Interparental relationship and adolescent adjustment: The mediating roles of psychological control, autonomy support, and basic psychological needs
Eşler arası ilişki ve ergenin uyumu: Psikolojik kontrol, özerklik desteği ve temel psikolojik ihtiyaçların aracı rolü
- Tez No: 568121
- Danışmanlar: PROF. DR. ZEHRA UÇANOK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 111
Özet
Araştırmanın temel amacı, yayılma hipotezi ve kendini belirleme kuramı temelinde, eşler arası ilişki boyutlarının ana babalık ve temel psikolojik ihtiyaçlar aracılığıyla ergenin uyumuyla olan ilişkisini incelemektir. Bu bağlamda, üç ayrı çalışma yürütülmüştür. Çalışma 1'de, eşler arası çatışma ile ergenin ilişkisel saldırganlığı ve yalnızlığı arasındaki ilişkide annenin psikolojik kontrolünün aracı rolü boylamsal olarak incelenmiştir. Çalışma 1'in örneklemi, 527 ergen (Ortyaş = 14.36, S = 0.33) ve 307 anneden (Ortyaş = 41.18, S = 4.47) oluşmuştur. Çalışma 1 için yapılan yapısal eşitlik modeli sonuçları, eşler arası çatışmanın annenin psikolojik kontrolüyle olumlu yönde ilişkili olduğunu; annenin psikolojik kontrolünün ise ergenin sekiz ay sonraki ilişkisel saldırganlık ve yalnızlığını olumlu yönde yordadığını göstermiştir. Çalışma 2'de, eşler arası çatışma ile ergenin depresif duygu durumu ve yaşam doyumu arasındaki ilişkide annenin özerklik desteğinin ve ergenin temel ihtiyaçlarının engellenmesinin aracı rolü incelenmiştir. Çalışma 2'nin örneklemi, 3075 ergen (Ortyaş = 17.11, S = 0.36) ve 1040 anneden (Ortyaş = 41.93, S = 5.15) oluşmuştur. Çalışma 2 için yapılan yol analizi sonuçları, eşler arası çatışmanın annenin düşük düzeyde özerklik desteği sağlaması; annenin düşük düzeydeki özerklik desteğinin ise ergenin temel ihtiyaçlarının engellenmesiyle ilişkili olduğunu ortaya koymuştur. Buna ek olarak, temel ihtiyaçları engellenen ergenler, altı ay sonra, daha fazla depresif duygu durumu ve daha az yaşam doyumu bildiriminde bulunmuştur. Çalışma 3'te, annelerden haftalık olarak bildirim alınan eşler arası çatışma ve algılanan eş duyarlığı ile annenin özerklik desteği arasındaki ilişkide annenin temel ihtiyaç doyumunun aracı rolü incelenmiştir. Çalışma 3'ün örneklemi, altı hafta boyunca bildirimde bulunan 258 anne (Ortyaş = 41.71, S = 4.78) ve 157 ergenden (Ortyaş = 14.92, S = 1.72) oluşmuştur. Çalışma 3 için yapılan çok düzeyli modelleme analizi sonuçları, düşük düzeydeki eşler arası çatışma ve yüksek düzeydeki algılanan eş duyarlığının annelerin ihtiyaç doyumunu olumlu yönde yordadığını göstermiştir. Buna ek olarak, annenin ihtiyaç doyumu hem anne hem de ergen bildirimine dayanan annenin özerklik desteğiyle olumlu yönde ilişkili bulunmuştur. Son olarak, bahsedilen ilişkilerde annenin mükemmeliyetçiliğinin kısmi düzenleyici rolü gözlenmiştir. Üç çalışmadan elde edilen bulgular, bu bulguların olası sonuçları, çalışmaların güçlü yanları ve sınırlılıkları güncel alanyazın çerçevesinde tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
Guided by the spillover hypothesis and the self-determination theory, the main purpose of the present dissertation is to examine whether interparental relationship dimensions relate to adolescent' adjustment by means of the parenting and basic psychological needs. Three studies were conducted in the scope of this dissertation. In Study 1, the relations among interparental conflict (IPC), adolescents' relational aggression, and loneliness by means of maternal psychological control were longitudinally investigated. Participants were 527 Turkish adolescents (Mage = 14.36 years, SD = 0.33) and 307 mothers (Mage = 41.18 years, SD = 4.47). Analyses through structural equation modeling indicated that IPC (as assessed by both the adolescents and mothers) related positively to maternal psychological control (as assessed again by both of them) which in turn predicted adolescent-reported relational aggression and loneliness, 8 months later. In Study 2, the associations among interparental conflict to adolescent's depressive feelings and life satisfaction by means of maternal autonomy support and adolescent need frustration were examined. Participants were 3,075 Turkish adolescents (Mage = 17.11 years, SD = 0.36) and 1,040 mothers (Mage = 41.93 years, SD = 5.15). Results from path analysis showed that interparental conflict related to less maternal autonomy support, and in turn to higher adolescent need frustration. High need frustration, in turn, predicted greater adolescent depressive feelings and lower life satisfaction, 6 months later. In Study 3, the relations among weekly reports of mother's interparental conflict, perceived partner responsiveness, and maternal autonomy-support by means of maternal psychological need satisfaction were investigated. During 6 consecutive weeks, 258 mothers (Mage = 41.71 years, SD = 4.78) and their 157 adolescents (Mage = 14.92 years, SD = 1.72) provided weekly reports of the study variables via an online survey. Analyses through multilevel modeling showed that mother's need satisfaction was predicted by lower levels of interparental conflict and greater levels of perceived partner responsiveness. Maternal need satisfaction, in turn, was positively associated with mother and adolescent reports of maternal autonomy-support. Further, these week-to-week associations were partly moderated by mother's perfectionism. Results and their implications, as well as the strengths and limitations of the studies, were discussed in the light of the literature.
Benzer Tezler
- Duygusal güvenlik teorisinin farklı yaş grubundaki ergenler açısından incelenmesi
Investigation of the emotional security theory in adolescents at different age groups
DUYGU AKYÜZ
- Çocuklarda kardeş ilişki kalitesi, uyum problemi, çatışma algısı ve ebeveyn kabul-reddi arasındaki ilişkilerin incelenmesi
The investigation of relationships between children's sibling relationship quality, adjustment problem, marital conflict perception and parental accept-rejection
ŞEYMA RODOP
- Understanding the direct and mediated pathways betweeninterparental conflict and depressive symptoms in adolescents and young people:A Systematic Review
Başlık çevirisi yok
HÜMA MELODİ ÇOLAKOĞLU
- The impact of parental control and marital conflict on adolescents' self-regulation and adjustment
Ebeveyn kontrolü ve aile içi çatışmanın ergenlerin özdenetim becerileri ve uyumları üzerindeki etkisi
MEHMET HARMA
Yüksek Lisans
İngilizce
2008
PsikolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiPsikoloji Bölümü
PROF. DR. NEBİ SÜMER
- Annelerin ve çocukların eşler arasındaki çatışmayı algılamaları ile çocukların uyum davranışları arasındaki ilişkiler
The relations between the mothers' and the children's perceptions of marital conflict and the children's adjustment behaviors
MÜJDE PEKSAYGILI
