Türkiye'de müzik arşivlerinin yeniden üretimi bağlamında Kalan Müzik Arşiv Serisi örneği
The case of Kalan Müzik Arşiv Serisi in the context of reproduction of music archives in Turkey
- Tez No: 583339
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ELİF DAMLA YAVUZ, PROF. DR. ŞÜKRÜ ASLAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Arşiv, Müzik, Archive, Music
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Müzikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Etnomüzikoloji ve Folklor Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 155
Özet
Bu tez çalışmasında, Kalan Müzik'in“Arşiv Serisi”başlığı altında yayımladığı albümler, hem arşivi kavramsal olarak tartışmak, hem de müzikte arşiv biçimlerini ve yaklaşımlarını anlamak üzere aracı kılınmıştır. Böylesi bir sorgulamanın, üzerinde uzlaşılmış değerlerin ve değer sistemlerinin nasıl tasarlandığını anlamak için önemli veriler sağlayacağı düşünülmüştür. Dolayısıyla çalışma, arşiv kavramının kendisi ile Kalan Müzik'in“Arşiv Serisi”olmak üzere iki ana eksene sahiptir. Bu iki eksen doğrultusunda arşiv kavramı tarihsel süreç içinde ve güncel tartışmalar ışığında ele alınmış, Kalan Müzik'in Türkiye'deki müzik endüstrisi içindeki konumu irdelenmiş ve“Arşiv Serisi”nden çalışmanın amacına göre seçilen 11 albüm, içerik olarak ve albüm kitapçıklarında aktarılan bilgiler bakımından analiz edilmiştir. Dolayısıyla çalışma, en genel ifadeyle kavramsal yaklaşımların ve yorumlayıcı araştırmanın öne çıktığı nitel bir araştırmadır. Çalışmada analiz edilen albümler,“Arşiv Serisi”için geliştirilen bir sınıflandırmaya göre seçilmiştir. Buna göre Kalan Müzik'in“Arşiv Serisi”kapsamında yayımladığı albümlerde arşivi 5 kategoride tanımladığı görülmüştür. Bu kategoriler, (a) bir müzik türünün arşiv olarak işaret edildiği albümler, (b) popüler bir icracının ya da kültür taşıyıcısının arşiv olarak işaret edildiği albümler, (c) geleneksel müzik içinde bir bölgenin repertuvarının arşiv olarak işaret edildiği albümler, (d) geleneksel müzik içinde belirli bir topluluğun müzik kültürünün arşiv olarak işaret edildiği albümler, (e) geleneksel bir çalgının kendisinin arşiv olarak işaret edildiği albümlerdir. Bu sınıflandırmaya göre çalışma kapsamında içerikleri analiz edilen albümler ise şunlardır: Geçmişten Günümüze Tangolarımız (1996), Kantolar (1905-1945) (1998), Deniz Kızı Eftalya – Kadıköylü (1998), Safiye Ayla (2004), Lale ve Nerkis Hanımlar (1998), Rumeli Bektaşîleri (2000), Tahtacılar (1997), Yörüklerde Boğaz Çalma ve Müzik (1998), Pomak Göçmenlerde Müzik ve Pesna (1998), Urfa'dan Üç Musiki Ustası –Kel Hamza, Mukim Tahir, Bekçi Bakır (2004) ve Asya İçlerinden Balkanlara Saz (1998). Çalışmada bahsedilen ana eksenlerin dışına çıkmamak kaydıyla Kalan Müzik'in müzik endüstrisi içindeki konumunu belirleyen uluslararası dinamikler, akademik üretim, kurumlar ve endüstriyel aktörler arasındaki ilişkiler de ele alınmıştır. Arşiv üzerine yapılan kavramsal tartışmalar ve“Arşiv Serisi”nin içinden seçilip içerikleri incelenen albümler göstermektedir ki, Kalan Müzik“Arşiv Serisi”ile Félix Guattari'nin kültürü tanımlama biçimimizi sorgulamaya çağıran sınıflandırmasına göre bir değer kültürü (value culture) yaratmıştır. Değer kültürü, Guattari'nin kültürü oluşturduğunu öne sürdüğü üç semantik çekirdekten biridir. Genel ifadeyle değer kültürü kavramı, kimin kültüre sahip olup olmadığına dair bir değer yargısına denk düşer. Dolayısıyla müzikte değer kültürü, üzerinde uzlaşmanın olduğu belli yargı ve normlara karşılık gelir; müzik eserlerinin kendisiyle değil onlara bu değerleri atfeden aktörler ve atfedilme süreçleriyle ilgilidir. Buna göre“Arşiv Serisi”kapsamında özellikle 78 devirli kayıtları yeniden yayınlamak, muhafaza edilmesi gerekene dair bir yargı ortaya koyar. Ancak muhafaza edilmek isteneni aynı zamanda değişimin de bir parçası hâline getirir. Başka bir deyişle eski