Geri Dön

Mâtürîdî'nin hikmet anlayışı

Conception of Hi̇kmah in maturidi

  1. Tez No: 366991
  2. Yazar: OSMAN ORAL
  3. Danışmanlar: PROF. DR. TEMEL YEŞİLYURT
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Din, Religion
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2014
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Erciyes Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Kelam Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 212

Özet

Ebû Mansûr el-Mâtürîdî, Türk ve İslâm dünyasının yetiştirdiği önemli düşünürlerden biridir. İmam-ı A'zam Ebû Hanife'nin inançla ilgili görüşlerini sistemleştirdi ve“Mâtürîdîlik”diye anılan itikâdî mezhebin önderlerinden biri oldu. Mâtürîdî'nin düşünce dünyasında önemli bir işlevselliğe sahip her şeyin yaratılış gâyesi ve hakikati demek olan hikmet, Kitabu't-Tevhid ve Te'vîlâtu'l-Kur'ân adlı eserlerinde kendisini anahtar bir kav-ram olarak göstermektedir. Ona göre âlemde yaratılan her bir şeyin hikmeti vardır ve hiçbir şey boşu boşuna yaratılmamıştır. Hikmetleri idrâk ile yaratıcıya îmân etmek akıl sahibi her insanın kulluk görevidir. İlahi fiilin de hikmet dışı olması mümkün değildir. Hikmet dışına çıkmak ise sefihliktir ve rububiyete aykırıdır. Kelâm âlimleri de hikmeti“gâye, sebep, bilgi, fiil ve davranışta mükemmellik ve kusursuzluk”şeklinde açıklayıp Allah'ın Hakîm, fiillerinin de hikmetli, her fiilinde de zulüm veya sefehin söz konusu olamayacağı görüşündedirler. Hikmetin birinci çeşidi adâlet, ikincisi lütufkârlıktır. Evrende olan Allah'ın yarattığı her şeyi hikmetle hep olumlu ve güzel yönlerini görerek Allah'ın fiillerini tanımak, hikmet bakış açısıyla olayları kavrayıp dünyada huzurlu ve mutlu yaşamak, İmam Mâtürîdî'nin Kur'ân ve Sünnet'ten anladığı düşünce sistemidir. O, hikmetle verilen akıl sâyesinde insanın“eşref-i mahlûkat”ve“halife”özelliğiyle hikmetleri kavrama ve idrâk etme yeteneğiyle yaratıldığını, ebedî âhiret hayatı için bu dünyanın hikmetlerle dolu bir ekim yeri tarla olduğunu belirtir ve insan dışında bütün varlıkların dolaylı veya dolaysız ona hizmet ettiğini söyler. Mâtürîdî, gökyüzü ile yeryüzü, iyilik ile kötülük, hayır ve şer, emir ve nehiy, nübüvvet, âhiret, ibadetler, şükür, kader gibi yaratılış ve ilahî fiillerle ilgili birçok konuyu akıl ve vahiy üzerinde hikmet bakış açı-sıyla temellendirmiştir.

Özet (Çeviri)

Abu Mansur al-Maturidi is one of the unusual thinkers who grew in Turkish and Islamic world. He systematized the thoughts of Imam Abu Hanifa about belief and became one of the leaders of secterian sect which has been called“Maturidis”. Al-Hikmah which has been an important functionality in the world of Maturidi's thought and stood for the goal of the genesis of all things and their truth shows itself as a key concept in his works“Kitab at-Tawhid”and“Te'vîlâtu'l-Qur'an”. According to him, everything in this universe has wisdom and nothing has been created in vain. The servitude duty of every omnis-cient human is to believe in Allah with the realization of wisdom. Nor is it possible that the divine act is without wisdom. To get out of the wisdom is contrary to the riotous and dominicality. The scholars of Islamic theology have explained the wisdom as“pur-pose, reason, knowledge, act, excellence and perfection in attitude”. According to them, Allah is the perfectly wise, His acts are wise and there is no tyranny and oppression in His every act. The first kind of wise is justice, the second one is grace. From this point of view and according to Qur'anic verses and Hadiths Imam al-Maturidi accepted that everything in this world has been created in a wise way, the acts of Allah should be recognized by seeing positive and beautiful aspects of them, the events should be comprehended from the perspective of wisdom and lived happily in this world as a result of these. Human is a“creature the most honorable”and“caliph”because of his intellect and will and the ability to realize and grip the wisdom. He knows that the world is a field where the wisdom is full in it for Hereafter and says that every creature except for him serve to himself directly or indirectly. Consequently Maturidi founded many subjects related with genesis and divine acts as heaven and earth, beneficence and evil, fa-vor and badness, order and prohibition, prophethood, hereafter, worship, thanksgiving and fate from the perspective of wisdom with reason and revelation.

Benzer Tezler

  1. Maturidi'nin hikmet ve rızık anlayışı

    Başlık çevirisi yok

    AHMET CİHAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1987

    DinErciyes Üniversitesi

    PROF. DR. CİHAT TUNÇ

  2. Mâturîdî'de ilâhî hikmet ve insan fiilleriyle ilişkisi

    God's wisdom in Mâturîdî and its relation actions of human

    TALİP KIZILKAYA

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    DinÇukurova Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ İSMAİL YÜRÜK

  3. Yeni ilm-i kelâmda geleneğe eleştiri bağlamında hikmete yaklaşımların değerlendirilmesi

    Assessment of approaches to wisdom in new kalam regarding criticism of tradition

    BUKET ATAMAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    DinSivas Cumhuriyet Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. AHMET ÇELİK

  4. İmam Mâtüridî'nin âhiret anlayışı

    Hereafter comprehension of Imam Mâtüridî

    HACER HAFSA AKMAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    DinAnkara Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MUAMMER ESEN

  5. Mâturîdîlik kelâm geleneğinde insan anlayışı

    Understanding of human in maturidi kalam convention

    NESLİHAN KUTLU KARAMAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    DinOndokuz Mayıs Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. FETHİ KERİM KAZANÇ