Kapalı konut siteleri ve Göktürk mahallesi örneğinde mekan örüntüsünün dönüşümü
Gated housing enclaves and transformation of spatial pattern based on Gokturk neighborhood
- Tez No: 604533
- Danışmanlar: DOÇ. DR. FİGEN GÜL KAFESCİOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Bina Bilgisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 156
Özet
Bu çalışma, Göktürk Mahallesinin morfolojik dönüşümünü, kentsel ve mimari arayüzlerde incelerken, söz konusu yapılı çevredeki yaygınlığı nedeniyle de kapalı konut sitelerinin morfolojik yapısına ve kullanıcıya sunduğu hizmetler açısından gelişimine odaklanmaktadır. Bu kapsamda, biçim ve nitelikleri çeşitlilik gösteren kapalı konut sitelerinin kimlik ve karakterini tanımlayacak bir sınıflandırma önerisi geliştirilmektedir. Tarihi harita ve hava fotoğrafları ile güncel harita ve hava fotoğraflarının sayısal ortamda çakıştırılması ile elde edilen veriler, kentsel morfolojide tipo-morfolojik yaklaşımın kurucusu olan İtalyan mimar ve şehirci Saverio Muratori'nin ortaya koyduğu prensipler doğrultusunda değerlendirilmiştir. Kentsel formun konut tipolojisi üzerinden anlaşılmasına ve açıklanmasına dayanan tipo-morfolojik yaklaşım ile Göktürk Mahallesinin kentsel gelişimindeki katmanlar ortaya konmuştur. Bu gelişim sürecinde yapılı çevrenin kırsal bir yerleşimden, kapalı konut sitelerinden oluşan güncel kompozisyona dönüşmesi, bu sürecin etkenleri, bu süreçte mekan örüntüsünde yaşanan değişimlerin nitelikleri tartışılmıştır. Göktürk mahallesinde kapalı konut sitelerini yaratan olgular tanımlandıktan sonra bu yerleşimlerin biçim ve niteliklerinin anlaşılabilmesi için değerlendirme yapılmıştır. Bu amaçla Blakely ve Snyder'in (1997) sosyal öğeler içeren dört ölçütlü sınıflandırmasına dört yeni ölçüt ekleyerek daha geniş kapsamlı bir sınıflandırma yöntemi geliştirmesi bakımından Grant ve Mittelsteadt'in (2004) oluşturduğu kuramsal çerçeve uygun görülmüştür. İlk aşamada Göktürk Mahallesi kapsamında kapalı konut sitesi tanımına uyan 102 örnek parsel biçimi, blok düzeni, blok tipi, parsel ve kütle ilişkisi, kütle ve zemin ilişkisi gibi ölçütlerle değerlendirilerek yapım yılına göre kronolojik olarak seçilen 18 örnekleme indirgenmiştir. Ardından bu örneklemler Grant ve Mittelsteadt'in (2004) oluşturduğu kuramsal çerçevenin ölçütlerine göre değerlendirilmiştir. Bu değerlendirme sonucunda birincisi rekreatif aktivite ve hizmetler, ikincisi ise gelir gruplarına göre tanımlanmış kullanıcı sınıfından oluşan ölçütlerin Göktürk kapsamındaki kapalı konut sitelerinin karakterinin anlaşılmasında ve açıklanmasında ayırt edici özellikler olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak biçimsel özellikleri çeşitlilik gösteren Göktürk mahallesi kapsamındaki kapalı konut sitelerinin sosyal içerikli ölçütler ile tanımlanabileceği saptanırken, yine bu kapsamda kapalı konut siteleri, 'salt ikamet', 'paylaşımlı rekreasyon', 'yarı özel rekreasyon' olarak adlandırılan üç grupta tanımlanmıştır.
Özet (Çeviri)
This study examines the morphological transformation of the Gokturk neighborhood in urban and architectural interfaces, and supports the study through the perspective of gated housing settlements due to its prevalence in the built environment. In this context, a typological classification proposal has been developed to define the identity and character of gated housing settlements which differ based on form and quality. As a representative of typo-morphological approach on urban morphology, italian architect and urbanist Saverio Muratori's principles are referred as revealing the morphological layers of urban development in Gokturk neighborhood through the housing types. In this development process, evolution of the built environment from rural characteristic to an urban fabric consisting of mostly gated housing enclaves in the current chronological layer is discussed also the quantity and quality changes experienced and the factors of this process. After identifying the cases that created gated housing enclaves in Gokturk neighborhood, typological study was conducted to understand the form and the characteristics of these settlements. To achieve this purpose, typological method of Grant and Mittelsteadt (2004) which consists of physical outcomes and aiming to developed a broader typological method of Blakely and Snyder's (1997) is used. First of all, 102 samples, which conform to the definition of gated housing enclaves within the scope of Gokturk neighborhood, were evaluated on parcel morphology, block order, block type, building type, parcel and building mass composition, building mass and ground composition, in order to filter a diverse subject group for the typological study and 18 of these subjects have been processed. As a result of the morphological study, it has been determined that the parameters of the amenities and services, also user class, which are defined according to the income groups are distinctive. Furthermore, some parameters on typology of Grant and Mittelsteadt (2004) are not distinctive in a specific location which also has a specific policy context or tenure such as Gokturk neighborhood. In this context, typology of gated housing enclaves within the Gokturk neighborhood is proposed as differing three types called 'basic dwelling', 'shared leisure' and 'semi-private leisure'.
Benzer Tezler
- Optimization in spatial planning from generative design approach: The application for Göktürk, Istanbul
Üretken tasarım yaklaşımıyla mekansal planlamada optimizasyon: Göktürk, İstanbul uygulaması
MERVE DENİZ TAK
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİYE AHU GÜLÜMSER
- Üst gelir grubu kontrollü konut sitelerindeki açık alanların değerlendirilmesi 'Göktürk beldesinden örnekler'
Evaluation of the open areas in gatted communities of upper income group 'samples from Göktürk district'
HÜLYA ÇINAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. REYHAN YİĞİTER
- Postmodern dönemde kamusal mekânın dönüşümünün kapalı siteler üzerinden incelenmesi:İstanbul, Göktürk örneği
Transformation of public area in post-modern period through gated communities: The case of Istanbul Göktürk
ÜLKÜ ÇELEBİ
- Metalaşan konut ve çevresi: Kapalı siteler
Commodified housing and its surrounding: Gated communities
SİBEL İLGEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NURBİN PAKER KAHVECİOĞLU
- Kapalı konut sitelerinde kültürel tercihlere ve yaşam tarzına dayalı mekânsal ayrışma: Başakşehir ve Sancaktepe örneği
Spatial segregation based on cultural preferences and lifestyle in gated housing complexes: The case of Başakşehir and Sancaktepe
MİNE MEYDANCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Siyasal Bilimlerİstanbul Medeniyet ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA KÖMÜRCÜOĞLU