Bipolar bozuklukta ilaca uyum davranışının yordayıcılarının bütünleşik davranış model çerçevesinde incelenmesi
Investigating medication adherence in bipolar disorder based on the integrated behavioural model
- Tez No: 596640
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ÖZLEM SERTEL BERK, PROF. DR. NESRİN KARAMUSTAFALIOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 284
Özet
Bipolar bozuklukta (BPB) ilaç uyumsuzluğu %20-60 ranjında olup pek çok tehlikeli sonuçlara yol açabilmektedir. Bu oranın düşürülmesi için müdahale programlarına ihtiyaç duyulmaktadır. Ancak müdahalelerin etkinliğinde ilaç uyum davranışının (İUD) yordayıcılarının kuramsal temellere dayalı olarak belirlenmesi önemlidir. Bu çalışmanın amacı BPB tanılı hastalarda İUD ve yordayıcılarını Bütünleşik Davranış Modeli (BDM) çerçevesinde değerlendirmeyi hedefleyen bir batarya geliştirmek, geliştirilen bataryanın psikometrik özelliklerini sınamak, bataryada yer alacak ölçümlerin birbirleri ve İUD ile olan ilişkilerinin BDM'nin öngörülerini ne denli desteklediğini incelemektir. Çalışmanın örneklemi 14'ü yatarak, 153'ü ayaktan tedavi alan 167 BPB tanılı katılımcılardan oluşmaktadır. Veriler Sosyodemografik ve Tıbbi Bilgi Formu, BDM Bipolar Bozukluk İlaç Uyumu Bataryası (BBİUB), Tıbbi Tedaviye Uyum Oranı Ölçeği, İlaç Uyumunu Bildirim Ölçeği, Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeğinin Gözden Geçirilmiş Formu ve Dünya Sağlık Örgütü Yaşam Kalitesi Ölçeği Kısa Formu kullanılarak ve ilaç uyumunun kanda ölçümü ile elde edilmiştir. Bulgular katılımcılarda ilaç uyum oranının yüksek olduğunu göstermiştir. Ancak öz bildirim sonuçlarına göre vakaların %31'i ilaçlarını aksatmaktadır. Ayrıca İUD'nin en güçlü belirleyicisi ilaç alma niyetidir. İUD'ye ilaç kullanma alışkanlığı ve ilaca yönelik özetkinlik de bir katkı sağlamaktadır. İlaca uyum niyetinde öz etkinliğin, tutumun ve kontrol algısının da anlamlı bir etkisi olduğu görülmüştür. Çalışmanın sonuçları BDM'nin tüm yapılarının ölçümünü bir arada ele alan bataryanın geçerli ve güvenilir olarak uygulanabileceğine dair kanıtlar sunmuştur. Sonuçlar ayrıca uyum düzeyleri benzer hastaların hastalık şiddetine göre farklılaşıp farklılaşmadığının BBİUB'ye göre değerlendirilebileceğine işaret etmektedir. Bu çalışma sonucunda geliştirilen ölçüm bataryası sayesinde ilgili bozukluğa sahip kişilerde İUD'nin bireysel bileşenlerinin belirlenebilmesi ve buna yönelik ilaca uyum müdahale programlarının geliştirilmesi umulmaktadır.
Özet (Çeviri)
Non-adherence to medication ranges between 20-60% in bipolar disorder (BPD), and can lead to serious health issues. To decrease these rates, intervention programs are required. However, identifying the predictors of medication adherence behavior (MAB) on a theoretical basis is essential for the effectiveness of interventions. Therefore this study aimed to develop and test the psychometric properties of an inventory targeting MAB and its predictors based on the Integrated Behavioral Model (IBM) for BPD patients, and investigate whether the relationships between the measures in the battery support the predictions of IBM. The sample consisted of 167 BPD patients; 14 inpatients, 153 outpatients receiving medical treatment. Data were collected through socio-demographic and medical information form, IBM Bipolar Disorder Medication Adherence Inventory (BDMAI), Medication Adherence Rating Scale, Medication Adherence Report Scale, Multidimensional Scale of Perceived Social Support, World Health Organization Quality of Life Instrument-Bref, and a blood-test measuring MAB. The findings showed high rates of MAB. However, according to self-report measures, 31% of the cases didn't use medications as prescribed. Furthermore, the strongest predictor of MAB was intention for MAB. Medication use habits, and self-efficacy contributed to MAB. Self-efficacy, attitudes, and perceived control also showed significant effects on intention for MAB. These provided evidence that BDMAI, which measures all components of IBM, is a valid and reliable tool, and can be utilized for differentiating disease severity among patients with similar non-adherence levels. It is expected that BDMAI is feasible for identifying individual components of MAB and developing MAB intervention programs targeting these components.
Benzer Tezler
- COVID-1-19 pandemisinin psikotik hasta grubunda sağlık davranışı ve psikopatoloji üzerindeki etkileri
The impact of the COVID--19 pandemic on health behavior and psychopathology in patients with psychotic disorders
SERKAN YAZICI
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2021
PsikiyatriAnkara ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MERAM CAN SAKA
- Şizofreni ve bipolar affektif bozukluk- manik epizod- tanısı almış hastaların rorschach protokolleri açısından karşılaştırılması
Şizofreni ve bipolar affektif bozukluk- manik epizod- tanisi almiş hastalarin rorschach protokolleri açisindan karşilaştirilmasi
ELİF GÜNERİ
- Bipolar bozukluk tanılı hastalara uygulanan bireysel psikoeğitimin yineleme hızı-işlevsellik ve yaşam kalitesine etkisi
Affect of individual psychoeducation on relapse rate -functioning and quality of life of patients with a diagnosis of bipolar disorder
FUNDA CAMUZ GÜMÜŞ
- Duygudurum bozukluğu olan bireylerde bilişsel davranışçı terapinin iyileşmeye etkisi
The effect of cognitive behavioral therapy on recovery in individuals with mood disorders
HİLAL AYDOĞDU DURMUŞ
Doktora
Türkçe
2020
HemşirelikEge ÜniversitesiPsikiyatri Hemşireliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ESRA ENGİN
- Bipolar bozukluk tanılı ötimik hastalarda sosyal biliş, özyeterlilik, sosyal uyum ve tedaviye katılım ilişkisi
The relationship between social cognition, self-efficacy, social adjustment and treatment compliance in euthymic patients with bipolar disorder
PEREN GÜMÜŞKESEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
PsikiyatriDokuz Eylül ÜniversitesiSinir Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞEGÜL ÖZERDEM