Bazı kişilik özelliklerinin feda içeren ahlaki yargılar üzerindeki etkisi
The effects of some personality traits on sacrifial moral judgements
- Tez No: 585196
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ HASAN GALİP BAHÇEKAPILI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Psikopati, Uyumluluk, Sorumluluk, Faydacılık, Araçsal Zarar, Tarafsız İyilik, Psychopathy, Agreeableness, Conscientiousness, Utilitarianism, Instrumental harm, İmpartial beneficence
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Maltepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 98
Özet
Bu çalışmada, psikopati, uyumluluk ve sorumluluk kişilik özelliklerinin feda içeren ahlaki yargılar üzerindeki etkisi incelenmektedir. Feda içeren ahlaki yargılar, faydacılık yaklaşımının altında değerlendirilmektedir. Bu çalışma bağlamında, faydacılığın iki boyutu olan araçsal zarar ve tarafsız iyilik boyutları ile psikopati ve uyumluluk kişilik özellikleri arasındaki ilişki ve sorumluluk kişilik özelliği ile faydacı yargılar arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırmada ilişkisel (korelasyonel) tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmaya, Türkiye'de İstanbul, Diyarbakır, Tunceli ve Elazığ illerinde yaşayan, 18-60 yaş arası, kadın ve erkek toplam 292 katılımcı katılmıştır. Katılımcıların, % 51.7'si kadın (n = 151), % 48.3'ü erkektir (n = 141). Katılımcıların yaş ortalaması 30.34'tür. Araştırma kapsamında kullanılan ölçekler, Oxford Faydacılık Ölçeği, Beş Faktör Kişilik Envanteri, Kısaltılmış Karanlık Üçlü Ölçeği, Gözden Geçirilmiş Faydacılık Ölçeği, feda içeren dört adet ahlaki ikilem senaryosu ve Derin Düşünme Testi'dir. Verilerin analizi için Pearson Korelasyon Analizi, Bağımsız Gruplar t-testi ve Çoklu Regresyon Analizi kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre psikopati kişilik özelliği ile faydacılığın araçsal zarar boyutu arasında istatistiksel olarak anlamlı ve pozitif bir ilişki vardır. Ayrıca, psikopatinin araçsal zarar boyutu üzerinde yordayıcı bir etkisi vardır. Ek olarak, uyumluluk kişilik özelliği ile faydacılığın tarafsız iyilik boyutu arasında istatistiksel olarak anlamlı ve pozitif bir ilişki gözlemlenmiştir ve regresyon analizi sonuçlarına göre uyumluluk, tarafsız iyilik boyutu üzerinde yordayıcı bir etkiye sahiptir. Bu araştırma, psikopati ile araçsal zarar boyutu arasında ilişki ifade eden literatürdeki çalışmayı desteklemiştir. Aynı zamanda tarafsız iyilik boyutu ile uyumluluk kişilik özelliğinin ilişkisini incelemesi ve faydacı yargıları diğer kişilik özellikleri bağlamında değerlendirmesiyle, bu araştırmanın alana katkı sağladığını söylemek mümkündür.
Özet (Çeviri)
This study examines the effect of psychopathy, agreeableness and conscientiousness personality traits on sacrificial moral judgements. Sacrificial moral judgements are evaluated under the utilitarian approach. In this study, the relationship between the two dimensions of utilitarianism which are instrumental harm and impartial beneficence and psychopathy and agreeableness personality traits were examined. Also the relationships between conscientiousness personality traits and utilitarian judgements were examined. In this research, correlational model was used. The sample of research consist of 292 participants who are live in the city of İstanbul, Diyarbakır, Tunceli, Elazığ. Ages of participants ranged from 18 to 60. The participants of research, % 51.7 is female (n = 151) and % 48.3 is male (n = 141) and additionaly, the avarage of age of the participants is 30.34. The scales used in the research were Oxford Utilitarianism Scale, Big Five Personality Inventory, Short Dark Triad Scale, Revised Utilitarianism Scale, moral dilemmas, and Cognitive Reflection Test. Pearson Correlation Analysis, Independent Group t-test and Multiple Regression Analysis were used for data analysis. According to the findings of the study, there is a significant and pozitive relationship between psychopaty and instrumental harm. In addition, psychopathy has a predictive effect on instrumental harm. On the other hand, a statistically significant and positive relationship was observed between agreeableness and impartial beneficence and according to the result of regression analysis, agreeableness has a predictive effect on impartial beneficence. This study supported the research in literature on the relationship between psychopathy and instrumental harm. At the same time, it is posssible to say that this study contributes to the field by examining the relationship between agreeableness and impartial beneficence and utilitarian judgements together with other personality traits.
Benzer Tezler
- Factors affecting depression in clinical and non - clinical samples: Early maladaptive schemas and sociotropy autonomy personality traits
Klinik olan ve olmayan örneklemde depresyonu etkileyen faktörler: Erken dönem uyumsuz şemalar ve sosyotropi otonomi kişilik özelliği
EMRE ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
PsikolojiAbant İzzet Baysal ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMRE ŞENOL DURAK
- Erken dönem uyum bozucu şemalar ile obsesif inanışlar ve kişilik özellikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
Examining the relationship between early period harmonizing schemes and obsessive beliefs and personal features
KADRİYE YÖNDEM
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Psikolojiİstanbul Aydın ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KAHRAMAN GÜLER
- Olumlu bazı kişilik özelliklerinin öznel iyi oluşu yordayıcı rolü
The predictive role of some positive personality traits on subjective well-being
FERİDUN KAYA
Doktora
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimTrabzon ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE ODACI
- Kişilik özelliklerinin beden kitle indeksi üzerine etkisinin değerlendirilmesi
Evaluation of the effect of personality characteristics on the body mass index
ESİN SOLAK
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2020
Aile HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DERYA AKBIYIK
- Sigara içen üniversite öğrencilerinde kontrol odağı ile sosyotropi-otonomi kişilik özelliklerinin incelenmesi
Analysis of sociotropic-autonomic personality characteristics and locus of control among university students who smoke
MİRA SERGİCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
PsikolojiHaliç ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ÖZKAN PEKTAŞ