Kıpçak Türkçesinden Kazak Türkçesine anlam değişmeleri
Semantic changes from Kipchak Turkish to Kazakh Turkish
- Tez No: 578763
- Danışmanlar: PROF. DR. HÜLYA ARSLAN EROL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gaziantep Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yeni Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 643
Özet
Doğadaki her şey gibi dil de kendini yenilemektedir. İnsanlar arasında temel iletişim aracı olan dilin bünyesindeki bu değişiklikler, başlangıçtan günümüze kadar araştırmacıların dikkatini çekmiştir. Bu çalışmada, Eski Kıpçak Türkçesinden Kazak Türkçesine anlam değişmeleri ele alınmıştır. Çalışmada, öncelikle Kıpçak Türkçe-sinde kullanılmış, Kazak Türkçesinin bugünkü yazı dilinde kullanılmayan kelimeler tespit edilmiştir. Daha sonra, Kıpçak Türkçesi – Kazak Türkçesi ortak kelimeleri tespit edilerek bu kelimelerin Kazak Türkçesinde kullanılan anlamları, anlam bilimi (anlam daralması, anlam genişlemesi, başka anlama geçiş, anlam iyileşmesi ve anlam kötüleşmesi) açısından Kıpçak Türkçesi ile karşılaştırılarak incelenmiştir. Çalışmada, Kıp-çak Türkçesi için Recep Toparlı'nın“Kıpçak Türkçesi Sözlüğü”'nde yer alan kelimeler, Kenan Koç'un“Kazakşa Türikşe Sözdik ve Türikşe Kazakşa Sözdik”adlı eserleriyle karşılaştırılmıştır. Ortak olan kelimeler tespit edilip anlam değişikliği bakımından Kıpçak Türkçesi – Kazak Türkçesi şeklinde karşılıklı verilmiştir. Ayrıca ortak kelime-ler, gerek duyulduğunda“қазақ тілінің түсіндірме сөздігі (Ḳazaḳ Tiliniñ Tüsin-dirme Sözdigi)”ile anlam kapsamı açısından da karşılaştırılmıştır. Kıpçak Türkçesi – Kazak Türkçesi ortak kelimeler tespit edilirken dilin canlı bir varlık olduğu göz önünde bulundurularak tarama yapılmıştır. Elde edilen ortak kelimeler sadece anlam değişmeleri bakımından incelenmiş, kelimelerin köken bilgisine değinilmemiştir.
Özet (Çeviri)
Like everything in nature, the language also renews itself. These changes in the language, which is the basic communication tool between people, have attracted the attention of researchers from the beginning to the present. In this study, firstly the semantic changes from Old Kipchak Turkish to Kazakh Turkish are discussed. In the study, the words which were used in Kipchak Turkish and which were not used in the written language of Kazakh Turkish were determined. Then, the common words of Kipchak Turkish - Kazakh Turkish were determined and the meanings of these words used in Kazakh Turkish were examined in comparison with Kipchak Turkish in terms of semantic science (meaning narrowing, meaning expansion, transition to another meaning, improvement of meaning and worsening of meaning). In the study, for the Kipchak Turkish, the words which in Recep Toparlı's“Kıpçak Türkçesi Sözlüğü”work were compared with Kenan Koç's“Kazakşa Türikşe Sözdik and Türikşe Kazakşa Sözdik”works. The common words are given in the form of Kipchak Turkish - Kazakh Turkish. In addition, common words were compared with қазақ тілінің түсіндірме сөздігі (Ḳazaḳ Tiliniñ Tüsindirme Sözdigi) in terms of meaning scope when needed. While Kipchak Turkish - Kazakh Turkish words were detecting it was considered the language was a living entity. The common words were examined only in terms of semantic changes and the etymology information of the words was not mentioned.
Benzer Tezler
- Tarihî Kıpçak Türkçesinden Çağdaş Kıpçak lehçelerine isimler
Names from historical Kipchak Turkic to contemporary Kipchak dialects
YAZGI TUĞÇE KURT ÖTELEŞ
Doktora
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GALİP GÜNER
- Kazan-Tatar Türkçesinin tarihî Kıpçak yadigârları bağlamında aidiyeti -anlam bilimsel bir karşılaştırma-
The involvement of Kazan-Tatar language in the context of historical Kıpchak texts -a semantic comparison-
ÖZGE SÖNMEZLER DURAN
Doktora
Türkçe
2020
DilbilimSelçuk ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. UFUK DENİZ AŞCI
- Memlûk-Kıpçak Türkçesindeki sağlık ile ilgili söz varlığı ve Kazakçadaki durumu üzerine bir inceleme
A research health-related vocabulary in Mamluk-Kipchak language and its status in Kazakh language
DUYGU TEMEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıYıldız Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE MELEK ÖZYETGİN
- Kazak Türkçesinde zarf-fiiller -Muhtar Evezov'un Tandamalı Engimeler adlı eseri üzerinde bir çalışma- (Şekil-anlam-işlev ve Türkiye Türkçesindeki karşılıkları)
Gerundium in Kazakh Turkish -A study on Muhtar Evezov's Tandamalı Enginmeler - (morphology, meaning, function and its equivalents in Turkey Turkish)
MUSTAFA TANÇ
Doktora
Türkçe
2002
Türk Dili ve EdebiyatıÇukurova ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. Ş. HALUK AKALIN
- Özbek Türkçesinin leksikolojisi
Başlık çevirisi yok
SELAHİTTİN TOLKUN
Yüksek Lisans
Türkçe
1994
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiEski Türk Dili Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURİ YÜCE