Arnavutluk, Berat şehri, Gorica mahallesi'ndeki geleneksel konutların mimari özellikleri ve koruma sorunları üzerine bir araştırma
A research on the architectural features and conservation problems of the traditional Gorica houses in Berat, Albania
- Tez No: 597173
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AYNUR ÇİFCİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rölöve-Restorasyon Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 244
Özet
Arnavutluk'ta en eski ve önemli şehirlerden biri olan Berat'ın geçmişi MÖ 4. yüzyıla kadar uzanmaktadır. Ülkenin orta güneyinde yer alan şehir 2400 yıllık geçmişi ile İliryalılar, Bizans, ve Osmanlı hakimiyetinde farklı medeniyetlere ev sahipliği yapmıştır. Bu durum şehre tarihi, mimari ve kültürel anlamda çeşitlilik kazandırmıştır. Kale, Mangalem ve Gorica tarihi mahalleleri ise kültürel ve mimari mirasının yoğun olarak bulunduğu alanlardır. Gorica Mahallesi, Osumi Nehri'nin güneyinde yer alan tek yerleşim alanıdır. 4. yüzyılda inşa edilen Gorica Kalesi'nin kalıntıları, 18. yüzyılda Ahmet Kurt Paşa'nın yaptırdığı taş köprü, iki kilise ve geleneksel konutlar mahallenin özgün mimari dokusunu oluşturmaktadır. Çoğunlukla 18.-19. yüzyıllar arasında inşa edilen konutlar mahallenin ana mimari yapı grubudur. 19. yüzyılda sosyo-ekonomik kaynaklı nedenler ve özellikle 1851 depremi konutların plan ve cephe biçimlenişi ile yapım tekniği ve malzemelerinde değişikliklere neden olmuştur. Tez çalışması kapsamında Gorica Mahallesi'ndeki tescilli 144 yapı incelenmiş ve 15 konut detaylı olarak belgelenmiştir. 8 bölümden oluşan yüksek lisans tezinde Gorica Mahallesi ve geleneksel konutlar bütüncül bir yaklaşımla irdelenmeye çalışılmıştır. Birinci bölümde tez ile ilgili literatür özetine yer verilmiş, çalışmanın amacı ve yöntemi anlatılmıştır. İkinci bölümde ise genel olarak Berat'ın coğrafi durumu, tarihsel gelişimi, sosyal ve ekonomik yapısı değerlendirilmiştir. Bu bölümde bir bütün olarak ele alınan Berat'ın kronolojik olarak kuruluşundan günümüze kadar değişen durumu aktarılmıştır. Üçüncü bölümde Berat'ın kentsel gelişimi ele alınmıştır. Antikite döneminden modernleşmeye kadar kentleşme süreci genel hatlarıyla anlatılmış, tarihi mahalleler hakkında ise daha ayrıntılı bilgilere yer verilmiştir. Kale ve Mangalem mahalleleri ile İslami Ortaçağ Merkezi'nde yer alan bazı önemli yapıların tanıtıcı bilgileri tablo şeklinde sunulmuş, Gorica Mahalle'sindeki anıtsal yapılar hakkında ise kısa bilgilendirme yapılmıştır. Dördüncü bölümde çalışma sahası olan Gorica Mahallesi'ndeki tüm yapılar için mimari doku analizleri hazırlanmıştır. Bir bütün olarak değerlendirilen kentsel sit alanı geleneksel / yeni yapı, kat adedi, işlev, özgünlük durumu, strüktürel durumu, yapım sistemi ve malzeme ile tescil durumu yedi başlık altında irdelenmiştir. Beşinci bölümde ise Gorica Mahallesi'ndeki geleneksel konutlarının mimari özellikleri değerlendirilmiştir. Detaylı incelenen 15 konut bağlamında yapı-parsel-sokak ilişkileri, plan, cephe tipolojisi, yapı elemanları, yapım tekniği ile malzemeler görsel ve çizimlerle desteklenerek anlatılmıştır. Gorica konutlarında görülen koruma sorunları doğal, sosyal, ekonomik, siyasi ve kullanıcı kaynaklı koruma sorunları olarak çevre ve tek yapı ölçeğinde tezin altıncı bölümünde değerlendirilmiştir. Yedinci bölümde ise mahallede bulunan geleneksel mimarinin korunması için koruma yaklaşım önerileri geliştirilmiştir. Bütüncül bir anlayış izlenerek, altıncı bölümündeki koruma sorunlarına yönelik çözümler üretilmeye çalışılmıştır. Sekizinci ve son bölümde ise çalışmanın bütünü ile ilgili genel bir değerlendirme yapılmış tezin hedefi vurgulanmıştır.
