Geri Dön

Bodrum Girelbelen Köyü'nde kırsal mimarinin korunması

Conservation of rural architecture in Girelbelen Village, Bodrum district

PDF İndir

  1. Tez No: 599907
  2. Yazar: İZLEM HASBUTCU
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. CEYLAN İREM GENÇER
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Mimarlık, Architecture
  6. Anahtar Kelimeler: Bodrum, Girelbelen Köyü, kırsal miras, kültür mirası, tarihi çevre koruma, Bodrum, Girelbelen Village, rural heritage, cultural heritage, preservation of historical environment
  7. Yıl: 2019
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Rölöve-Restorasyon Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 264

Özet

Kırsal mimari, bulunduğu coğrafyanın yapı malzemeleri, dönemin yapım teknikleri ile; halkının sosyo-ekonomik, kültürel yapısı ve doğal çevre özellikleri ile doğrudan etkileşim halinde üretilmiş yapım şeklidir. Yüzyılların birikimiyle ve birçok bileşenin etkisiyle oluşturulan geleneksel kırsal yerleşmelerin yaşatılmasında birincil unsur insan faktörüdür. İnsan faktörünün yitirilmesi doğrudan geleneksel yapıların hasar görmesi ya da kültürel mirasın yok olması ile sonuçlanmaktadır. Bu durum kültürel bağlamda tekdüzeleşmeye sebep olmakta ve insanlığın geçmiş yaşamları ile olan bağlarının, aidiyet duygusunun varlığını tehdit etmektedir. Dağbelen Mahallesi sınırları içinde Bodrum ilçe merkezine 9 km uzaklıkta bulunan, dağlar arasında ulaşılması güç konumu sebebiyle özgün yerleşim dokusu ve geleneksel mimari karakteri kısmen korunmuş olan Girelbelen Köyü kırsal mimarisinin korunması, çalışmanın ana konusu olmuştur. Yerleşim alanında toplam yirmi dört adet yapı grubu ve kalıntıları bulunmaktadır. Misafirhane olarak kullanılan bir adet köy odası ve dini işlevle kullanılan yapı haricindeki tüm yapı grupları konut olarak işlevlendirilmiştir. Bunlara ek olarak yerleşimde bir adet mezarlık, üç adet sarnıç, kuyular ve arkeolojik kalıntılar da tespit edilmiştir. Topoğrafyaya uyumlu olarak konumlanmış evler, araziye birbirinin görüşünü engellemeyecek şekilde, manzaraya yönelerek yerleşmişlerdir. Köydeki yapılar, Bodrum geleneksel konut tipolojisinden 'tek odalı ev' türüyle benzerlik göstermektedir. Tümü tek katlı ve tek hacimli olan yapılar, yığma kagir teknikle inşa edilmiştir. Başlıca geçim kaynağı tarım ve hayvancılık olan Girelbelen Köyü halkı; ulaşım, altyapı, sağlık, eğitim hizmetlerinin yokluğu ve evlerin günümüz koşulları için uygun olmaması gibi sebeplerden dolayı, 1980-1990 yılları arasında köyü tamamen terkederek başka beldelere taşınmıştır. Boş kalmasına