Hanefî hukuk düşüncesinde Aile Hukukuyla ilgili düzenlemelere etkisi bakımından ihtiyat ilkesi
The principle of precaution in hanafi fiqh doctrin in terms of affects concerning Family Law
- Tez No: 583630
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ÜNAL YERLİKAYA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Hukuk, Religion, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Hukuku Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 212
Özet
Bu çalışmada, Hanefî fıkıh doktrininde özellikle aile hukukuna ilişkin düzenlemelerde ihtiyat prensibinin nasıl ve ne şekilde işletildiğinin ortaya konulması amaçlanmaktadır. İslâm hukuk düşüncesinde ihtiyat, kendisine sıkça atıf yapılan bir delil konumundadır. Özellikle Hanefî hukukçuların aile hukukuna ilişkin birçok düzenlemede çeşitli argümanların yanında ihtiyat ilkesine dayanması, bu prensibe doktrinde hatırı sayılır bir yer verildiğine hatta müstakil bir delil gibi itibar edildiğine ilişkin tezi gündeme getirmektedir. Söz konusu tezin değerlendirilebilmesi, bir başka açıdan ihtiyatın teorideki konumunu irdelemeyi zorunlu hale getirmektedir. Pratikteki yoğun kullanımına karşın ihtiyat, teoride müstakil bir delil olarak ele alınmamıştır. Fakat usûl bilginleri tarafından ihtiyat; sedd-i zerâiʽ, istihsan, mürâât-i hilâf gibi fer'î delillerle bağlantılı görülmüş; hatta bir anlamda ihtiyatın onlarla aynı mânada veya onların gerekçesi olarak kullanıldığı ileri sürülmüştür. Buna göre her ne kadar kendisine müstakil bir başlık açılmasa da ihtiyat, usûl-i fıkıhta da haklı bir rolü üstlenmiştir. Esâsen Hanefî doktrininde aile hukuku alanınına ilişkin düzenlemelerde işletilen ihtiyat ilkesinin konumu da usûldeki bu tabloya benzer şekillenmiştir. Zira zikri geçen alandaki düzenlemelerde ihtiyat, bazen istihsanın gerekçesi bazen de sedd-i zerâiʽnin bir başka bakış açısı olarak yorumlanmıştır. Son olarak belirtilmelidir ki ihtiyatın gerek teori gerekse de pratikte sahip olduğu konum ve üstlendiği işlev, temelinde“şüphe/belirsizlik”olgusunun bulunduğunu göstermektedir. Şüphe/belirsizlik ise farklı zaman ve mekânlarda şartların değişmesi ve olayların farklı nitelik kazanması durumunda, kısmen veya tamamen ortadan kalkabileceği gibi yeniden gündeme gelebilecek bir olgudur. Buna göre klâsik fıkıh literatüründeki birçok düzenlemede benimsenmiş olan ihtiyat kurallarının günümüz şartlarında devre dışı kalabilmesi mümkündür. Buna karşın çağdaş döneme ait fıkhî/hukûkî düzenlemelerde ihtiyat ilkesinin işlevselliği değerlendirilebilir.
Özet (Çeviri)
This study aims at revealing how and in what form the precautionary principle is executed in regulations especially related to the family law in the doctrine of Hanafî Fiqh. In the consideration of Islamic law, precaution (ihtiyat) is an evidence which is frequently addressed to. The fact that specifically Hanafi legists count on the precautionary principle in many regulations related to the family law beside various arguments puts forth the significance of this principle in the doctrine and even the reliance on it like an independent evidence. The evaluation of the aforementioned argument obligates investigating the theoretical position of precaution from another perspective. Precaution, which was extensively used practically, was not considered as an independent evidence in theory. However, precaution was regarded in association with secondary evidences such as sedd-iʽ zerâi, istihsân and mürâât-i hilâf, and it was claimed that precaution was used in the same meaning with them in a sense or as their justification. Accordingly, although not addressed separately, precaution plays a justifiable role in Usul al-Fiqh. The position of the precautionary principle, which is mainly executed in the regulations related to the field of family law in Hanafî doctrine, took shape similarly to this situation in Usul, because precaution was interpreted sometimes as the justification of istihsân, sometimes as another perspective of sedd-i zerâiʽ in the regulations of the previously-mentioned field. Finally, it should be noted that the position and function of precaution both theoretically and practically indicate“doubt/uncertainty”lying behind.“Doubt/Uncertainty”is a phenomenon which may disappear partially or completely or acquire currency again if the conditions change in different times and spaces and the events gain a different status. In this sense, it is possible for the precautionary rules, which were adopted in many regulations in the classic fiqh literature, to be disregarded in today's conditions. However, the functionality of the precautionary principle can be evaluated in the fiqh regulations of the contemporary period.
Benzer Tezler
- Serahsî'nin Aile Hukuku hükümlerinin gayelerine ilişkin analizleri
Sarakhsi?s analyses concerning the objective of laws relating to Family Law
HATİCE BOYNUKALIN ŞENKARDEŞLER
- El-Keşşâf tefsiri bağlamında ahkâm âyetlerin tahlili
Analysis of ahkâm verses in the context of Al-Keşşaf commentar
MESUT TAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
DinYüzüncü Yıl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULBAKİ GÜNEŞ
- Mergînânî'nin el-Hidâye adlı eserinin Kitâbü'l-Beyʻve ilgili bölümlerinde kavâid ve davâbıtın kullanımı
The use of legal maxi̇ms and cotrollers in the book ofsales and trades (Kitab al-buyu) and other related books of al-Hidaya of Marghinani
MD TOHA
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NAİL OKUYUCU
- Alâüddîn Üsmendî'nin hukuk düşüncesinde kıyas nazariyesi
In the understanding of Alâüddîn Usmendî theory of analogy
ERKAN ASYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinÇukurova ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NASİ ASLAN
- Kudurinin el-Muhtasar eseri bağlamında İmam Muhammed'in ibadetle ilgili görüşleri
The views of İmam Muhammed on worhip law in Kuduri hand Muhtasar in the context
MEHMET FATİH SÖYLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İZZET SARGIN