Partikeln in der Deutschen sprache und ihre Türkischen entsprechungen in übersetzten literarischen texten
Alman dilindeki partikel olarak adlandırılan edatlar/ilgeçler ve Türkçeye çevrilmiş edebi eserlerdeki karşılıkları
- Tez No: 587548
- Danışmanlar: PROF. DR. SEVİNÇ MADEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Alman Dili ve Edebiyatı, Dilbilim, German Linguistics and Literature, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Almanca
- Üniversite: Trakya Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Alman Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Alman Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 83
Özet
Çekimlenemeyen bir yapıya sahip olan, Almancada Partikel olarak adlandırılan edatlar/ilgeçler, tek başına kullanıldıklarında belli başlı bir anlam ifade etmeyen ancak cümle içerisinde kendilerinden önce ya da sonra kullanılan kelimeler ile belli bir anlam kazanan sözcük türleridir. Almancada oldukça yaygın bir şekilde kullanılan Partikel olarak adlandırılan edatlar/ilgeçler, Türkçeye aktarımları esnasında çoğu zaman sorun yaşanan yapılardan birisidir. Çalışmanın amacı, Alman dilindeki edatların/ilgeçlerin birer sözcük türü olarak incelenmesi ve Almanca yazılmış edebi eserlerde yer alan Partikel sözcük kategorisinde yer alan kullanımların eserlerin Türkçe çevirilerinde karşılıklarının ne olduğunun ortaya konmasıdır. Bu çalışmada betimsel araştırma yönteminden yararlanılmıştır. İlk önce bir literatür taraması yapılmış, daha sonra orijinal dili Almanca olan farklı yıllarda basılmış birden fazla Türkçe çevirisi olan Brecht'in 1944 yılında yazdığı Der kaukasische Kreidekreis adlı eserinin 1963 tarihli baskısı seçilmiş, doküman incelemesi yapılarak tarama yöntemi ile bu eserde yer alan Almancada Partikel olarak adlandırılan edatlar/ilgeçler tespit edilerek Türkçeye Kafkas Tebeşir Dairesi başlığı ile biri 1963 yılında Adalet Ağaoğlu diğeri 2014 yılında Yılmaz Onay tarafından çevrilmiş iki eserde ilgili edatların veya ilgeçlerin Türkçeye nasıl aktarıldığı araştırılmıştır. Çalışma sonucunda orijinal metindeki edatların/ilgeçlerin Türkçeye çevrilmiş edebi eserlerdeki karşılıkları tablolar yardımı ile gösterilmiştir. Ancak ilgili eserlerde ortaya çıkan her bir edat veya ilgeci incelemek çok geniş kapsamlı bir çalışma yapmayı gerektireceğinden bu çalışmada incelenen eserde en sık karşılaşılan denn, doch ve schon sözcükleri ele alınarak çalışma sınırlandırılmıştır. Bu çalışmada 50 yıl aradan sonra Almanca yazılan bir eserde yer alan Almancada Partikel olarak sınıflandırılan edatların/ilgeçlerin Türkçeye aktarımında önemli bir farkın ortaya çıkıp çıkmadığı merak edilmiştir. Çalışma, orijinal dili Almanca olan edebi metinlerde yer alan Partikel olarak nitelendirilen sözcüklerin Türkçeye çevrilmiş metinlerde her zaman bir sözcük ile karşılığının verilmediğini, çevirmenlerin farklı aktarım yollarına başvurduklarını ve Ağaoğlu ile karşılaştırıldığında, Onay'ın söz konusu sözcükleri Türkçeye aktarmada daha başarılı olduğunu ortaya koymuştur.
Özet (Çeviri)
Als eine Wortart der deutschen Sprache können die Partikeln nicht flektiert werden. Diese Wörter besitzen allein keine Bedeutung, doch können sie im Satz zusammen mit anderen Wörtern, die nach oder vor den Partikelwörtern verwendet werden, Bedeutung finden. Diese Wörter kommen in der deutschen Sprache sehr häufig vor, aber ihre Übertragung in die türkische Sprache stellt oftmals Schwierigkeiten dar. Das Ziel dieser Arbeit ist, die Partikeln in der deutschen Sprache als eine Wortart zu analysieren, die Verwendung der Partikeln in deutschen literarischen Texten zu zeigen und ihre Entsprechungen in den ins Türkische übersetzten literarischen Texten kontrastiv darzulegen. Dieser Studie liegt eine deskriptive Forschungsmethode zu Grunde. Zunächst wurde eine Literaturrecherche durchgeführt und Brechts im Jahr 1944 verfasste Werk Der kaukasische Kreidekreis in seiner Fassung aus dem Jahr 1963 ausgewählt. Dieses literarische Werk von Bertolt Brecht hat mehrere türkische Übersetzungen, die in verschiedenen Jahren herausgegeben worden sind. Diese Übersetzungswerke wurden von Adalet Ağaoğlu und Yılmaz Onay verfasst und 1963 bzw. 2014 unter dem Titel Kafkas Tebeşir Dairesi veröffentlicht. Es wurde untersucht, wie die durch die Scanmethode nachgewiesenen Partikeln in zwei verschiedenen Übersetzungen des deutschen Dramawerks ins Türkische übertragen wurden. Nach der Untersuchung wurden die Entsprechungen der Partikeln in den ins Türkische übersetzten literarischen Texten tabellarisch dargestellt. Da eine Analyse jedes einzelnen Partikels jedoch eine sehr umfassende Arbeit erfordern würde, beschränkt sich diese Studie auf die drei Abtönungspartikeln, die im Korpus am häufigsten auftreten: denn, doch und schon. Es wurde untersucht, ob sich in zwei verschiedenen Übersetzungen, die 50 Jahre auseinander liegen, wesentliche Unterschiede bei der Übertragung von Partikeln ins Türkische befinden. Die Studie hat dargelegt, dass die in literarischen nachgewiesenen Partikeln in den zwei verschiedenen Übersetzungen nicht immer mit einem Wort übertragen worden sind und Onay die Partikeln viel treffender als Ağaoğlu ins Türkische transferiert hat.
Benzer Tezler
- Çeviri sorunu olarak niteleme ilgeçleri
Modal particles as translations problem
ÖZCAN ERİŞEK
Doktora
Türkçe
1998
Alman Dili ve EdebiyatıMersin ÜniversitesiAlman Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. VURAL ÜLKÜ
- Die Verbativerganzung im Deutschen und ihre entsprechungen im Türkischen
Başlık çevirisi yok
MÜJDAT KAYAYERLİ
Yüksek Lisans
Almanca
1989
DilbilimHacettepe ÜniversitesiAlman Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜLEYMAN YILDIZ
- Mnemotechnische Unterrichtsmaterialien und deren Anwendung in Edirne Koleji
Görsel hafıza tekniğine dayalı ders materyalleri ve bunların Edirne Koleji'nde kullanımı
AKKIZ COŞKUN
Yüksek Lisans
Almanca
2010
Alman Dili ve EdebiyatıTrakya ÜniversitesiAlman Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEVİNÇ SAKARYA MADEN
- Die du-form in der Deutschen literatur
Alman edebiyatında sen anlatımı
TOLGAHAN ERGÜN
Yüksek Lisans
Almanca
2022
Alman Dili ve EdebiyatıAkdeniz ÜniversitesiAlman Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NİHAL KUBİLAY PINAR