Hokand Hanlığı'nda bir Kırgız kadın general:Kurmancan Datka (1811-1907)
A general kyrgyz women from Khokand Khanate: Kurmancan Datka (1811-1907)
- Tez No: 603145
- Danışmanlar: DOÇ. DR. RAHMİ TEKİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yeniçağ Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 112
Özet
XIX. yüzyılda Alay Hanışası unvanıyla bilinen, ömrü ve yaptığı etki ile Türkistan coğrafyasına mal olmuş, Türk tarihinin bilinen ilk kadın generali Kurmancan Datka'nın (1811-1907), hayatı ve siyasî faaliyetleri tezin konusunu oluşturmaktadır. Kırgız bir ailede bugünkü Kırgızistan'ın ikinci büyük şehri olan Oş'ta 1811'de dünyaya gelen Kurmancan, Türk Tarihinde Datka (General) unvanı ile taltif edilmiş bilinen ilk kadındır. Zamanın şartlarına göre iyi bir şekilde yetişmiş ve eğitim görmüş olan Kurmancan, Hokand Hanlığı'nda üst düzey görevli olan Alimbek Datka ile evlendikten sonra, Hokand Hanlığı'nda ve Kırgız halkının siyasetinde etkin bir konuma yükselmiştir. Eşi Alimbek Datka'nın öldürülmesinden sonra Güney Kırgızistan'daki Kırgızların liderliğini yapan Kurmancan Datka, Hokand Hanlığı'nın 1876'da Rusya'ya ilhak edilmesinden sonra, oğullarıyla birlikte Rus işgaline karşı mücadele etmiş, ancak dönemin ağır şartlarını göz önünde bulundurarak onlarla bir anlaşma yapmak zorunda kalmıştır. Böylece 1876 yılının sonundan 1990'lı yıllara kadar Güney Kırgızistan Rus hâkimiyeti altına girmiştir. Konunun daha iyi anlaşılabilmesi için bu tezin birinci kısmında Türkistan'daki Hanlıklar Dönemi olarak adlandırabileceğimiz Hive, Buhara, Hokand Hanlıkları ve ayrıca Doğu Türkistan'daki Kaşgar Hanlığı ile ilgili bilgilere yer verilirken, ikinci kısımda Kurmancan Datka'nın Hayatı ve siyasi faaliyetlerine, üçüncü kısımda ise Rusların Orta Asya'yı işgali ve Kurmancan Datka'nın Rus emperyalizmine karşı verdiği İstiklal mücadelesine yer verilmiştir. Kurmancan Datka ile ilgili ülkemizde yeterli çalışma bulunmadığından genellikle Rusça, Kırgızca ve Özbekçe kaynaklar tercüme edilerek yararlanılmıştır. Ayrıca imkânlar dâhilinde Kırgızistan ve Özbekistan arşivlerinden istifade edilerek ilk elden bilgilere ulaşılmaya çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
The life and political activities of Kurmancan Datka (1811-1907), the first known woman general in Turkish history, who was known with the title 'Alay Hanışası' in the XIX. century, impress the geography of Turkestan with her life and influence, constitute the subject of this thesis. Born in 1811 in Osh, the second largest city in present-day Kyrgyzstan in a Kyrgyz family, Kurmancan is the first woman known in Turkish history to have been given the title 'Datka' (General). After marrying Alimbek Datka, a high-ranking official in the Hokand Khanate, Kurmancan, who was well-educated and educated according to the circumstances of the time, rose to an active position in the Hokand Khanate and in the politics of the Kyrgyz people. After the annexation of the Hokand Khanate to Russia in 1876, Kurmancan Datka, who led the Kyrgyz in southern Kyrgyzstan after the murder of his wife Alimbek Datka, fought against the Russian occupation with his sons, but had to make a deal with them considering the harsh conditions of the period. Thus, from the end of 1876 until the 1990s, southern Kyrgyzstan came under Russian rule. In order to better understand the subject, the first part of this thesis contains information about the Khanates of Khanate, Bukhara, Hokand and also Kashgar Khanate in East Turkistan, while the second part covers the life and political activities of Kurmancan Datka, and the third part covers the Russian occupation of Central Asia and Kurmancan Datka's struggle for independence against Russian imperialism.
Benzer Tezler
- Moldo Niyaz'ın şiirleri üzerine tematik bir inceleme
A thematic study on the poems of Moldo Niyaz
İBRAHİM SOYTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıKarabük ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA KUNDAKCI
- XX. yüzyılda Türkiye-Kırgızistan ilişkileri
The relationship between Turkey and Kyrgyzstan in the 20th century
DASTANBEK RAZAK UULU
- Sovyet iktidarının ilk yıllarında Kırgız Milli Devletinin kuruluşu süreci (1917-1922)
The process of establishing the Kyrgyz National State in the early years of Soviet power (1917-1922)
FATİH YAVUZ
- Hokand Hanlığı'nda idari teşkilat
Administrative organisation in the Khokand Khanate
TÜRKAN YALÇINKAYA
- Hokand Hanlığı'nda Kıpçaklar ve Emir-i Leşker Alimkul
The Kipchaks and Amir-i Leshker Alimkul in the Khanate of Khoqand
BAZARBAİ ULUKBEK UULU
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
TarihSakarya ÜniversitesiYeniçağ Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHAMMED BİLAL ÇELİK