Küçükçekmece Gölü çevresı̇ arkeolojı̇k sı̇t alanlarının dönüşüm ve koruma açısından ı̇rdelenmesı̇: Avcılar Bathonea Antı̇k Kentı̇ örneği
Discussion of archaeological sites around Kucukcekmece Lake in terms of transformation and protection: The case of Avcilar Bathonea Ancient City
- Tez No: 599275
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ELİF ÖRNEK ÖZDEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kentsel Koruma ve Yenileme Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 194
Özet
Arkeolojik sit alanları binlerce yıllık insanlık tarihine ışık tutmaları, dünya tarihine mal olmuş uygarlıklardan izler taşımaları açısından önem arz eden alanlardır. İstanbul'daki sit alanları dağılımı arasında en yüksek payı alan alanlar arkeolojik sit alanları olup, bunlar arasında en büyüğü 1991 yılında sit alanı ilan edilen ve neolitik dönem izlerini taşıması açısından büyük öneme sahip olan Yarımburgaz Mağarası'nın da içinde bulunduğu Küçükçekmece Gölü ve çevresidir. Küçükçekmece Göl Çevresi Arkeolojik Sit Alanları, ilk insan topluluklarından günümüze kadar kesintisiz insanlık yaşamının izlerini göstermekte, göl kıyısındaki doğal ve arkeolojik zenginlikler ile bölgeye doğal siluet oluşturmakta ve çok özel bir coğrafya sunmaktadır. Bölgenin sahip olduğu arkeolojik değerler göz önünde bulundurulduğunda; kültürel ve çevresel değerleri ortaya çıkarması amacıyla Küçükçekmece Gölü çevresinde yer alan, özellikle Avcılar ilçesi sınırlarında devam eden Bathonea kazı çalışmalarının sürdürüldüğü arkeolojik sit alanları, İstanbul'un ilk ören yeri potansiyeline sahip bölgesi konumundadır. İnsanlıkla beraber en aktif gelişmelere tanık olan kentler, tarihsel süreç ile birlikte gelişmelerini sürdürmeye devam eden yaşayan mekanizmalardır. Kentlerin yaşayan mekanizmalar olması gelişimin devam ettiğini işaret etmektedir. Kentlerin değişim ve gelişim sürecinde sit alanları da modern kent dokusunun içerisinde varlığını sürdüren parçalar olarak sürekli bir dönüşümün odağı konumunda yer alırlar. Kimi zaman da bu gelişmelerden olumsuz etkilenerek niteliklerini yitirme sürecine girerler. Tüm sit alanları gibi arkeolojik sit alanları da kentlerin geçmişinden ve dolayısıyla toplumların kimliklerinden izler taşımakta ve kültürel mirasın sürdürülebilirliği açısından önem arz etmektedirler. Bu sebeple gelişimle beraber etrafında şekillenen yeni yapılaşmaların görünür hale gelmiş ya da varlığı bilinmekle birlikte henüz açığa çıkarılmamış izlere saygılı olması gerekir. Küçükçekmece Gölü'ne paralel olarak kuzeye doğru uzanan ve İstanbul'un en büyük arkeolojik sit alanı olma özelliğini gösteren 1. ve 3. derece arkeolojik sit alanlarının tamamı Rezerv Yapı Alanı kapsamında yer almaktadır ki; bu alanda İstanbul'un en eski yerleşimlerinden biri olan Yarımburgaz Mağarası ve Avcılar ilçe sınırlarında kazı çalışmaları devam eden arkeolojik sit alanları (Bathonea kazı alanı) da yer almaktadır. Sosyal, ekonomik ve demografik açıdan dünyanın sayılı metropolleri arasında yer alan İstanbul'da son 10 yılda, kente etkileri açısından“mega”diye nitelendirilen projeler gündeme gelmiş bunlardan bir kısmı halen plan aşamasında bulunurken bir kısmı ise uygulamaya geçmiştir. 2012 yılında afet riski altındaki yapıların tasfiyesi ve yeni yerleşim alanı olarak kullanılması amacıyla“Yerleşim Alanı”olarak belirlenen alan, üçüncü havalimanı, üçüncü köprü inşaatı ve Kanal İstanbul projeleri kapsamında“Rezerv Yapı Alanı”olarak güncellenmiştir. 2018 yılında ise 1. ve 3. derece arkeolojik sit alanlarının arasında kalan bölgede uygulama imar planı onaylanarak bölge yerleşime açılmıştır. Bu çalışmanın amacı; çalışma alanını etkileyecek projelerin, Rezerv Yapı Alanı kararının ve onaylanan uygulama imar planı kararının Küçükçekmece Gölü çevresinde bulunan ve Avcılar ilçe sınırları içinde kalan arkeolojik sit alanları ve doğal sit alanları üzerinde oluşturacağı tehditleri ortaya çıkarmak, inceleme alanının tarihsel önemini zedeleyecek ve fiziksel açıdan tahribine sebep olacak unsurların engellenmesini sağlayacak öneriler sunmaktır. Bu bağlamda; kültürel miras olarak arkeolojik sit alanı kavramı irdelenmiş ve arkeolojik mirasın korunması çerçevesinde dünyada ve Türkiye'de yaşanan süreç; kanun, tüzük ve anlaşmalar kapsamında incelenmiştir. Seçilen alana ilişkin kurul kararları incelenmiş, söz konusu projeler ve tarihi çevre kavramıyla ilgili çeşitli sempozyum, panel ve etkinliklere katılım sağlanarak, konunun farklı meslek gruplarından uzmanlarıyla görüşülmüş ve bunun sonucunda tarihi dokuda zıtlıklar yaratan ve alanın tarihi karakterini zedeleyen faktörler tespit edilerek koruma ve planlama süreçlerinin birlikte işlemesini sağlamak amacıyla neler yapılabileceği tartışmaya açılmıştır. Arkeolojik sit alanlarında koruma planlama yaklaşımları kapsamında arkeolojik sit alanları üzerinde oluşan tehditler incelenerek bu alanlarda koruma yöntemlerinden arkeopark kavramı irdelenmiştir. Dünya'dan ve Türkiye'den arkeopark örnekleri incelenerek çalışma alanı için öneriler getirilmiştir.
