Orhun Abidelerinde geçen söz varlığının Kırgız Türkçesindeki izleri
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 576443
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. CENGİZ ALYILMAZ, DOÇ. DR. KADIRALI KONKOBAYEV
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2006
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 203
Özet
Tezimizin konusu olan Orhun abidelierinin bugün bilim dünyasına bilinen okuyuş ve yorumlarının az çok değişiklik ve farklılık içermesi dolayısıyla birkaç varyantı mevcuttur. Bu varyantların arasından tanınmış bilim adamlarının kabul ettiği Talat Tekin'in okuyuş ve yorumlarına tez çalışmasının dayandırılması tercih edilmiştir. Bu çalışmada yalnız II. Göktürk Kağanlığı döneminde dikilmiş Orhun abidelerinin – Tonyukuk, Kül Tigin, Bilge Kağan yazıtları – Türkçesi ile Kırgız Türkçesi'nin sözvarlıkları arasındaki benzerlikler ve ayrılıklar tarihi karşılaştırmalı yaklaşıma göre ele alınmıştır. Bu mukayeseli çalışmayı tez olarak almamızın amacı Orhun abidelerinin sözvarlığı ile Kırgız Türkçesinin sözvarlığı arasındaki ilişkileri tespit ederek bilim dünyasına tanıtmaktır. Kırgız Türkçesi'nin yazı ve konuşma dilinde bulunan Orhun Türkçesi'nden kalma kelimeleri leksikolojinin çeşitli dallarına göre inceleyip ortaya koymak ve Kırgızcanın leksikolojisi üzerine yapılan çalışmalara katkıda bulunmak düşüncesi çalışmamızın ortaya konmasına yardımcı olmuştur. Tez çalışmasında temel olarak abidelerde geçen kelimeler Kırgızca karşılıkları, anlamları ve örneklemeleri ile beraber sıralandı. Tezin 'Giriş' kısmında Orhun abideleri, Orhun Türkçesi ve Kırgız Türkçesi hakkında genel bilgi verilmiştir. Çalışmanın esasını teşkil eden inceleme kısmı üç bölümden meydana gelmiştir. I. Bölümde Orhun Türkçesi'nin ve Kırgız Türkçesi'nin ses bilgisi özellikleri, ünlü ve ünsüz varlıkları üzerinde karşılaştırmalı olarak durulmuştur. II. Bölümde kelimelerin anlam ve şekil yönünden gösterdikleri değişmeler dikkatlere sunulmuştur. Kelimelerin yansıttığı leksikolojik gelişmeler artzamanlı yöntemle aydınlatılmaya çalışılmıştır. Bu bölümde ayrıca çekirdek kelimeler, anlamları değişen, unutulan, yitirilen sözcükler ele alınmıştır. III. Bölümde Orhun abidelerinde geçen kelimelerin Kırgızca karşılıklarına, anlamlarına, örneklemelerine kaynaklarıyla beraber yer verilmiştir. Bunun devamında üç abidenin 'Dizin'i çıkartılmıştır. Orhun yazıtlarında geçen bütün kelimelerin çeşitli gramer çekimleri, geçtikleri yerler sıralanmıştır. Tezin son kısmında tezi hazırlamak için yararlandığımız kaynak eserlerin ve sözlüklerin listeleri sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
The existence of diverse reading and supposing variants of the Orkhon Inscriptions, which we took as a master's thesis, caused us to choose the one. Consequently the study based on the well-known Turkisch scholar Talat Tekin's reading variant. The present work includes merely the three monuments erected on the second East Turkic Empire, i.e. the Kül Tigin, Bilge Kagan, Tonyukuk inscriptions. Resemblance and divergences between the Orkhon and Kyrgyz lexicons were investigated conveniently to historical and comparative approach. There are many words in colloquial and literary language of Kyrgyz Turkic, which also used on VIII century of Turkic (the Orkhon Turkic period). The purpose of taking this comparative study as a master's thesis is a revealing relation between Orkhon and Kyrgyz Turkics, to find out the Orkhon lexicon trace on the Kyrgyz words. In the study mainly occurs scripted words on the monuments with Kyrgyz parallels, meanings illustrated with many examples. The common information about the Orkhon memorials, Orkhon and Kyrgyz Turkic was given in the Introduction part. After this section the thesis consists of three chapters. Part one contains analysis and phonetic comparison of vowel and consonant systems of Orkhon and Kyrgyz Turkics. The second part includes enlightening the semantic development of Orkhon lexicon toward Kyrgyz Turkic. It also contains examples of steady basic words against various changes and forgotten, lost words. At the third chapter occurs Orkhon words with versions, meanings and examples in the Kyrgyz Turkics referred to the origins, then follows index of the inscriptions, where listed all declension of words. The Bibliography is followed by the Conclusion includes the result of the study.
Benzer Tezler
- Urmiye ağızları
Urmiye dialects
TALİP DOĞAN
Doktora
Türkçe
2010
Türk Dili ve EdebiyatıKırıkkale ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
DOÇ. DR. BİLGEHAN ATSIZ GÖKDAĞ
- Diyarbakır ili ilkokul çocuklarında atopik hastalıkların sıklığı
The Prevalence of atopic diseases in primary school children in Diyarbakır
ORHAN DERMAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
1998
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıDicle ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KENAN HASPOLAT