Osmanlı Döneminde modern teknolojinin hukuki temelleri: Telgraf örneği
Legal basis of modern technology in the Ottoman Period: The case of telegraph
- Tez No: 573569
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SERHAT KÜÇÜK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Hukuk, Tarih, Law, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 182
Özet
Günümüzde bilgi teknolojileri oldukça hızlı ilerlemekte, bu gelişmelerin düzenlenmesi süreci ise oldukça yavaş gerçekleşmektedir. Bilişim teknolojileri; toplumlar, devletler veya şirketler gibi çok farklı kesimleri etkilemekte ve bu etki uluslararası olmaktadır. Bilişim teknolojilerinin ve etkilerinin düzenlenerek sürecin işlevselleşmesi ve mağduriyetlerin önlenmesi için bunların hukuki zemine oturtulması gerekmektedir. Mevzuat yapımı uzun zaman alan bir süreç olduğundan ve bilgi teknolojileri çok hızlı geliştiğinden hukuk, teknolojinin gerisinde kalmaktadır. Günümüzde gerek kişisel verilerin korunması, gerek elektronik ticarete yönelik düzenlemeler, uygulamadan yıllar sonra ancak hukuki zemine kavuşturulabilmiştir. Teknoloji hızla gelişmeye devam ettiği için mevcut hukuki düzenlemeler de sorunlara çözüm teşkil etmemektedir. Bilişim teknolojilerindeki sorunların hukuk ile nasıl çözümlenebileceğinene dair araştırmalar yetersiz kalmaktadır. Bundan başka, tarihte benzer şekilde modern teknolojik gelişmelerin hukuki zemine dayandırılması konusunda ne tür bir metod izlendiği, ne tür sorunlarla karşılaşıldığı, bu sorunlara yönelik tarihi çözüm mekanizmaları gibi konular analiz edilmemiştir. Bu çalışmada bilgi teknolojilerinin iletişim alanında temeli olarak düşünebileceğimiz telgrafın hukuki temelleri inceleme konusu yapılmıştır. İlk bölümde telgraf tarihi incelenmiş, bu kapsamda telgrafın icadı için Mors'a yabancı bir devlet tarafından gönderilen ilk nişanın Osmanlı'nın gönderdiği nişan olduğu ve bunun; teknolojik buluşların kabul edilerek buluş sahibinin takdir edilmesi ve buluşun kopyalanması yerine buluş sahibinden satın alınması mantığı ile düşünüldüğünde patent mantığı açısından tarihte ilk olduğu belirtilmiştir. Sonrasında telgraf konusunda uluslararası anlaşmalardaki tartışmalar incelenmiştir. Ardından Dosya Usulü İrade Tasnifleri ve Meclis Vükela Mazbatalarında yer alan telgrafa yönelik düzenlemeler latinize edilmiş ve değerlendirilmiştir. Son bölümde ise 4 Kânunuevvel 1324 Perşembe (17 Aralık 1908) ile 5 Nisan 1336 (1920) tarihleri arası 24. inikata kadar olan dönemi kapsayan Meclis-i Ayan ve Meclis-i Mebusan'dan oluşan Osmanlı Meclisleri şeklinde Osmanlı dönemi meclis tutanaklarına erişim sistemindeki tüm zabıtlar incelenerek telgraf konusundaki meclis görüşmeleri detaylı analiz edilmiştir. Bu bağlamda telgraf gibi iletişimi uluslararası bağlamda düşünüldüğünde aylar süren bir süreçten saniyelere düşüren bir bilişim teknolojisinin kanunkoyucu huzurunda ne tür tartışmalara konu olduğu tespit edilmiş bu tartışmalar ayrı ayrı başlıklarda analiz edilmiştir. Bu çalışma ile bilişim teknolojilerindeki ilerlemelerin hukuki düzenlemelere konu olmasında yaşanan aksaklıklara çözüm sunulabilmesi için tarihten bir örnek olarak telgraf seçilmiştir. Tarihte bilişim teknolojilerinin kanunlaştırılması sürecinin analizi ile daha önce gerçekleşmiş pozitif ve negatif durumlar ele alınarak bugünkü sorunlara tarihten ışık tutulması amaçlanmıştır.
Özet (Çeviri)
Information technologies progress very fast, while regulation for IT developments is too slow. Information technologies have international positive impact on societies, governments, or companies, but it can also cause harm. To prevent the harm and make the IT process functional, information technologies and their impacts need to be regulated. Since legislation is a time-consuming process, yet information technologies develop very quickly, legislations lag behind technology. As the technology continues to develop rapidly, the existing regulations do not constitute a solution to negative impact of technologic developments. There is no sufficient analyses on how to regulate IT. Nonetheless, what kind of a method has been followed in terms of legal basis of the modern technologies in history, what kind of problems have been encountered and the historical solution mechanisms for these issues have not been analyzed. This study aims to propose solutions for today's issues on legislating information technologies with the analyses on measures subject to telegraph, the initiative of IT on communication. This study analyses the legal basis of the telegraph, which can be argued as the basis of information technologies in communication. Stating that the Ottoman Empire was the first state sent the first certificate to Morse for invention of the telegraph, the first part examines history of telegraph. Afterwards it assesses the discussions in international agreements on telegraph. It also latinized the arrangements on historical Ottoman documents and discussed those measures. In the last section, this paper investigates Ottoman parliamentary minutes (1324-1336), and analyses the parliamentary negotiations on the telegraph in detail. In this context, this dissertation explores and assesses discussions subject to telegraph, an information technology that reduces the communication process that lasts for months to seconds. It investigates telegraph and relevant measures in history, in order to propose solutions to the issues on regulating information technologies.
Benzer Tezler
- Osmanlı Devleti'nde fikri mülkiyet: 1850 – 1914
Intelectual property in the Ottoman Empire: 1850 – 1914
TOLGA AKAY
- Anadolu basınının (Orta Karadeniz bölgesi yerel basının) sorunları ve çözümleri
Başlık çevirisi yok
NURETTİN İMRE
Doktora
Türkçe
1988
Gazetecilikİstanbul ÜniversitesiGazetecilik ve Halkla İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KAYIHAN İÇEL
- İnşaat sektöründe ara işgücü: Kalfalar
Intermediate labour force in construction sector: Foremen
MELİKE ERDEMİR
- Pétervárad 1694. Évi Török Ostroma Nyugati és Oszmán Források Alapján
Doğu ve batı kaynakları temelinde Osmanlıların 1694 petrovaradin kuşatması
HÜSEYİN ŞEVKET ÇAĞATAY ÇAPRAZ