bağlı olarak yapılar ciddi ölçüde hasar görmüş ve yerleşimin sokak dokusu bozulmuş durumdadır. Tez çalışması toplam beş bölüm ve sonuç bölümünden oluşmaktadır. Tez çalışmasının ilk bölümünde; tezin amacı ve yöntemiyle birlikte hipotezleri anlatılmıştır. Çalışma esnasında kullanılan kaynaklar, fiziksel alan çalışmaları ve sözlü bilgi çalışmaları açıklanmıştır. İkinci bölümde, çalışma alanının yer aldığı Bodrum İlçesi'nin coğrafi, iklimsel, jeolojik ve sosyo-ekonomik özellikleri genel hatlarıyla ele alınmıştır. Yarımadanın tarihsel gelişimine ilişkin bilgiler verilmiş, barındırdığı kültürel varlıklar; Karya uygarlığı döneminden Osmanlı İmparatorluğu dönemine kadar kronolojik bir sıra ile aktarılmıştır. Üçüncü bölümde; Girelbelen Köyü'nün fiziksel, sosyal, tarihsel özellikleri ele alınmıştır. Tarihi boyunca ilişki içerisinde olduğu Dağbelen Köyü yerleşimi ile ilgili bilgiler verilmiştir. Köy ve yakın çevresiyle ilgili yasal düzenlemeler araştırılmış, içinde bulunduğu 1. derece arkeolojik sit alanı ve çevredeki arkeolojik kalıntılar hakkında bilgiler de verilmiştir. Çalışma alanında tespit edilen kültür varlığı niteliğindeki yapılarda belgelemeye yönelik ölçümler yapılmıştır. Bunun sonucunda analitik rölöveleri hazırlanmış, yapıların mimari özellikleri ve mevcut durumları analiz edilip, TÜBA (Türkiye Bilimler Akademisi) kırsal mimarlık envanteri fişi doldurulmuştur. Yerleşimle ilgili mevcut durum tespitleri ve hasar analizleri yapılarak vaziyet planına işlenmiş, ortaya çıkan veriler grafiklerle anlatılmıştır. Girelbelen Köyü'nde ikamet etmiş kişilerle yapılan derinlemesine sözlü görüşmeler aracılığıyla köyün tarihsel gelişimine, sosyal ve kültürel dokusuna ilişkin bilgiler; yapılan anket çalışmalarıyla ise köyün sosyo-ekonomik yapısı ve köy halkının yapılarının geleceği hakkındaki görüşleri ortaya konmaya çalışılmıştır. Dördüncü bölümde, Girelbelen Köyü'ndeki koruma sorunları; yasal statü sorunları, sosyo-ekonomik sorunlar, doğal çevre ile ilgili sorunlar, yerleşim ölçeğinde sorunlar, yapı ölçeğinde sorunlar, teknik uygulama sorunları olarak beş ana başlıkta ele alınmıştır. Beşinci bölümde ise belirlenen koruma sorunlarına yönelik öneriler açıklanmıştır. Çalışmanın amacı, nüfusunu yitirmiş Girelbelen Köyü'ndeki geleneksel kırsal mirasının korunarak gelecek nesillere aktarılmasına katkı sağlamak ve yarımadadaki diğer kırsal miras alanları için örnek oluşturmaktadır. Bu çalışma ile yerleşimin sahip olduğu kültürel ve mimari değerlerin öneminin, resmi kuruluşlar ve yerli halk tarafından kavranması için farkındalık yaratılması hedeflenmektedir.

