İbn Hacer el-Heytemî'nin mevlidinde geçen hadislerin tahriç ve değerlendirilmesi
Investigation and evaluation of the hadiths in the mevlidi of Ibn Hajar al-Heytemi
- Tez No: 578581
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ YUSUF AÇIKEL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Mevlîd, Hz. Muhammed, Merasim, İbn Hacer, En-Ni'metü'l-Kübrâ, Gelenek, Mevlid, Muhammad SAW, Ceremony, İbn Hacer, En-Ni'metü'l-Kübrâ, Tradition
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 163
Özet
Hz. Peygamber'in kutlu doğumunu yâd etmenin ve sevgisini gönüllere nakşetmenin tezahürü olan mevlid merasimleri, tertip edildikleri ilk günden günümüze kadar yaygınlaşmıştır. Bu minvalde, merasimlerde okunmak üzere, halk içinde“Mevlid”olarak bilinen çok sayıda eserler kaleme alınmıştır. İbn Hacer el-Heytemî de bu halkaya dahil olmuş ve“en-Ni'metü'l-Kübrâ 'Ale'l-Âlem Fî Mevlidi Seyyidi Veledi Benî Âdem”adlı eseri yazmıştır. Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde, hatta ülkemizde Arapça olarak okunan mevlid olma özelliğini taşıyan tek eser, İbn Hacer el-Heytemî'nin“en-Ni'metü'l-Kübrâ”adlı çalışmasıdır. Çalışmamıza da konu olan bu eser, Ebü'l-Abbâs Şihâbüddîn Ahmed b. Muhammed b. Muhammed el-Heytemî es-Sa'dî (974/1567) tarafından kaleme alınmıştır. Eser, Mardin yöresinde bulunan ve“Mahalmî”diye adlandırılan Mardin Arapları tarafından özel gün ve gecelerde okunmaktadır. Kendisinin de aynı zamanda Şâfiî bir âlim olması, özel olarak bölgede (Mardin civarında) ve genel olarak da ülkemizde bulunan Arap kökenli Mahalmîlerin mevlide olan ilgisini artırmaktadır. Genel olarak İbn Hacer, mevlidi üç ana bölümde ele almıştır. Bunlar hamdele/salvele; Hz. Peygamber'in mucizeleri ve sıfatları; Âmine annemizin hamileliği, o esnada gördüğü olağanüstü haller, vilâdet ve duadan ibarettir. Muhtevâ olarak Hz. Muhammed'in nûrunun yaratılışı, bu nurun diğer Peygamberlerden intikal safhaları, annesinin hamileliği, doğumu sırasında meydana gelen olağanüstü olaylar, süt annesi Halime'nin yanına verilmesi ve Halime'nin şahit olduğu olağanüstü olaylar, Şemâili, örnek ahlâkı, sıfatları, nübüvveti ve alâmetleri; mucizeleri, mevlid okumanın faziletleri, isrâ ve mi'râc, evlenmesi ve vefatı gibi konulara temas etmiş, bunları rivayetlerle delillendirmeye çalışmıştır. Çalışmadaki esas amaç, bölgede bu denli itibar gören bir kitabı övmek veya yermek değil, kitabın içinde geçen rivâyetleri tahlilden ibarettir. Bu kapsamda, öncelikle eserde geçen rivâyetler tahriç edilmiştir. Daha sonra rivâyetler hakkında klasik ve modern kaynaklardaki bilgiler ışığında değerlendirmeler yapılmış, böylece rivâyetlerin bilgi değeri belirlenmiştir. Çalışmanın ilk bölümünde müellifin hayatı, eserleri ve hadisçiliği hakkında bilgiler verilmiş olup ikinci bölümünde mevlidin mahiyeti, tarihi seyri, Heytemî'nin mevlidinin diğer bazı mevlidlerle karşılaştırılması yapılmış ve bu bilgiler bir tablo halinde verilmiştir. Üçüncü bölümünde ise en-Ni'metü'l-Kübrâ'da geçen rivâyetlerden kaynaklarda mevcut olanları ifade edilmiş ve bu rivâyetlerin tahrici yapıldıktan sonra rivâyetlerin değerlendirilmesi yapılmıştır. Çalışma, genel değerlendirme ve sonuç kısmıyla nihayete erdirilmiştir. Heytemî'nin mevlid çalışması, yaşadığı devrin özelliklerinden olan mevlid telif etme geleneğinin bir ürünüdür. Hz. Peygamber'i her şeyden soyutlayan ve O'nu (s.a) basit bir insana indirgemeye çalışan anlayışa karşılık, Allah'ü Teâlâ'nın bir Peygamber olması hasebiyle normal bir insandan farklı olarak O'na (s.a) verdiği özellikler hakkında insanları sevdirmek için kaleme aldığı bir çalışmasıdır. Bu yönüyle eser, yukarıda bahsi geçen indirgeyici ekole karşı yazılmış bir reddiye olarak da kabul edilebilir. Heytemî'nin Tasavvufun etkisinde kalması, rivâyetlerin sıhhat derecesine bakmadan duyduğu her haberi bu kitapta işlemesine yol açmıştır. Eser bu haliyle, indirgeyici ekolün tasvip edilmeyen metoduna karşılık geliştirilmeye çalışılan bir yöntem olsa da, hemen hemen her rivâyeti sahih kabul etme anlayışını destekler tarzda bir yöntem olmuştur. Bütün bunlara rağmen eserdeki sahih rivâyet sayısı, aynı amaçla yazılmış olan diğer eserlerden sayı olarak azımsanamayacak kadar fazladır. İçeriğindeki sahih rivâyetlerin sayısı bakımından, diğer mevlid tarzı eserlere nazaran daha tutarlı görünse de zayıf, çok zayıf ve uydurma rivâyetler ihtiva etmesi eseri tenkitten kurtaramamıştır.