Özet (Çeviri)
Berat is considered te be one of the oldest and most important cities in Albania. The history of the city dates back to the 4th century BC. Throughout 2400 years as an inhabited centre Berat has reflected a mixture of cultural assets and remainings from Illyrians, Byzantine and Ottoman period. The variety of its cultural and architectural heritage is best appeared in the three historic quarters of the city, Kala, Mangalemi and Gorica. In contrast to the other two quarters Gorica is located on the south of the Osumi River. A fortress which dates from the late 4th century, the historical stone bridge built by Ahmet Kurt Pasha in the 18th century, two churches and the traditional houses constitute the architectural tissue of Gorica. The traditional houses mostly built between 18-19th centuries are the main architectural building group in the quarter. The socio-economical changes in 19th century and the big earthquake of 1851 caused major changes on morphology, construction techniques and materials of the houses. Within the scope of the thesis study, 144 buildings in Gorica quarter were examined and 15 houses were documented in details. This study consists of 8 chapters. The quarter of Gorica and traditional houses have been evaluated in a comprehensive approach. In the first chapter the literature summary, aim and the methodology are explained. In the second chapter, the geographical situation, historical development, social and economic structure of Berat have been evaluated. Berat has been explained chronologically from its foundation to the present. The third chapter consists of the urbanization development from antiquity to modernization. The historical quarters and some of the important monumental buildings are described. The buildings in the Kala, Mangalem and Islamic Medieval Center are presented in tabular form while the monumental buildings of the Gorica quarter are described briefly. In the fourth chapter the architectural study area analyzes were prepared under headings.such as, new or traditional, storey number, building functions, authenticity, structure, construction system materials and registration state. In the fifth chapter, the architectural features of the traditional Gorica houses were evaluated. The building-parcel-street relations, plan, façade typology, building elements, construction technique and materials are explained and illustrated by means of photos and measured drawings through 15 houses that were documented in detais. The conservation problems are examined in the sixth chapter of the thesis. The deterioration causes titled under natural, social, economical, political reasons and mostly by the inqualified interventions of inhabitants were detected in the environmental and single building scale. In oder to preserve the traditional houses of the Gorica quarter in the seventh chapter, comprehensive conservation approach and proposals have been developed for the problems identified in the sixth chapter. In the eighth and last chapter, has been made a general development and emphasized the aim of the whole study.
Benzer Tezler
- Heritage planning polices in pre and post socialist Eastern Europe: Albania Berat case study
Sosyalizm öncesi ve sonrası Doğu Avrupa ülkelerinde tarihi miras planlaması stratejileri: Arnavutluk Berat örneği
PRANVERA METRA
Yüksek Lisans
İngilizce
2005
Şehircilik ve Bölge PlanlamaDokuz Eylül ÜniversitesiŞehir Planlama Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. İPEK ÖZBEK SÖNMEZ
- Arnavutluk'un transatlantik kurumlarıyla bütünleşmesinde İtalya'nın etkisi
Influence of Italy on Ablania's integration with the transatlantic structures
SOKOL BRAHAJ
Doktora
Türkçe
2023
Uluslararası İlişkilerDokuz Eylül ÜniversitesiAvrupa Birliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET NAZMİ ÜSTE
- Arnavutluk ve Türkiye erken çocukluk eğitim sistemlerinin karşılaştırılması
A comparison of Albania and Turkey early childhood education systems
SİDORELA VELİJA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERAP ERDOĞAN