Özet (Çeviri)

Rural architecture is a defined by the building materials of the geography it is located in and construction techniques of the period being in direct interaction with the socio-economic and natural characteristics of the region. Human factor is the primary factor for the survival of traditional rural settlements created by the accumulation of centuries-long building traditions and the influence of various components. The loss of the human factor directly results in the destruction of traditional structures and eventually the extinction of cultural heritage. This situation leads to monotonization in a cultural sense and threatens the existence of a sense of belonging and the ties of humanity with their past. The main subject of this study is the preservation of rural architecture in the village of Girelbelen, which is located within the boundaries of Bodrum Dağbelen District, which has preserved its original settlement texture and traditional architectural character due to its remote location between the mountains 9 km away from the town center. There are 24 buildings, a cemetery, three cisterns, wells and archaeological remains in this settlement. This buildings consist of a village room, a structure used as a mosque and houses. The houses, which are positioned in harmony with the topography, are settled in the landscape in a way not to obstruct the view of each other. The structures in the village are similar to the 'single room house' type of Bodrum traditional residential typology. All of the structures are single-storey high with single-room, built with stone masonry technique. The people of Girelbelen Village, whose main source of livelihood is agriculture and animal husbandry, have abandoned the village completely and moved to other towns between 1980-1990 due to the lack of transportation, infrastructure, healthcare, education services and the houses being unable to keep up with contemporary conditions. Since the buildings were unoccupied for a long time, they are now severely damaged and the street fabric of the settlement is deteriorated. This thesis consists of a total of five chapters and a conclusion section. In the first chapter, the aim, the methodology and the hypothesis are explained. Resources used during the study, physical field studies and oral information studies are discussed. In the second chapter, the geographical, climatic, geological and socio-economic characteristics of Bodrum District, where the study area is located, are discussed in general terms. Information about the historical development of the peninsula is provided and its cultural heritage is described in chronological order from the Carian civilization to the Ottoman Empire. In the third chapter, physical, social and historical characteristics of Girelbelen Village are addressed. Information about the settlement of Dağbelen Village, with which Girelbelen Village had social relations throughout its history, is also provided. The legal regulations related to the village and its immediate surroundings have been studied and information is provided about the archaeological site where the village is located and the archaeological remains in the near vicinity. Measurements recorded in the building identified in the study area as cultural assets were converted into analytical survey studies. Survey drawings, architectural features and current conditions of the structures were analyzed and TÜBA (Turkish Academy of Sciences) rural architecture inventory form was filled. Analyses such as function, structural condition, construction type, legal status and deterioration related to the settlement were conducted and added to the layout plan and the obtained data were explained with graphics. Through oral studies carried out with people who previously resided in Girelbelen Village, information such as the history of the region and daily life style in the settlement were inquired and obtained. Through survey studies, it was possible to understand the socio-economic structure of the village. In the fourth chapter, conservation and preservation problems in Girelbelen Village have been discussed under five main headings: legal status problems, socio-economic problems, problems related to natural environment, problems in building scale, problems in structure scale and technical implementation problems. In the fifth chapter, the recommendations were developed for the identified preservation problems. The aim of the study is to make theoretical and practical contributions to the conservation of the traditional rural heritage in abandoned Girelbelen Village, and making it possible to pass this heritage down to next generations, and this thesis also aim to be a case study for other rural heritage sites in the peninsula. Another purpose of this study is to raise awareness among the public institutions and local people regarding the importance of cultural and architectural values of the settlement.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    652344

    Geology, geochemistry and genesis of Girelbelen (Bodrum, Muğla) skarn mineralization

    Girelbelen (Bodrum, Muğla) skarn cevherleşmesinin jeolojisi, jeokimyası ve kökeni

    TUNA ERCİVAN

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2020

    Jeoloji MühendisliğiMuğla Sıtkı Koçman Üniversitesi

    Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İLKAY KUŞCU

  2. Tez No

    83814

    Bodrum ve Milas'ta karakteristik köy yerleşmelerinde geleneksel mimari ve yapı tarzı araştırmaları

    The Research about the traditional architecture and building styles in characteristic village settlements of Milas and Bodrum

    NEŞE GÖKBEL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1999

    MimarlıkDokuz Eylül Üniversitesi

    Restorasyon Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. RECEP MERİÇ

  3. Tez No

    85383

    Bodrum-İstanköy, Kaş-Meis örneklemeleri ile Anadolu-Menteşe adaları ilişkilerine yaklaşımlar

    Başlık çevirisi yok

    BAYRAM ALİ TAVLAYAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1998

    Su Ürünleriİstanbul Üniversitesi

    Deniz İşletmeciliği Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. T. LEVENT EREL

  4. Tez No

    76663

    Bodrum İlçesi katı atıklarının düzenli depolama olarak değerlendirilmesinde alternatif alan seçim olanaklarının saptanması üzerine bir araştırma

    Başlık çevirisi yok

    FİGEN DİLEK

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    1998

    Peyzaj MimarlığıAnkara Üniversitesi

    Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HEYRAN ÇELEM

  5. Tez No

    686424

    Bodrum ve Marmara Adası'nda yetişen Salvia fruticosa (Syn. salvia Triloba) bitkisinin polar ekstrelerinin kimyasal kompozisyonu ve biyoaktivitelerinin karşılaştırılması

    Comparison of chemical composition and bioactivity of polar extracts Salvia fruticosa (Syn. salvia Triloba) plant growing in Bodrum and Marmara Island

    MELİKE TEKİN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Eczacılık ve FarmakolojiBezm-i Alem Vakıf Üniversitesi

    Farmakognozi ve Doğal Ürünler Kimyası Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. GÜLAÇTI TOPÇU

Geri Dön