Samsun ili Bafra ilçesi sivil mimarlık örneklerinin incelenmesi, koruma sorunlarının belirlenmesi ve koruma önerileri
Investigation of civil architecture examples of Bafra district Samsun province determination of conservation problems and conservation proposal
- Tez No: 596780
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖMER FARUK TUNCER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rölöve-Restorasyon Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 306
Özet
Samsun, Karadeniz Bölgesi'nin önemli bir liman şehridir. Doğusunda Çarşamba Ovası ve batısında Bafra Ovası olmak üzere verimli toprakların ortasında yer alan şehir, tarihi boyunca tarımsal üretimin ve ticaretin merkezi olagelmiştir. Mimari dokusunun gelişimi, üretim ve ticaretin kesişiminde yer almış; çok kültürlü bir şehir olması ile yakından ilişkilidir. 19.YY'da farklı etnik grupların birlikteliği, yabancı tüccarlar, gezginler, Samsun'da açılan konsolosluklar, Tanzimat Dönemi İstanbul'dan Anadolu'ya da yayılan Batı etkisi şehrin kültürel kimliği, mimari ve kentsel özellikleri üzerinde belirleyici olmuştur. Bafra İlçesi verimli toprakları, büyük tarım üretimi, özellikle 'Altın Yaprak' olarak tanımlanan tütünün ticari değeri nedeniyle öne çıkmaktadır. 19.YY'dan itibaren tütün ağırlıklı tarım üretimi ve ticaretin zenginleştirdiği ilçede sivil mimari, maddi ve kültürel zenginliğin kuvvetli bir yansıması olmuştur. Bafra sivil mimarisi dönemsel gelişim ve biçimleniş açısından Samsun şehir merkezi ile paralellik gösterir. 19.YY Sivil mimarlık örneklerinde gözlenmeye başlayan etkiler ve oluşan tipolojiler, Cumhuriyet'in ilk yıllarında da sürmüş; zamanla bazı dönüşümlere uğramıştır. 60'lı yıllara kadar büyük ölçüde korunarak ve kullanılarak yaşayan özgün yapılar, takip eden 30 yıl içinde yoğun tahribata uğramıştır. Sayıları azalmış olsa da günümüze ulaşabilmiş anıtsal yapılar ve sivil mimarlık örnekleri şehrin geçmişine, kültürüne, mimari zenginliğine dair önemli bilgiler vermektedir. Bafra İlçe Merkezi'nde 4 cami, 4 çeşme, 2 hamam, 2 okul, 1 bedesten olmak üzere 13 anıtsal yapı, 80 adet konut, 35 ticari yapı olmak üzere 115 adet sivil mimarlık örneği günümüze ulaşmayı başarmış; korunması gerekli kültür varlığı olarak tescil edilmiştir. 1981-82 Yıllarında başlayan korunması gerekli kültür varlıklarını tespit, tescil ve koruma çalışmaları, dönemsel olarak aralıklarla devam etmiştir. 2000'li yıllarda geleneksel yapı sayısı azalmasına karşın koruma önlemleri artmıştır. Samsun Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından 22/02/2018 tarih ve 5089 sayılı karar ile kentsel sit alanı ve etkileşim alanı sınırları belirlenmiştir. Belirlenen alana yönelik Koruma İmar Planı çalışması yapılması önerilmiştir. Ancak günümüze ulaşabilen yapıların konum, plan, cephe ve mimari eleman özellikleri açısından irdelendiği kapsamlı bir belgeleme çalışması henüz yapılmamıştır. Gerçekleştirilen alan çalışması ile şehir tarihi ve kültürel kimlik açısından çok önemli olan sivil mimarlık örneklerinin niteliklerini kaybetmeden gelecek nesillere aktarılabilmesi amaçlanmaktadır. Oluşturulan analizler ışığında belirlenen koruma kararları, müdahale ve yeniden kullanım önerileri yoluyla mevcut kültür varlıklarının potansiyeli ortaya konmaktadır. Çoğu bugün kullanılmayan yapıların korunması ve canlandırılması, şehrin ve şehir sakinlerinin sosyal, kültürel ve ekonomik gelişimine katkıda bulunacaktır.
