, the widespread capitalist development and the consequent accelerating industrialization, drove Turkey along a turbulent process, full of continuous and multi-faceted transformations, which include unpredictable national politics, emerging new economies and social structures, and in particular, rapid and uncontrolled urbanization. This climate of change and radical transformations eventually affected also the discourse and the practice of architecture. After the collapse of CIAM, and the orthodox ideology of modern architecture, the climate of austerity originated in the post war era determined an internal crisis in the architectural discipline, and a profound re-foundation of its objectives and duties. In particular, the recognition of the social inequality derived from the post-war urban renewal programs in Western nations, eventually threatened the very credibility of architecture. This renewed criticism aiming to question the social roles of architecture, starting from the beginning of the 1960's entered decisively into the architectural debate in Turkey. The aim of the thesis is to evaluate and trace the changing dynamics of the architectural profession, regarding the concern of 'social awareness' as a central topic in the Turkish architectural agenda of the period. Following the trajectory of this discourse, the study attempts to answer the following questions: What were the underlying causes that led the query for the redefinition of the social content of architecture, and the reconsideration of the moral obligations of the architects? For which reasons architects were encouraged to make an introverted criticism? What affected architects to seek for a radical occupational change in the conventional architectural practice? Focusing both on the Turkish and the international architectural debate, in the period comprised between the 1960s and the 1970s, this study aims to emphasize the notion of 'user participation' as a new tradition of thought developed within the socialist, left-wing architectural criticism. By challenging the authoritative practice of architecture, this phenomenon has addressed more equitable and democratic priorities in the generation of the space, particularly in the practices of housing. The attempt of the thesis is to pursue the rise of the 'participatory design' as a new architectural term which represents the consciousness of social responsibility, and to find out how Turkish architects were influenced/if influenced by their counterparts through transnational exchange of views. Eventually the thesis focuses on the re-evaluation of the 'İzmit New Settlements Project', an archetypal experiment to illustrate the changing dynamics in the Turkish architectural agenda. The proposed case study will investigate the presence of possible analogies with the international architectural debate. The ultimate aim of the re-evaluation of the 'İzmit New Settlements Project', is to enlighten its highly comprehensive program enabling the 'user participation' on a large scale, and to stress how it can be considered as a favorable alternative to the housing production policies for the low-income groups in Turkey, by featuring the revised complemental the dialogue between the architects, the society, and the political authorities.
Benzer Tezler
- Rebii Gorbon: Mimarlık ve seramik arasında bir kariyer
Rebii Gorbon: A career between architecture and ceramics
CANSE YÜZER
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. VESİLE GÜL CEPHANECİGİL
- Mimarlık eğitimi diyalojik peyzajının bir parçası olarak Mimarlık dergisi'ni haritalama
Mapping the Mimarlik journal as a part of the dialogical landscape of architectural education
GİZEM ÖZER ÖZGÜR
Doktora
Türkçe
2024
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SIDIKA ASLIHAN ŞENEL
- An analysis of the Mimarlık Journal (1944-1953): Nationalism, modernization and professionalization of architecture during the mid-20th century Türkiye
Mimarlık Dergisi üzerine bir inceleme (1944-1953): Milliyetçilik, modernleşme ve 20. Yüzyılın ortalarında Türkiye'de mimarlığın profesyonelleşmesi
NAZLI DELAL HAZAR
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
MimarlıkOrta Doğu Teknik ÜniversitesiMimarlık Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TOMRİS ELVAN ALTAN ALTUĞ
- Mimari tasarım eğitiminde stüdyo kültürü araştırması: Öğrenen-merkezli ortamın yansımaları
Studio culture in architectural design education: Reflections of learner-centered environment
CEMİLE SANEM ERSİNE MASATLIOĞLU
Doktora
Türkçe
2018
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NURBİN PAKER KAHVECİOĞLU