Tanımsız kentsel açık alanların okunması ve değerlendirilmesi üzerine bir yaklaşım önerisi
An approach for reading and evaluating undefined urban open spaces
- Tez No: 598344
- Danışmanlar: PROF. DR. AYŞEN CİRAVOĞLU DEMİRDİZEN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Bina Araştırma ve Planlama Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 268
Özet
Bu tez çalışması, genellikle bakımsız, boş, düzensiz, sahipsiz, karanlık, terkedilmiş, metruk vb. çeşitli olumsuz çağrışımlarla adlandırılan 'tanımsız kentsel açık alanlar'ı anlama, çok boyutlu ve katmanlı özelliklerini kavrama ve gündelik yaşam içerisinde barındırdığı potansiyelleri keşfetme üzerinedir. Kentsel açık alanların bir tipi olarak gelişen ve 'müphemliği' ile tanınan bu alanlar, herhangi bir işlevin yüklenmediği tasarlanmamış alanlar olabildikleri gibi, yetersiz derecede tasarlanan veya var olan işlevini yitirmiş, geçici olarak kullanılmayan alanlar olabilmektedir. Günümüz kentlerinde özellikle metropollerde giderek değişen kamusal yaşam algısı ile bireyin zamanla kendine ve kente yabancılaştığı kentsel sistemler, yitirilen açık yeşil alanlar, aşırı kontrol altında tutulan ve sınırlı aktiviteler sunan kamusal mekânlar, sıradan bireyi bu değişime direnmeye ve yeni mekânsal üretim pratikleri ile yeniden tanımladığı 'tanımsız kentsel açık alanlar'a yönlendirmektedir. Tez çalışmasının öne sürdüğü ana sav, çeşitli sebeplerle 'tanımsızlaşan' alanların kent için potansiyel bir değer taşıdığı ve sıradan bireyin bu alanlar üzerinden gündelik taktikleriyle yeni durumlar yaratarak kamusal mekânlara katkı sağladığı düşüncesidir. Bu bağlamda, tanımsız kentsel açık alanların kentsel yaşama katılabilme olanaklarını, sınırları ve imkanları çerçevesinde araştırmanın, içinde bulunduğumuz dönemin çetrefil kentsel sorunları nedeniyle, giderek daha da yaşamsal hale geldiği söylenebilir. Tezin amacı, tanımsız kentsel açık alanları, kavramın tarihsel süreç içerisinde geçirdiği değişimi planlama ve mimarlık yazınında yeniden değerlendirmek, belirlenen saha çalışmasında bu alanları mekânsal açıdan analiz ederek barındırdıkları problemler ve potansiyellerin çözümlenmesi ile yeniden kamusal yaşama katılmasındaki öncelikleri, yaklaşım boyutlarını, değişkenleri ortaya koymaktır. Bu bağlamda tezin ana kurgusu, tanımsız kentsel açık alanların gündelik taktikler ile yeniden tanımlanmasında etken kriterlerin belirlenmesi, sahip olduğu ve henüz açığa çıkarılmamış potansiyellerini keşfetmek düşüncesiyle geliştirilmiştir. Tezin kuramsal çerçevesi, teorik ve metodolojik olarak 'çözümleme' ve 'ilişkilendirme' başlıklı iki ayrı aşamadan oluşmaktadır. Kuramsal bölümde, 'kentsel açık alanların neden ve nasıl tanımsızlaştığı' sorusu üzerinden ilgili kavramsal açılımları kentsel mekân söylemleri üzerinden okuyan kapsamlı bir literatür çalışması sunulmuştur. Tezin metodolojik kısmında geçici müdahaleler ve gündelik taktiklerin, tanımsız alanlardaki yeniden üretim pratiği olarak tanımsız alanların yeniden tanımlanmasında (anlamlandırılmasında) alanların belirli niteliklerinden ayrı düşünülemez olduğu savı üzerinden sürdürülmüş, ilgili örnekler üzerinden tanımsız alanlara ilişkin çeşitli potansiyeller belirlenmiştir. Tezin alan araştırması olan dördüncü bölüm, 'okuma' ve 'değerlendirme' aşamalarından oluşmaktadır. Bu bölümde, İstanbul Büyükdere Caddesi Levent Bölgesi'nde farklı dönem ve kentsel örüntüleri yansıtan işlevsel çeşitliliklere hizmet eden ayrı dokulardaki tanımsız kentsel açık alanlar, onları etkileyen faktör ve belirleyen ayırt edici nitelikleri aracılığıyla alanları tanımak, sorunlarını kavramak ve potansiyellerini ortaya çıkarmak adına üç adımdan oluşan bir kurgu ile kavramsallaştırılmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda çalışma sınırları kapsamında tespit edilen tanımsız kentsel açık alanlar mekânın yeniden üretilmesi ve tanımlanmasında içerik, anlam, işlevdeki çoklu değişimler doğrultusunda; sırasıyla fiziksel, sosyo-kültürel ve kullanım nitelikleri üzerinden analiz edilmiş ve sınıflandırılmıştır. Daha sonra gündelik hayat ritimleri içerisinde, bireysel/kolektif taktikler ile tanımsız kentsel açık alanların yeni anlamlar kazanması, ilgili literatürden elde edilen eylem tipleri ve potansiyel değerler üzerinden irdelenmiştir. Çalışma sonuçları arasında, kentsel açık alanları tanımsızlaştıran faktörlerin, alanların yeniden canlandırılmalarında etken olan parametreler olabilecekleri ve bunların ülke/kent özelinde planlama yaklaşımlarına, yönetimsel süreçlere ve belirlenen faktörlere (morfoloji, kulanım, konum vb.) bağlı olarak niteliklerinin ve dolayısıyla sınıflamalarının değişkenlik gösterdiği yer almaktadır. Tezin öne sürdüğü ana sav, sıradan bireyin tanımsız alanlarda gündelik taktikleriyle kamusal mekânlara katkı sağladığı düşüncesi aracılığıyla tanımsız kentsel açık alanların okunması ve değerlendirilmesi için bir yaklaşım önerisi geliştirilmiştir. Konuya ilişkin ileriki çalışmalarda benzer sorgulamaların önünü açmak adına kullanılabilir bu yaklaşım önerisi, İstanbul kenti ve mekânsal sorunsallarına ilişkin tanımsız alanlar üzerinden alternatif bir okuma modeli olarak sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