olanı yeni bir önerme olarak sunar. Guattari'nin diğer iki semantik çekirdeği, kolektif ruh kültürü (collective soul culture) ve meta kültürüdür (commodity culture). Kolektif ruh kültürü, değer kültüründen faydalanarak kültür ürününü, içinde çoğullukların bulunduğu bir alana çeker; Guattari'nin ifadesiyle onu“demokratikleştirir”. Fakat aynı zamanda değer kültürünün inşa edildiği zeminlerden biri olarak eskiyi otantikleştirir, yeni olanı da estetik bir norm hâline getirir. Başka bir deyişle, değer kültürünün içinde yeni yargı ve normların ortaya çıkmasını sağlar. Kabaca kitle kültürüne karşılık gelen meta kültürü ise kültürün bir mal varlığı (asset) olduğu sahadır ve diğer iki semantik çekirdekten kendine referanslar çeker. Kalan Müzik'in“Arşiv Serisi”, Guattari'nin tüm bu semantik çekirdeklerinin nasıl birbiriyle ilişki içinde olduklarının örneklerinden biridir. Yine arşiv üzerine yapılan kavramsal tartışmalar, arşivin iktidar nosyonuyla olan ilişkisini ortaya koyar. Buna göre arşiv malzemesini üreten ve onu muhafaza etme ayrıcalığına sahip olanlar aynı zamanda yönetme hakkına da sahip olurlar. İktidarın tekelci yanını ortadan kaldırmayı ve arşivi bir bakıma demokratikleştirmeyi hedefleyen an-arşiv kavramı ise iktidarın tekil gücü altında sessizleşenlerin tanıklıklarının da arşiv olarak kabul edilmesi fikrini içerir. Ancak“Arşiv Serisi”nin özellikle 78 devirli plak kayıtlarını içeren albümleri, böylesi bir tanıklığı ortaya çıkarmaz.
Özet (Çeviri)
In this study, the“Arşiv Serisi”albums released by Kalan Müzik have been used as a tool both to discuss the archive conceptually as well as to understand approaches to the archive in music. It was thought that such questioning would provide important data to understand how the agreed-upon values and value systems were designed. Therefore, the study has two main axes as the archive concept itself and“Arşiv Serisi”of Kalan Müzik. In accordance with these two axes, archive phenomenon has been discussed in the historical process and in the light of contemporary debates as a concept, and the position of Kalan Müzik in the music industry in Turkey is examined. 11 albums selected from the“Arşiv Serisi”in accordance with the purpose of study were analyzed in terms of content and the information transferred in the booklets. Therefore, the study is a qualitative study with the most general expression where conceptual approaches and interpretive research stand out. The albums analyzed within the scope of the study were selected according to a classification developed by the writer within the“Arşiv Serisi”. Accordingly, it has been observed that the archive concept of the series has been defined and exemplified in 5 categories. These categories include albums in which (a) a music genre is marked as an archive, (b) albums where a popular performer or a person who can be described as a cultural bearer is marked as an archive, (c) albums where the repertoire of a region is marked as an archive in traditional music, (d) albums in which music culture of a particular community is marked as an archive in traditional music, and (e) albums where a traditional instrument itself is marked as an archive. According to this classification, the albums analyzed in context of the study are as follows: Geçmişten Günümüze Tangolarımız (1996), Kantolar (1905-1945) (1998), Deniz Kızı Eftalya – Kadıköylü (1998), Safiye Ayla (2004), Lale ve Nerkis Hanımlar (1998), Rumeli Bektaşîleri (2000), Tahtacılar (1997), Yörüklerde Boğaz Çalma ve Müzik (1998), Pomak Göçmenlerde Müzik ve Pesna (1998), Urfa'dan Üç Musiki Ustası – Kel Hamza, Mukim Tahir, Bekçi Bakır (2002) and Asya İçlerinden Balkanlara Saz (1998). Provided that not going beyond the main axes of the study mentioned, the relationship between international dynamics, academic production, institutions and industrial actors, which determine the position