Özet (Çeviri)
Samsun is an important port city of the Black Sea Region. The city, which is located in the middle of the fertile lands of the Çarşamba Plain on the east and the Bafra Plain on the west, has come to be the center of agricultural production and trade throughout its history. The development of the architectural texture is closely related to the fact that it is a multicultural city that has taken place at the intersection of production and trade. In the 19th century, the unity of different ethnic groups, foreign traders, travelers, consulates opened in Samsun, the impact of West spreading from Istanbul to Anatolia in the Tanzimat Era were decisive on the city's cultural identity, its architectural and urban features. Bafra District becomes prominent due to its fertile lands, large agricultural production, and especially the commercial value of its tobacco defined as 'Gold Leaf'. From the 19th century, civil architecture has been a strong reflection of the material and cultural wealth in the district which is enriched with tobacco-based agriculture production and trade. Civil architecture of Bafra is in parallel with Samsun city center in terms of its periodical development and formation. The impacts and the typologies that started to be observed in the 19th century civil architecture examples continued during the first years of the Republic and have undergone some transformations. The original structures, which survived largely by having been conserved and used until the 60s, were heavily damaged within the following 30 years. The monumental buildings and civil architecture examples, which have survived to the present day even though their numbers have decreased. They provide important information about the city's history, culture and architectural wealth. In Bafra District Center, 13 monumental buildings consisting of 4 mosques, 4 fountains, 2 baths, 2 schools, 1 covered bazaar and 115 civil architecture examples consisting of 80 residential buildings and 35 commercial buildings, have managed to survive to the present day, and has been registered as a cultural property to be conserved. The determination, registration and conservation works of cultural property to be conserved that have started in 1981-82 have continued at periodic intervals. Despite the decrease in the number of traditional buildings in 2000s, the conservation measures have increased. With the decision of Samsun Regional Council for the Conservation of Cultural Property dated 22/02/2018 and numbered 5089, the boundaries of the urban conservation sites and the surrounding interactive areas were determined. A Conservation Plan study for the determined area has been proposed to be performed. However, a comprehensive documentation study on which the structures that have reached the present day were examined in terms of location, plan, facades and architectural element features has not been made yet. The aim of the area study is to enable the civil architecture examples, which are very important in terms of city history and cultural identity, to be passed on to future generations without losing their qualities.
Benzer Tezler
- Samsun ili Bafra ilçesi Kızılırmak havzasındaki doğal agrega ocaklarından alınan agregaların ve bu agregalardan üretilen betonun bazı özelliklerinin belirlenmesi
Determination of some properties of aggregates and concrete vvhi̇ch is produced using those aggregates from Kızılırmak river basin, in Bafra region, at Samsun
KADİR ERSİN TEMİZEL
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
ZiraatOndokuz Mayıs ÜniversitesiTarımsal Yapılar ve Sulama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TURGUT ÖZTÜRK
- Yeşil küre tarım işletmesi arazilerinin toprak kalite indeks modelinde nötrosofik Fuzzy-AHP kullanımı ve uzaktan algılama teknikleri ile entegrasyonu
Integration of neutrosophic Fuzzy-AHP and remote sensing techniques in the soil quality index model of yeşil küre agriculture enterprise lands
NURSAÇ SERDA KAYA
Doktora
Türkçe
2024
ZiraatOndokuz Mayıs ÜniversitesiToprak Bilimi ve Bitki Besleme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ORHAN DENGİZ
- Bafra ilçesi Koşu Köyü merasında uygulanan farklı ıslah yöntemlerinin meranın ot verimi, yem kalitesi ve botanik kompozisyonu üzerine etkileri
The effect of different improvement methods applied on rangeland in Koşu Village of Bafra on the hay yield, hay quality and botanical composition
OLGUNAY ŞAHİNOĞLU
Doktora
Türkçe
2010
ZiraatOndokuz Mayıs ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. FERAT UZUN
- Samsun ili Bafra ilçesi sol sahil köylerinde yapılan arazi toplulaştırmasına zorunlu ve istemli katılan çiftçilerin tutum ve davranışlarının karşılaştırılması
The comparision of farmers' attitudes and behaviors towards voluntary and mandatory participation in land consolidation in the left coast villages of Bafra district, Samsun province, Turkey
EMRAH İLDENİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
ZiraatOndokuz Mayıs ÜniversitesiTarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KÜRŞAT DEMİRYÜREK
- Samsun ili Bafra ilçesinin bağcılık potansiyelinin farklı üzüm çeşitleri ve iklim indisleri kullanılarak belirlenmesi
Determination of the viticultural potential of Bafra district in Samsun by using different grape varieties and climatic indices
ŞİNASİ KARABEKTAŞOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
ZiraatOndokuz Mayıs ÜniversitesiBahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BÜLENT KÖSE