Karahanlı Türkçesi metinlerinde giyim kuşam adları
Clothing names in the texts of Karahanlı Turkish
- Tez No: 588002
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MURAT ELMALI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Türkçe, Karahanlı Türkçesi, Giyim Kuşam adları
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Arel Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 239
Özet
Bu tez çalışması,“Karahanlı Türkçesinde Giyim Kuşam Adları”nı içermektedir. Giyim bütün insanlık için tarih boyunca daima önemli bir konu olmuştur. Her toplum, giyim kuşamda daha güzeli ve daha yakışanı geliştirebilmek için çalışmıştır. Türk toplumu da tarih boyunca giyim kuşam konusuna çok önem vermiştir. Pazırık halısı ve Altın Elbiseli Adam heykeli, dikkate alındığında Türklerin giyim kuşam konusunda çok eski çağlardan beri etkili olduğu anlaşılmaktadır. İlk yazılı metinlerimiz olan Köktürk Yazıtları'ndan itibaren Türklerin giyim kuşamda nasıl gelişmeler yaşadığı takip edilebilmektedir. Türklerin giyim kuşam konusundaki kültürünü, Karahanlılar döneminde de takip edebilmek mümkündür. O dönemde yazılan eserler, bu konuda bize çok yardımcı olmaktadır. Bu bakımdan giyim kuşam adlarını Karahanlı Türkçesinde incelemek büyük önem arz etmektedir. Bizim çalışmamızı farklı kılan en önemli unsur her sözcüğün yapısı ve anlamı ile ilgili olarak yabancı ve yerli bilim adamları tarafından kaleme alınan etimoloji sözlüklerinden tek tek araştırılmış, detaylı açıklamalar yapılmış ve karşılaştırılmış olmasıdır. Böylece diğer çalışmalardan farklı bir şekilde alana katkıda bulunmak amaçlanmıştır. Çalışmanın giriş bölümünde konu, amaç, yöntem ve taranan metinler gibi genel konular üzerinde durulmuş ve Karahanlıların tarihi, Türkçesi, söz varlığınının önemi ve giyim kuşam hakkında kapsamlı bilgiler verilmiştir. Giyim kuşam adları ile ilgili tanımlar ve sınıflandırmalar yapılmıştır. Sınıflandırılarak incelenen giyim kuşam adları maddeler halinde ele alınmıştır. Giyim kuşam adlarının tanımları yapılıp köken ve etimolojileri hakkında detaylı bilgiler sunulmuş ve etimolojik sözlüklerden hareketle çağdaş lehçelerde ne şekillerde yaşadığı gösterilmeye çalışılmıştır. Tespit edilen giyim kuşam adlarıyla ilgili (temel anlam, metoforik vb.) örnekler verilmiştir. Giyim kuşam adlarına taranan metinlerde hangi anlamlar verildiği çalışmaya kaydedilip bu anlamlar arasında karşılaştırma yapılmıştır. Sonuç kısmında ise yapılan incelemelere dair bazı değerlendirmelerde bulunulmuştur. Sonuç olarak ortaya Karahanlı Türkçesi Metinlerinde Giyim Kuşam Adları ile ilgili bir çalışma çıkmıştır.
Özet (Çeviri)
This thesis includes the clothing names in Karahanlı Turkish language. Clothing has been an crucial issue throughout human history. Each society has put effort to find out more suitable and the better clothing. Turkish civilization gave a considerably high importance to the clothing trough out history as well. By considering the“Pazarik carpet”and“the man with golden süit status”incidates that Turkish civilazition has been effective since ancient eras. Starting from Koktürk inscriptions, which are accepted as our first written document, changes and development in clothing of Turkish societies can be followed. It is possible to follow the culture of clothing in Karahanlılar period the written Works also help us a lot. In this respects, it is of great importance to examine the names of clothing in Karahanlı Turkish. The most important element that makes our study differents is the fact that each words structure and its meaning has been researched and compered with the etymology work written by foreign and domestic scientists. In the introductory part of the study the general purpose of the subject, methods and scanned texts are given. Definitions and classifications related to clothing names. The items of clothing examined were handled in items. The definitions of clothing names are made and detailed information about their coollapsing and etymology is presented and it is tired to Show how they live in contemporary dialects based on etymological words. Examples of the names of clothing (basic meaning, metaprohic etc.) are given. Which meanings were given in the text sanned for clothing names were recorced in the study and a comparison was made between these meanings.ç Some evalutions werw made in the conclusion ant the examinations made. As a result study about the names of clothing in the texts of Karahanlı Turkish was revealed. Key wors: Turkish, Karahanlı Turkish Clothing names.
Benzer Tezler
- 11. yüzyıl ve öncesi Türkçesinde insan yapımı nesne adları
Artefat names dating back to eleventh century and earlier Turkish
ENGİN ÇETİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Türk Dili ve EdebiyatıÇukurova ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. A. DENİZ ABİK
- Ermeni harfli Kıpçak Türkçesinde isimlerin kavram alanları
Conceptual fields of the nouns in Kipchak Turkish with Armenian letters
ZELİHA TUĞUZ
Doktora
Türkçe
2019
DilbilimErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ARGUNŞAH
- Karahanlı Türkçesindeki deyimler üzerine anlam bilimsel bir inceleme
A semantic review on idioms at Karakhanid Turkish
KADER TÜNGÜÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Türk Dili ve EdebiyatıErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GALİP GÜNER
- On üçüncü yüzyıl öncesi Türkçesinde soru
Interrogatives of pre-thirteenth century Turkish
ENGİN ÇETİN
Doktora
Türkçe
2008
Türk Dili ve EdebiyatıÇukurova ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. A. DENİZ ABİK
- Karahanlı Türkçesi Satır-Arası Kur'an Tercümesi'nde (TİEM 73) soyut adlar
Abstract nouns in the interlinear translation of the Qur'an in Karakhanid Turkish (TIEM 73)
BÜŞRA DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıYıldız Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZLEM YİĞİTOĞLU