of Kalan Müzik in the music industry has also been discussed. The conceptual debates on the archive and the albums selected from the“Arşiv Serisi”and the contents of which are analyzed show that Kalan Müzik has created a value culture according to Félix Guattari's classification which calls for questioning the way we define culture. The value culture is one of the three semantic cores that Guattari claims to constitute the culture. In general, the concept of value culture corresponds to a value judgment on who has a culture or not. Therefore, the value culture in music corresponds to certain jurisdictions and norms with which there is the consensus; it is not related with the musical works itself, but with the actors attributing these values and the processes of attribution. Accordingly, the re-release of especially 78-RPM recordings in the context of“Arşiv Serisi”sets forth judgment on the need to be kept. But it also authenticates the old as one of the grounds where value culture is built, it makes the new one an aesthetic norm. In other words, it presents the old one as a new proposition. The other two semantic cores of Guattari are collective soul culture and commodity culture. The collective soul culture benefits from the value culture and draws the cultural product into an area of plurality. In Guattari's words, that“democratizes ”it. But it also authenticates the old as one of the grounds where value culture is built, it makes the new one an aesthetic norm. In other words, it provides the emergence of new judiciary and norms within the value culture. Roughly, the commodity culture corresponding to mass culture is the field where culture is an asset and it draws references from two other semantic cores. The“Arşiv Serisi”of the Kalan Müzik is one of the examples of how all of the semantic cores of Guattari have interacted with each other. The conceptual debates on the archives reveal the relation of the archive with the notion of power. Accordingly, those who produce the archival material and have the privilege to preserve it also have the right to manage at the same time. The concept of an-archive aiming to eliminate the monopolistic side of power and democratize the archive in a way includes the idea that the testimonies of those who are silent under the singular power should be considered as an archive. However, the albums of the“Arşiv Serisi”especially including 78-RPM recordings do not reveal such testimony.
Benzer Tezler
- Türkiye'deki kamu kuruluşlarına ait müzik arşivlerinin incelenmesi
Investigation of music archives which were belonged to public institutions in Turkey
ÖZGÜN ARDA NURAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
ArşivAtatürk ÜniversitesiMüzik Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. YILMAZ KAHYAOĞLU
DOÇ. DR. ABDULLAH AKAT
- Türkiye'de müslümanların dini günleriyle ilgili eserlerin besteciliği ve icraları
The composition and performances of the works related to religious days of muslims in Turkey
MUSTAFA EFE KAŞIKÇIOĞLU
Doktora
Türkçe
2021
MüzikSüleyman Demirel Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ CENK CELASİN
- İslamın kamusallaşmasında müziğin yeri: İslami ezgiler üzerine sosyolojik bir araştırma
Place of music in the publicization of Islam: A sociological research on Islamic melodies
MÜBİNE AYKUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinMarmara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAFİZE ŞULE ALBAYRAK
- An evaluation of the art songs for soprano voice by Turkish composers of the Early Republican period in a vocal technique perspective
Erken Cumhuriyet dönemi Türk bestecilerinin soprano ses için yazdığı şarkıların şan tekniği açısından incelenmesi
ALİN YAĞCIOĞLU
Doktora
İngilizce
2024
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiMüzik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YELDA ÖZGEN ÖZTÜRK