This thesis is about understanding 'undefined urban open spaces' which are generally named with negative connotations, such as“neglected, empty, disorganized, derelict, abandoned etc.”; grasping their multi-dimensional and layered features and discovering their potential in everyday life. These spaces, which have developed as a type of urban open spaces and is known for their ambiguity, may not only be designed without any function but also be inadequately designed or temporarily unused areas, having lost their function. Urban systems in which the individual gradually becomes alienated to himself/herself and the city as a result of the changing perception of public life in contemporary cities, especially metropolises; loss of green areas and the public spaces that offer limited activities kept under extreme control cause the ordinary individual to resist this change and direct him/her to 'undefined urban open spaces' which he/she owns through new spatial production practices and redefines. The main argument of this thesis study proposes is that the spaces which have become 'undefined' for various reasons possess a potential value for cities and that the ordinary individual contributes to public spaces by offering new conditions through daily tactics produced in these spaces. In this context, it could be argued that investigating the potential of undefined urban open spaces to be a part of urban life within their possibilities and limitations has become more vital due to the complicated urban problems of our day. The aim of the thesis is to reevaluate undefined urban open spaces and the changes of this concept has undergone throughout the historical process within the literature of planning and architecture; reveal the priorities, approaches and variables regarding their re-integration to public life by resolving the problems of these spaces through spatial analysis in the field study planned for the research. In this context, the thesis was structured with the purpose of determining the criteria acting on the re-definition of undefined urban open spaces with daily tactics and discovering their latent potential that has not been revealed yet. The theoretical framework of the thesis is comprised of two parts, namely 'decoding' and 'binding'. The theoretical part presents a comprehensive literature review which focuses on the questions why and how urban open spaces have become undefined and the related conceptual insights through urban space discourses. In the methodological part of the thesis, it has been argued that temporary interventions and daily tactics are inseparable from certain qualities of undefined spaces since they act as re-production practices in the re-definition of these spaces; various potentials have been determined through relevant literature and examples. In the fourth section which consists of two parts titled 'reading' and 'evaluating' and encapsulates the field study and the findings of the thesis, a descriptive an interpretive study was conducted on undefined urban open spaces determined in Istanbul, Buyukdere Avenue Axis Levent District. In this part, undefined urban open spaces which serve functional diversity in separate districts that reflect different periods and urban patterns have been conceptualized in a three-stage construct to recognize these areas, grasp their problems and features and reveal their potential through the factors acting on them as well as their descriptive qualities. In this part, the physical, socio-cultural and usability characteristics of undefined urban spaces have been determined through the multiple changes in content, meaning and function in the re-production and definition of space. Subsequently, the potential values obtained from the literature related with the undefined urban open spaces acquiring new meanings through individual/collective tactics within the rhythms of daily life were examined through the determined areas. The conclusion and suggestions parts of the thesis titled 'evaluating' presents the results of the research and the possibilities regarding undefined spaces. The results of the study include that factors defining urban open spaces may be the parameters that are effective in the re-definition and revitalization of urban open spaces. In addition, it was seen that the qualifications and hence the classification of undefined urban open spaces vary depending on the planning approaches, managerial processes and determined factors such as morphology, usage and location based on the country/city. An approach for reading and evaluating undefined urban open spaces has been developed through the main argument of the thesis. The thesis, which is constructed as a reading and evaluation of undefined spaces, proposes a model to pave the way for similar questionings in future studies. Besides, this approach has been presented as an alternative reading model over the undefined areas of the city of Istanbul and its spatial problems.
Benzer Tezler
- Tanımsız açık alanların kente kazandırılmasına yönelik bir yaklaşım: Burdur örneği
An approach to bring undefined open areas to the city: The case of Burdur
UTKU KURTOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
MimarlıkKTO Karatay ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜZİN DEMİRKAN TÜREL
- Küçük ölçekli kentsel ekonomi ve kentsel biçim ilişkisi
Small scale urban economy and urban form
ESRA YAVUZ ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SAİT ALİ KÖKNAR
- Discovering the public use potentials of city walls and their surroundings: The case of İstanbul Theodosian Walls
Kent surları ve çevresi kamusal kullanım potansiyellerinin keşfedilmesi: İstanbul Theodosius Surları örneği
BURCU SOYGÜZELOĞLU
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İSMAİL EREN KÜRKÇÜOĞLU
- İstanbul derelerinin fiziki değişimi ve arazi kullanım ilişkisi
Transformation of streams in Istanbul and the impact of landuse
HÜLYA DİNÇ
Doktora
Türkçe
2015
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. FULİN BÖLEN
- Topoğrafyanın biçimsel ve mekansal katmanlarının mimarlıktaki açılımları üzerine bir yeniden okuma
Reading the unfoldings of topography in architecture through the lenses of formal and spatial layers
NAZMİYE NURDOĞAN