Mâturîdîlik'te kur'an ve sünnet'in belirleyiciliği:Bilgi, mucize ve kabir azabı örnekleri
Decisiveness of the Qur'an and sunnâh in Mâturîdîye: The cases of epistemology, miracles and torment of grave
- Tez No: 598411
- Danışmanlar: PROF. DR. HALİL İBRAHİM BULUT
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 507
Özet
Mâturîdîlik, Mâverâünnehir'de Hanefî âlimlerin katkılarıyla vücut bulan ve özü itibarıyla Hanefî mezhebinin devamı olan itikâdî mezhebin adıdır. Hanefîler'in itikâd'ta“Mâturîdî”olarak anılmaya başlanması Ebu Hanife'den yaklaşık beş asır sonradır. Akla ehemmiyet vermeleriyle tanınan Hanefiler'in naslarla ilişkisinin zayıf olduğu çeşitli vesilelerle dile getirilmiştir. Bu olumsuz algının oluşmasında mezhebe mensub âlimlerin aşırı guruplarla mücadele ederken daha ziyade aklî usuller kullanma-larının etkisi büyüktür. Doğrusu“ilahi din”inanç esaslarının naslarla belirlendiği bir olgudur. Nitekim, İslâm âlimlerinin ittifak ettiği bu husus aklın da bir gereğidir. Dola-yısıyla, itikâdî bir mezhebin teşekkülü araştırılırken, mezhep-nass ilişkisine dair verile-rin ve kullanılacak metodun doğru tespit edilmesi gerekmektedir. Bu anlayışla, araş-tırmada epistemoloji, mucize ve kabir azabı örnekliğinde Ebû Hanife ile birlikte mez-hebin ilk temsilcileri ve ardından Mâverâünnehir'in Hanefî kelâmcılarının eserleri kro-nolojik olarak incelenmiştir. Eserlerdeki görüşlerin objektif bir yaklaşımla ve zaman-fikir-hadise irtibatını dikkate alarak tespit edilmesi için mezhepler tarihi metoduna âzami ölçüde riayet edilmiştir. Neticede Mâturîdî'nin derin etkisini taşımakla birlikte“Mâturîdîler'in”, mezhebin miheng noktası olan Ebu Hanife'nin naslarla kurduğu güçlü, sağlıklı bağı ve bunlardan kaynaklanan inanç esaslarını koruduğu görülmüştür. Bu itibarla, Hanefîliğin“Mâturîdîliğe”dönüşme sürecindeki naslarla olan ilişkisini doğan, büyüyen ve gelişen ama her zaman aslını koruyan insanda görülen fiziksel değişmelere benzetebiliriz. Başka bir deyişle, Ebû Hanife tarafından ortaya konulan esasların değiştirilmediğini, belki zaman içinde çeşitlendirilerek geliştirildiğini söyle-yebiliriz. Sonuç olarak Mâturîdînin katkılarının önemini vurgulamakla birlikte, Ebû Hanîfe'nin mezhebini takip edenlerin en fazla Hanîfe-Mâturîdîlik şeklinde tanımlanması gerektiğini düşünüyoruz.
Özet (Çeviri)
“Mâturîdîye”is the name of an Islamic theological sect formed by the contri-bution of various Hanafîte scholars in Transoxania. Approximately five centuries af-ter Abû Hanifa, his followers -the Hanafîtes- began to be called as“Mâturîdîtes”.“Mâturîdîtes”are generally known as a rationalists. The use of rational methods by sectarian scholars while fighting the extremist groups is one of the main reason of such a negative perception. İndeed, it is obvious that in İslam, as a“divine religion”, theological principles are determined by the Qur'an and Sunnah. This is a neccessity of common mind on which Islamic scholars have also agreeed. Therefore, investiga-ting the formation of a sect needs the determination of the correct data on the secta-rian-nass relationship and the use of suitable methods. So we studied Abû Hanîfa, his first followers and Hanafîtes in Transoxania chronologically, focusing on episte-mology, miraceles and torment of grave. We used İslâmic Sectarian History Method to achieve objectivity and to take into consideration“time-idea-incident”relations-hip. We concluded that although Al-Mâturîdî had a deep effect, developments took place within the boundaries of“Hanafîte”sect.“Mâturîdîtes”always sustained the strong and healthy ties with the Qur'an and Sunnâh established earlier by Abû Hani-fa, the founder and touchstone of the sect. In this respect, the relationship with Qur'an and Sunnâh during the transformation of Hanafîye to Mâturîdîye is very si-milar to changes seen in human being after he borns: Evolving and developing, but always protecting his basic structure. That is why we suggest that the Hanafites in Transoxiana should be named as Hanafîte-Mâturîdîye, rather than as Mâturîdîye, if not Neo-Hanafîtes or Hanafîye only.
Benzer Tezler
- Mâtürîdî'nin hikmet anlayışı
Conception of Hi̇kmah in maturidi
OSMAN ORAL
Doktora
Türkçe
2014
DinErciyes ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TEMEL YEŞİLYURT
- راء بدرالدين العيني في الصفات الخبريةفيح صحيح البخاريكتابه عمدة القاري شر
Bedreddin Aynî'nin Umdetü'l-Kārî fî Şerḥi Saḥîḥi'l-Buḫârî adlı eserinde haberî sıfatlarla ilgili görüşleri
BİLAL ABDULKERİM MITHAT MITHAT
Yüksek Lisans
Arapça
2022
DinKarabük ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA YILDIZ
- Elmalılı M. Hamdi Yazır'a göre Ba's
Ba's according to Elmalılı M. Hamdi Yazir
ZELİHA DEMİREL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinAdıyaman ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAMDİ GÜNDOĞAR
- İmam Mâtürîdî'nin mûcize anlayışı
Imam Mâturidi's understanding of miracles
İSA YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET AK