Özet (Çeviri)
Mevlids have been continuously spreading around more each and everyday, which is done in regards of the birth of our prophet Muhammad and also to convey his kindness in people's hearts. There has been many pieces written which are known to be mevlids, that are recited in certain events. Ibn Hacer El-Heytemi also included himself in this circle and wrote the well known piece called“en-Ni'metü'l-Kübrâ 'Ale'l-Âlem Fî Mevlidi Seyyidi Veledi Benî Âdem”Around the whole country of turkey including south and south east Anatolia areas,“en-Ni'metü'l-Kübrâ ale'l-Âlem Fî Mevlidi Seyyidi Veledi Âdem”piece written by Ibn hacer el-Heytemi is the only mevlid that is recited in the Arabic language. Also being the topic of our study, this piece is written down by Ebü'l-Abbâs Şihâbüddîn Ahmed b. Muhammed b. Muhammed el-Heytemî es-Sa'dî (974/1567). This particular piece is recited in special events by a group of Arab people living in Mardin called“mahalmi”. Also due to him being a shafii scholar, it gradually increased the amount of interest that Arab ethnic groups in turkey (mahalmî) have towards mevlids. In general, when we observe the Ibn Hacer mevlid it consists of three main parts. These parts are hamdele/salvele; Our prophet's miracles and adjectives; Miracles that our Mother Amine experienced during the time of her pregnancy, birth and prayers. Also the birth of our Prophet Muhammad SAW, the transition of him becoming a prophet, his mother's pregnancy, unusual events taking place during the time of her pregnancy, being sent next to his relative, Halime witnessing unusual events, his character, his manners, and time of his prophecy; It contains the information regarding the miracles, appropriate way of reciting mevlid, marriage of isrâ and mi'râc and their deaths. Main object of this study is not to praise this well known book of this area. The book consists of the analysis regarding the rumors. In this sense, the rumors in the book have been interpreted, analyzed in the light of the ancient and modern sources which adds a lot more value to these rumors mentioned. At the beginning of the study, information regarding the author's life, pieces they wrote, and his way of interpreting hadith has been provided. Second part of the study creates a chart which contains the information about the nature of the mevlid, its history, and the comparisons between other mevlids. In the third part, the rumors in the mevlid“en-Ni'metü'l-Kübrâ”has been interpreted and analyzed accordingly. Last but not least, the study has been finished with a last general analysis and conclusion made. The making of heytemi's mevlid pieces are written due to the cultural aspect of writing mevlids in the era he lived in. Instead of having others create a image of our prophet Muhammad in a humanistic manner, mevlid love people of the extraordinary features he has been given by Allah. As mentioned above, Mevlids are also known to have exact opposite ideologies with considering our prophet as a basic human as everyone else. Due to Heymeni being under the effect of tassawuf it has caused him to write every single rumor he has heard in the book regardless of its accuracy. Although it consists of the method of opposing the idea behind humanizing our prophet SAW it is written in a way where it accepts almost every rumor as an accurate one. Even though, it has countless more accurate rumors compared to other pieces written in the same purpose. Although it has much more accurate rumors compared to other pieces as mentioned before, it is still under criticism of weak and made up rumors.
Benzer Tezler
- İbn Hacer el-Heytemi'nin Şâfiî fıkhındaki yeri ve önemi
The place and importence of Ibn Hajar al Haytham in the Shafii fiqh
MEHMET ALİ VAROL
Yüksek Lisans
Arapça
2020
DinAtatürk ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EMRULLAH DUMLU
- İbn Hacer El-Heytemî'nin El-İ'lâm bi Kavâtii'l-İslâm adlı el yazmasının tahkiki
The achievement of the manuscript İbn Hijr Al Haytamy's book 'Al Eilam bi Kawatei Al İslam'
OSMAN KHAN SULAIMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
DinGaziantep ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA ÜNVERDİ
- İbn Hacer el-Heytemî'nin Fethu'l-ilâh fî şerhi'l-Mişkât'ındaki şerh metodu ve hadis şerh geleneğindeki yeri
The commentary method in Ibn Hajar al-Haytemī's Fath al-ilāh fī sharḥ al-Mishkāt and its place in the hadith commentary tradition
SAİT ÖZÇELİK
Doktora
Türkçe
2024
DinAkdeniz ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET DİLEK
- İbn Hacer el-Heytemî'nin fetva yöntemi
Fatwa method of Ibn Hajar al-Heytemimaster's thesis
BURHAN AKDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinHakkari ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MAHSUM ASLAN
- Molla Halil Es-siirdî'nin Telhîsu'z-zevâcir an İktirâfi'l-kebâir adlı eserinin tahkik ve tahlili (Cinâyât-hâtime)
Başlık çevirisi yok
BASSAM ALBASHAH
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinSiirt ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET MACİT SEVGİLİ