Özet (Çeviri)
Archaeological sites are the areas of significance for shedding light on the history of thousands of years of human history and for carrying out traces of the civilizations of world history. The areas with the highest share in the distribution of the conservation areas in Istanbul are the archeological sites. The largest one of the archaeological sites in Istanbul is Küçükçekmece Lake and its surroundings, which includes Yarımburgaz Cave and was declared a conservation area in 1991. Küçükkçekmece Lake Surrounding Archaeological Sites show the traces of uninterrupted human life from the first human communities. Natural and archeological richness of the lake shore forms natural silhouette of the region and presents a very special geography. Bathonea archaeological excavations in the vicinity of Küçükçekmece Lake, especially on the borders of Avcılar, are aimed to reveal the cultural and environmental values of the region. Considering the archeological values that the region possesses, Bathonea archaeological excavation site has the potential of being the first ruins of Istanbul. Cities that have witnessed the most active developments with humanity are living mechanisms that continue to develop along with the historical process. The fact that the cities are living mechanisms indicates that the development continues. In the process of change and development of the cities, the conservation sites are also in the position of being a continuous transformation center as the parts that keep their existence in the modern urban fabric. Sometimes conservation sites are affected by these developments and fall into the process of losing their qualities. Archeological sites are of great importance in terms of the sustainability of cultural heritage and the traces of the identities of cities and societies. 1st and 3rd Degrees Archaeological Sites, which extend parallel to the Küçükçekmece Lake and which are the largest archaeological sites of Istanbul, are all within the scope of the Reserve Building Area. This area also includes the Yarımburgaz cave, one of the oldest settlements in Istanbul, and the archaeological site of Bathonea, which continues excavation work. In the last 10 years in Istanbul, which is among the metropolises of the world in terms of social, economic and demographic aspects, the projects called“mega”regarding its effects on the city have come to the agenda. Some of them are still in the planning stage while others are in implementation stage. The area designated as“Settlement Area”in order to liquidate structures under disaster risk in 2012 and to be used as a new settlement area has been updated as“Reserve Construction Area”within the scope of third airport, third bridge construction and Kanal İstanbul projects. In 2018, the implementary zoning plan was approved in the area between the 1st and 3rd degree archaeological sites and the area was opened for settlement. The purpose of this study is; discover the threads that projects, decision of“Reserve Construction Area”and approved implementary zoning plan decision presents on archeological sites and natural conservation sites in the vicinity of Küçükçekmece Lake and within the boundaries of Avcılar district and to propose suggestions to prevent the destruction of historical significance of the study area and to prevent the elements causing physical destruction. In this context; the concept of archaeological site as cultural heritage is examined. Within the framework of the protection of the archaeological heritage in the world and process in Turkey; laws, bylaws and agreements. Board decisions on the selected area were examined and participated in various symposiums, panels and events related to the concept of projects and historical environment, and the topic was discussed with experts from different professions. As a result, factors that created contradictions in the historical text and harmed the historical character of the area were identified. Discussions are opened on what can be done to ensure the co-operation of conservation and planning processes. Within the scope of conservation planning approaches in the archaeological sites, the threats on archaeological sites were examined and the concept of archeoparks in these areas was examined. Archeopark examples from the world and Turkey were examined and suggestions are given for the study area.
Benzer Tezler
- Küçükçekmece Göl havzası (Bathonea) kazılarında bulunan kandiller
Excavations at the Küçükçekmece Lake basin (Bathonea) oil lamps
ÖMER KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
ArkeolojiKocaeli ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞENGÜL AYDINGÜN
- 1/5000 ölçekli paftalarda İstanbul şehir içi arazi kullanımı
1/50000 scaled section of amap land usage of İstanbul
ERCAN ÇETİNKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
Coğrafyaİstanbul ÜniversitesiBölgesel Coğrafya Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SELAMİ GÖZENÇ
- Kent ekolojisi açısından küçükçekmece gölü ve çevresinin irdelenmesi
Context of the urban ecology studies about kucukcekmece lake and around
DENİZ ÇEVİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Şehircilik ve Bölge PlanlamaYıldız Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. TÜLAY AYAŞLIGİL
- Küçükçekmece Gölü'nü besleyen derelerin taşıdığı kirlilik yükünün değerlendirilmesi
Başlık çevirisi yok
İSMAİL GÜROL UĞURLU
Yüksek Lisans
Türkçe
1992
Çevre Mühendisliğiİstanbul ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CUMA BAYAT
- İstanbul kentsel bölgesinde sürdürülebilir gelişme bağlamında havza planlama ve yönetim yaklaşımı:Küçükçekmece göl havzası örneği
The basin planning and management approach in context of sustainable development in istanbul urban region: Case of Küçükçekmece lake basin
HALE MAMUNLU
Doktora
Türkçe
2009
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYKUT KARAMAN