Yanyalı Süleyman Efendi'nin Şerh-i Dîvân-ı Urfî adlı eseri (İnceleme- transkripsiyonlu metin-şerh sözlüğü)
Yanyalı Süleyman Efendi's commentary text of Dîvân-i Urfî(Study-transcribed text-commentary dictionary)
- Tez No: 584000
- Danışmanlar: PROF. DR. İSRAFİL BABACAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Karşılaştırmalı Edebiyat, Türk Dili ve Edebiyatı, Eastern Linguistics and Literature, Comparative Literature, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 1368
Özet
Urfî-i Şirâzî (m. 1555-m. 1591)'nin öncülüğünde Hindistan'da gelişen Sebk-i Hindî, özellikle Afganistan ve Anadolu sahasında önemli bir tesir uyandırmıştır. Bu tesirin sonucu olarak Anadolu sahasında, Urfî'nin şiirlerine çok sayıda şerh kaleme alındığı görülür. Bu şerhler, Urfî'nin şiirlerinin Anadolu'da merak uyandırdığı ve okunduğunu gösteren önemli bir delildir. Bu tez çalışmasının amacı, özellikle Sebk-i Hindî'de şiirler kaleme alan dîvân şâirlerini büyük oranda etkilemiş ve Anadolu sahasında önemli ölçüde şöhrete mazhar olmuş olan İranlı şâir Urfî-i Şirâzî'nin Dîvân'ına Klâsik Türk Edebiyatı şerh geleneği çerçevesinde yazılmış şerhlerden, XVIII. asrın sonu XIX. asrın başlarında Yanyalı Süleyman Efendi tarafından kaleme alınan“Şerh-i Dîvân-ı Urfî”adlı şerh metninin ilmî usûllere uygun şekilde hazırlanarak eser üzerinde yapılacak yeni çalışmalara kaynaklık edecek bir metin oluşturmak; Türk kültür ve edebiyat dünyasının önemli kaynaklarından biri olan şerhlere yeni bir eseri daha kazandırarak araştırmacıların istifadesine sunmak ve özellikle Sebk-i Hindî çerçevesinde şiir yazan Dîvân şâirlerine büyük oranda tesir etmiş olan Urfî-i Şirâzî'nin dil ve üslûp özelliklerini ortaya çıkararak yapılacak olan karşılaştırmalı çalışmalara zemin hazırlamaktır. Çalışmada, Urfî'nin hayatı, sanatı ve eserleri hakkında bilgiler verilerek Türk edebiyatına yapmış olduğu tesire dair tespitlerde bulunulmuştur. Şerh türünün tarihî gelişimi, Türk edebiyatında klâsik şerh geleneği, klâsik ve modern şerhle ilgili tespitler ve bu alanda geçmişten günümüze yapılan bazı çalışmalar tartışılarak yorumlanmıştır. Klâsik şerh geleneğimiz çerçevesinde yazılan şerhler ve bu şerhlerin metodolojisi hakkında bilgiler verilmiştir. Tezimizde, birçok şârih tarafından şerh edilen Urfî'nin şiirlerine yazılan en hacimli şerhlerden biri olan (258 varak) Yanyalı Süleyman Efendi tarafından kaleme alınan Şerh-i Dîvân-ı Urfî'nin“İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi”nde tespit ettiğimiz simâ kayıtlı tek nüshası ilmî transkripsiyon sistemine uygun olarak günümüz Latin harflerine aktarıldıktan sonra Urfî'nin Yanyalı Süleyman Efendi tarafından şerh edilen iki bini aşkın Farsça beytinin günümüz Türkçesine tercümelerinin metne dipnot olarak verilmesiyle klâsik şerh metinleri üzerine yapılan çalışmalar içerisinde bir ilk gerçekleştirilmiştir. Böylece çalışmadan, klâsik şerh metinlerinin amaçları arasında yer alan dil öğrenimi için de istifade edilebilmesi amaçlanmıştır. Son olarak hazırlamış olduğumuz Urfî Dîvânı Şerhi Sözlüğüyle şerh metninde yer alan kelime, mazmun ve ibarelere dair şârihin kendi cümleleriyle yapmış olduğu açıklamaların bir sözlüğü hazırlanmıştır.
Özet (Çeviri)
Sebk-i Hindi developed under the leadership of Urfî-i Shirazi (c.e. 1555- c.e. 1591), had an important influence especially in Afghanistan and Anatolia. As a result of this influence, many commentaries were written about Urfî's poems in the Anatolian literary field. These commentaries are important proofs that shows Urfî's poems arouse curiosity in Anatolia and were read by people. The aim of this thesis is to reveal a text that will be used as a source for new comparative studies by preparing the text of commentary which was written by Yanyalı Suleyman Efendi at late XVII. and early XIX. century named“Serh-i Dîvân-ı Urfî”which is a commentary to the Dîvân of the Persian poet Urfî-i Shirazi who has influenced the poets who wrote poems especially in Sebk-i Hindi, and which has greatly gained fame. In this study, information has been given about Urfî's life, art style, works and it has been determined about his influence on Turkish Literature. The historical development of the commentary genre, the classical commentary tradition in Turkish literature, the determinations related to the classical and modern commentary, and some studies in this field from the past to the present were discussed. Information about the commentaries written in the context of our classical commentary tradition and the methodology of these commentaries were given. In our thesis we studied the commenatry text which is one of the most voluminous commentaries written in the poems of Urfî (258 leafs) was written by Suleyman Yanyali. The commentary text registered in Istanbul University Rare Works Library were transfered to the current transcription alphabet system. On the other hand, in our study, the translations of over two thousand Persian couplets of Urfî were given as footnote to the text. Thus, it is aimed to make use of the study for language learning, which is one of the objectives of classical commentary texts. At the end of the study, a commentary dictionary was prepared the commentator's own sentences about the words, concepts, compositions in the commentary text.
Benzer Tezler
- Râbıta risaleleri literatürü: XIX. yüzyıl ve sonrası
Literature of Rābiṭa treatises: XIX. century and after
TURAN KOÇTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ERCAN ALKAN
- Yanyalı Mustafa İsmet Efendi ve Risale-İ Kudsiyye isimli eserindeki tasavvufî görüşlerinin tahlili
Sheikh Yanyalı Mustafa Ismet and Analysis of Sufi Views in Risale-i Kudsiyye
MEHMET SAMİ ŞEKEROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinAksaray ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SÜLEYMAN KOYUNCU
- İçten yanmalı motorlarda LPG kullanılması ile yakıt ekonomisinin optimizasyonu
Optimisation of fuel economy in LPG fuel of internal combustion engines
HABİBE DEMİRKIRDI
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Makine MühendisliğiSüleyman Demirel ÜniversitesiMakine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İ. HAKKI AKÇAY
- İçten yanmalı dizel motorlu araçlarda kullanılan motor fren sistemleri üzerine bir araştırma
A Research about engine brake systems used in diesel internal conbustion engine
ALİ ÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Makine MühendisliğiSüleyman Demirel ÜniversitesiMakine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSMAİL HAKKI AKÇAY
- İçten yanmalı pistonlu motorlardaki piston kesintideki sıcaklık dağılım eğrilerinin elde edilmesi
The Solution of heat transfer problem for piston of internal combustion engines by using finite element method
HAŞİM YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Makine MühendisliğiSüleyman Demirel ÜniversitesiMakine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSMAİL HAKKI AKÇAY